• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

صهر (مفردا‌ت‌نهج‌البلاغه)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف





صِهْر (به کسر صاد و سکون هاء) از واژگان نهج البلاغه به معنای قرابت ازدواجی است.
حضرت علی (علیه‌السلام) درباره رأی عبد الرحمن بن عوف در شوری شش نفره و در مقام نصیحت به عثمان بن عفان از این واژه استفاده نموده است.



صِهْر به معنای قرابت ازدواجی آمده است.
در اقرب الموارد گوید: «الصِهْر: القَرابَة و زَوج بِنت الرَّجُلُ و زَوج اختَه»
پس صهر به معنی مطلق قرابت و داماد و شوهر خواهر است.


برخی از مواردی که در «نهج‌البلاغه» استفاده شده به شرح ذیل می‌باشد:


۲.۱ - لِصِهْرهِ - خطبه ۳ (شورای عمر)

امام (صلوات‌الله‌علیه) درباه رأی عبد الرحمن بن عوف در شوری شش نفره فرموده است:
«فَصَغا رَجُلُ مِنْهُمْ لِضِغْنِه، وَ مالَ الاْخَرُ لِصِهْرهِ، مَعَ هَن وَهَن.»
«مردی از آن‌ها (سعد وقاص) از من منحرف شد به علت عداوتی که به من داشت و دیگری (عبد الرحمن بن عوف که شوهر ناخواهری عثمان بود) به علت داماد بودن به طرف دیگر میل کرد با قضایای دیگری که خوب نیست بگویم.»

۲.۲ - الصِّهْرِ - خطبه ۱۶۲ (در جواب یک سوال)

امام (صلوات‌الله‌علیه) در پاسخ بعضى از يارانش از طايفه بنی اسد فرموده است:
«وَ لَكَ بَعْدُ ذِمامَةُ الصِّهْرِ، وَ حَقُّ الْمَسْأَلَةِ.»
يعنى «تو را حمايت دامادى است و حق سئوال.»

۲.۳ - صَهْرِهِ - خطبه ۱۶۴ (نصیحت به عثمان)

امام (صلوات‌الله‌علیه) در مقام نصیحت به عثمان آن‌گاه که در محاصره انقلابیون بود فرموده است:
«وَ ما ابْنُ أَبي قُحافَةَ وَ لا ابْنُ الْخَطّابِ بِأَوْلَى بِعَمَلِ الْحَقِّ مِنْكَ، وَ أَنْتَ أَقْرَبُ إِلَى رَسولِ اللهِ (صلی‌الله‌علیه‌واله) وَشيجَةَ رَحِم مِنْهُما، وَ قَدْ نِلْتَ مَنْ صَهْرِهِ ما لَمْ يَنالا.»
«هيچ‌گاه فرزند ابوقحافه (ابوبکر)، پسر «خطاب» (عمر) در انجام اعمال نيک از تو سزاوارتر نبودند، تو بر رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله) از نظر پيوند خويشاوندى از آن دو نزديكترى؛ تو از نظر دامادى پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله) به مرحله‌اى رسيدى كه آن دو نرسيدند.»
این ماده سه بار در «نهج البلاغه» آمده است.


۱. قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، ج۲، ص۵۰۶.    
۲. طریحی، فخر‌الدین، مجمع البحرین ت-الحسینی، ج۳، ص۳۷۰.    
۳. شرتونی، سعید، أقرب الموارد، ج۳، ص۲۴۳.    
۴. السید الشریف الرضی، نهج البلاغة ت الحسون، ص۴۴، خطبه ۳.    
۵. عبده، محمد، نهج البلاغة - ط مطبعة الإستقامة، ج۱، ص۳۰، خطبه ۳.    
۶. صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۴۹، خطبه ۳.    
۷. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۳۹.    
۸. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۱، ص۵۰۴.    
۹. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۱، ص۵۲۱.    
۱۰. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج۱، ص۳۶۱.    
۱۱. هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغة، ج۳، ص۷۵.    
۱۲. ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغة، ج۱، ص۱۸۴.    
۱۳. السید الشریف الرضی، نهج البلاغه ت الحسون، ص۳۵۳، خطبه۱۶۲.    
۱۴. عبده، محمد، نهج البلاغه - ط مطبعة الإستقامة، ج۲، ص۷۹، خطبه۱۵۷.    
۱۵. صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۲۳۱، خطبه۱۶۲.    
۱۶. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۳۵۳، خطبه۱۶۲.    
۱۷. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۵۳۵.    
۱۸. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۵۳۶.    
۱۹. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج۶، ص۲۸۶.    
۲۰. هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج۱۰، ص۵.    
۲۱. ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغه، ج۹، ص۲۴۲.    
۲۲. السید الشریف الرضی، نهج البلاغة ت الحسون، ص۳۵۹، حطبه۱۶۴.    
۲۳. عبده، محمد، نهج البلاغة - ط مطبعة الإستقامة، ج۲، ص۸۵.    
۲۴. صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۲۳۴، خطبه ۱۶۴.    
۲۵. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۳۵۹.    
۲۶. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۵۵۱.    
۲۷. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۵۵۲.    
۲۸. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج۶، ص۳۳۷.    
۲۹. هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغة، ج۱۰، ص۳۳.    
۳۰. ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغة، ج۹، ص۲۶۱.    



قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «صهر»، ج۲، ص۶۵۰.    






جعبه ابزار