صَدَفَ (لغات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
صَدَفَ:(وَ صَدَفَ عَنْها) «صَدَفَ» از مادّه «
صَدْف» (بر وزن حذف) به معناى اعراض كردن شديد و بدون تفكر از چيزى است،
اشاره به اين كه آنها نه تنها از
آیات خدا روى گردانيدند بلكه با شدت از آن فاصله گرفتند، بدون اين كه درباره آن كمترين فكر و انديشه‌اى به كار برند. گاهى اين كلمه به معناى جلوگيرى كردن و ممانعت ديگران نيز آمده است.
«صَدَف» در
سوره کهف به معناى كناره كوه است، و از اين تعبير روشن مى‌شود كه ميان دو كناره كوه، شكافى بوده كه
یأجوج و
مأجوج از آن وارد مى‌شدند،
ذو القرنین تصميم داشت آن را پر كند.
ترجمه و تفاسیر آیات مرتبط با صَدَفَ:
(أَوْ تَقُولُواْ لَوْ أَنَّا أُنزِلَ عَلَيْنَا الْكِتَابُ لَكُنَّا أَهْدَى مِنْهُمْ فَقَدْ جَاءكُم بَيِّنَةٌ مِّن رَّبِّكُمْ وَ هُدًى وَ رَحْمَةٌ فَمَنْ أَظْلَمُ مِمَّن كَذَّبَ بِآيَاتِ اللّهِ وَ صَدَفَ عَنْهَا سَنَجْزِي الَّذِينَ يَصْدِفُونَ عَنْ آيَاتِنَا سُوءَ الْعَذَابِ بِمَا كَانُواْ يَصْدِفُونَ) (يا بگوييد: «اگر كتاب آسمانى بر ما نازل مى‌شد، از آنها هدايت يافته‌تر بوديم». اينک آيات و دلايل روشن از جانب پروردگارتان، و هدايت و رحمت براى شما آمد. پس، چه كسى ستمكارتر است از كسى كه آيات خدا را تكذيب كرده، و از آن روى گردانده است؟! و به زودى كسانى را كه از آيات ما روى مى‌گردانند، به سبب اعراضشان، مجازات بدى خواهيم كرد.)
علامه طباطبایی در
تفسیر المیزان می‌فرماید: كلمه
يصدفون از ماده صدف است كه معناى اعراض را مى‌دهد.
(دیدگاه
شیخ طبرسی در
مجمع البیان:
)
(آتُونِي زُبَرَ الْحَدِيدِ حَتَّى إِذَا سَاوَى بَيْنَ الصَّدَفَيْنِ قَالَ انفُخُوا حَتَّى إِذَا جَعَلَهُ نَارًا قَالَ آتُونِي أُفْرِغْ عَلَيْهِ قِطْرًا) (قطعات بزرگ آهن برايم بياوريد و روى هم بچينيد. تا وقتى كه كاملًا ميان دو كوه را پوشانيد، گفت: « (در اطراف آن
آتش بيفروزيد، و در آن بدميد.» آنها دميدند تا آتش، قطعات آهن را سرخ كرد، گفت: اكنون «مس مذاب برايم بياوريد تا بر روىِ آن بريزم و شكاف‌هاى آن را پر كنم.)
علامه طباطبایی در تفسیر المیزان می‌فرماید: صدفين تثنيه صدف است كه به معناى يک طرف كوه است. بعضى گفته‌اند اين كلمه جز در كوهى كه در برابرش كوه ديگرى باشد استعمال نمى‌گردد. بنابر اين كلمه مذكور از كلمات دو طرفى مانند زوج و ضعف و غير آن دو است. و كلمه قطر به معناى مس و يا روى مذاب است، و افراغ قطر به معناى ريختن آن به سوراخ و فاصله‌ها و شكاف‌ها است.
(دیدگاه شیخ طبرسی در مجمع البیان:
)
•
مکارم شیرازی، ناصر، لغات در تفسیر نمونه، بر گرفته از مقاله «صَدَفَ»، ص۳۳۱.
