• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

صَدید (مفردات‌قرآن)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف





صَدید (به فتح صاد) از واژگان قرآن کریم به معنای چرک است.
همچنین به معنای آب جوشان که از کثرت جوشش قوام یافته و آب زخم مختلط به خون نیز گفته‌اند که هنوز چرک نشده است.



صَدید را چرک معنا کرده‌اند.
علّت تسمیه آن‌کراهت و اعراض از آن است.
در این صورت صدید به معنای مصدود است، یعنی اعراض شده و ناپسند و شاید مراد آب جوشان باشد.
ناگفته نماند صدید را آب زخم مختلط به خون نیز گفته‌اند که هنوز چرک نشده است.
در قاموس المحیط آن‌را آب جوشان که از کثرت جوشش قوام یافته نیز گفته است.
در اقرب الموارد آن‌را به قولی نسبت می‌دهد.
اگر مراد از آن در قرآن چنین معنایی باشد با «حمیم» که بارها در وصف آب جهنّم گفته شده یکی است. شاید مراد از آن غسلین باشد.



به موردی ازصَدید که در قرآن به‌ کار رفته است، اشاره می‌شود:

۲.۱ - صَدِیدٍ (آیه ۱۶ سوره ابراهیم)

(مِنْ وَرائِهِ جَهَنَّمُ وَ یُسْقی‌ مِنْ ماءٍ صَدِیدٍ)
(به دنبال او جهنم خواهد بود؛ و از آب بد بوى متعفّنى نوشانده مى‌شود.)
مخفی نماند: نکره بودن آن نشان می‌دهد که چرک زخم نیست، بلکه چرک به خصوصی است و آن شاید همان حمیم است که آمده‌ (وَ سُقُوا ماءً حَمِیماً فَقَطَّعَ اَمْعاءَهُمْ) (..و از آبى داغ و سوزان نوشانده مى‌شوند كه اندرونشان را از هم متلاشى مى‌كند؟!)
درباره آن آب، روایاتی مخوف است.



به موردی که در نهج البلاغه به کار رفته است، اشاره می‌شود:

۳.۱ - صَديد - خطبه ۱۱۹ (جهنم)

امام (صلوات‌الله‌علیه) در وصف جهنم فرموده:
«وَ شَرابُها صَديدٌ
(و آشاميدنى آن آب جوشان مى‌باشد.)



۱. قرشی بنابی، علی‌اکبر، قاموس قرآن، ج۴، ص۱۱۳-۱۱۲.    
۲. راغب اصفهانی، حسین، المفردات، ط دارالقلم، ص۴۷۷.    
۳. طریحی نجفی، فخرالدین مجمع البحرین، ت الحسینی، ج۳، ص۸۴.    
۴. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۶، ص۶۵.    
۵. قرشی بنایی، علی‌اکبر، قاموس قرآن، ج۴، ص۱۱۳-۱۱۲.    
۶. طریحی نجفی، فخرالدین، مجمع البحرین، ت الحسینی، ج۳، ص۸۴.    
۷. فیروزآبادی، مجدالدین، قاموس المحیط، ج۱، ص۲۹۲.    
۸. شرتونی، سعید، اقرب الموارد فی فصح العربیة و الشوارد، ج۳، ص۱۸۵.    
۹. ابراهیم/سوره۱۴، آیه۱۶.    
۱۰. مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن، ص۲۵۷.    
۱۱. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۱۲، ص۴۸.    
۱۲. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۱۲، ص۳۶.    
۱۳. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۱۳، ص۱۱۴.    
۱۴. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۶، ص۶۷.    
۱۵. محمد/سوره۴۷، آیه۱۵.    
۱۶. مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن، ص۵۰۸.    
۱۷. مجلسی، محمدباقر، بحار الانوار، ج۸، ص۲۴۴.    
۱۸. مجلسی، محمدباقر، بحار الانوار، ج۸، ص۲۸۹.    
۱۹. سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۲۷۴، خطبه ۱۱۹.    
۲۰. عبده، محمد، نهج البلاغه، ط مطبعه الاستقامه، ص۲۳۲، خطبه ۱۱۸.    
۲۱. صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص۱۷۷، خطبه ۱۲۰.    
۲۲. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۲۶۳، خطبه ۱۲۰.    
۲۳. بحرانی، ابن میثم، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۲۰۳.    
۲۴. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمومنین، ج۵، ص۲۰۳-۲۰۴.    
۲۵. هاشمی خویی، حبیب‌الله، منهاج البراعه فی شرح نهج البلاغه، ج۸، ص۱۲۷.    
۲۶. ابن ابی‌الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغه، ج۷، ص۲۸۸.    



قرشی بنابی، علی‌اکبر، قاموس قرآن، برگرفته از مقاله «صدید»، ج۴، ص۱۱۳-۱۱۲.    






جعبه ابزار