صَعَد (مفردات‌نهج‌البلاغه)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف

---

صَعَد (به فتح صاد و عین)، صُعُد (به ضم صاد و عین) و صُعُود (به ضم صاد و عین) از واژگان نهج البلاغه به معنای بالا رفتن است.
این واژه دارای مشتقاتی است که در نهج البلاغه به‌ کار رفته است، مانند:
شش مورد از اين ماده در «نهج البلاغه» آمده است.

---

صَعَد و صُعُد و صُعُود به معنای بالا رفتن آمده است.
«صَعدَ فی السُّلَّمِ صعدا و صعودا: ارتقى.»
مَصْعَد اسم مكان به معنای محل صعود است.
صُعُدات جمع صَعَد به معنى راه و روى زمين و مكان مرتفع است.

---

برخی از مواردی که در «نهج‌البلاغه» به کار رفته است، به شرح ذیل می‌باشد:

۲.۱ - تُصْعِدانِ - خطبه ۱۱۳ (شهادتین)

امام (صلوات‌الله‌علیه) درباره شهادتین فرموده:
«شَهادَتَيْنِ تُصْعِدانِ الْقَوْلَ وَ تَرْفَعانِ الْعَمَلَ لا يَخِفُّ ميزانٌ تُوضَعانِ فيهِ.»
(شهادتى كه سخن را بالا مى‌برد و عمل را به پيشگاه خدا به مرحله قبول مى‌رساند. شهادتى كه در هر ميزانى گذاشته شود سبک نمى‌گردد.)
شهادتين است كه قول و فعل را بالا مى‌برند.

۲.۲ - الْصّاعِدينَ - خطبه ۹۰ (ملائکه)

امام (صلوات‌الله‌علیه) درباره ملائکه فرموده:
«وَ الْصّاعِدينَ بِأَعْمالِ خَلْقِهِ.»
(و مشكل بالا و پايين رفتن فرشتگان را براى بردن اعمال مخلوقات آسان نمود.)

۲.۳ - مَصْعَداً - خطبه ۱۸۲ (توحید)

امام (صلوات‌الله‌علیه) فرموده:
«مَصْعَداً لِلْكَلِمِ الطَّيِّبِ...»
(جاى بالا رفتن سخنان (و عقاید) پاک...)
یعنی آسمان محل صعود سخنان توحید است.

۲.۴ - الصُّعُداتِ - خطبه ۱۱۵ (در مقام موعظه)

امام (صلوات‌الله‌علیه) در مقام موعظه فرمود:
«وَ لَوْ تَعْلَمونَ ما أَعْلَمُ مِمّا طُویَ عَنْكُمْ غَيْبُهُ إِذاً لَخَرَجْتُمْ إِلَى الصُّعُداتِ تَبْكونَ عَلَى أَعْمالِكُمْ.»
يعنى «اگر مى‌دانستيد آنچه را كه من مى‌دانم در آن صورت به كوه‌ها رفته و بر اعمال خود گريه مى‌كرديد.»

---

این واژه شش بار در «نهج البلاغه» آمده است.

---