• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

صرح (مفردا‌ت‌نهج‌البلاغه)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف


منبع: صرح (مفردات نهج البلاغه (جلد ۲))
مقالات مرتبط: صرح (مفردات‌قرآن)، صَرْح (لغات‌قرآن).


صَرْح (به فتح صاد و سکون راء) از واژگان نهج البلاغه به معنای آشكار كردن است و کلماتی مانند تصریح و مصارحه از مشتقات این واژه‌اند که حضرت علی (علیه‌السلام) درباره جنگ و ذمّ اهل کبر و ... از آنها استفاده نموده است.


صَرْح
[۱] قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، ج۲، ص۶۳۴.    
[۲] طریحی، فخر‌الدین، مجمع البحرین ت-الحسینی، ج۲، ص۳۸۴.    
[۳] راغب اصفهانی، حسین، المفردات، ط دارالقلم، ج۱، ص۴۸۲.    
به معنای آشكار كردن آمده است.
[۴] طریحی، فخر‌الدین، مجمع البحرین ت-الحسینی، ج۲، ص۳۸۵.    
«صرح الامر: بینّه و اظهره»
[۵] زبیدی، مرتضی، تاج العروس، ج۴، ص۱۱۸.    
[۶] مصطفوی، حسن التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، ج۶، ص۲۲۱.    

مُصارَحة به معنای تظاهر آمده است.
[۷] مصطفوی، حسن، التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، ج۶، ص۲۲۱.    


• امام (صلوات‌الله‌علیه) در نامه ۱۵ زمان شروع جنگ فرموده است: «اللَّهُمَّ قَدْ صَرَّحَ مَكْنُونُ الشَّنَآنِ، وَجَاشَتْ مَرَاجِلُ الاَْضْغَانِ اللَّهُمَّ إِنَّا نَشْكُوا إِلَيکَ»
[۸] السید الشریف الرضی، نهج البلاغة ت الحسون، ص۵۹۹، نامه ۱۵.    
[۹] عبده، محمد، نهج البلاغة - ط مطبعة الإستقامة، ج۳، ص۱۷، نامه ۱۵.    
[۱۰] صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۳۷۳، نامه ۱۵.    
[۱۱] ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغة، ج۱۵، ص۱۱۲.    
«خدایا عداوت پنهان آشکار شده و دیگ‌های کینه‌ها به غلیان آمده است.» تصریح از این ماده لازم نیز آمده است.
[۱۲] زبیدی، مرتضی، تاج العروس، ج۴، ص۱۱۸.    

• امام (صلوات‌الله‌علیه) در ذمّ اهل کبر فرموده است: «أَلاَ وَقدْ أَمْعَنْتُمْ فِي الْبَغْيِ، وَأَفْسَدْتُمْ فِي الاَْرْضِ، مُصَارَحَةً لله بِالمُنَاصَبَةِ»
[۱۳] السید الشریف الرضی، نهج البلاغة ت الحسون، ص۴۵۴، خطبه ۱۹۲.    
[۱۴] عبده، محمد، نهج البلاغة - ط مطبعة الإستقامة، ج۲، ص۱۶۵، خطبه ۱۸۷.    
[۱۵] صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۲۸۹، خطبه ۱۹۲.    
[۱۶] ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغة، ج۱۳، ص۱۴۶.    
«در تجاوز زیاده روی کردید و در زمین فساد کردید برای آشکار کردن عداوت با خدا.»
[۱۷] زبیدی، مرتضی، تاج العروس، ج۴، ص۱۱۸.    

• امام (صلوات‌الله‌علیه) در نامه ۱۷ به معاویه نوشته است: «وَلاَ أَبُوسُفْيَانَ كَأَبِي طَالِب، وَلاَ المُهَاجرُ كَالطَّلِيقِ، وَلاَ الصَّرِيحُ كَاللَّصِيقِ»
[۱۸] السید الشریف الرضی، نهج البلاغة ت الحسون، ص۶۰۱، نامه ۱۷.    
[۱۹] عبده، محمد، نهج البلاغة - ط مطبعة الإستقامة، ج۳، ص۱۹، نامه ۱۷.    
[۲۰] صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۳۷۵، نامه ۱۷.    
[۲۱] ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغة، ج۱۵، ص۱۱۷.    
«ابو‌سفیان مانند ابو‌طالب نیست، مهاجر که ما هستیم مانند طلقاء نیست. (اشاره به فاذهبوا انتم الطلقاء) و صریح مانند لصیق نیست.» (مراد از صریح در این‌جا کسی است که از روی اعتقاد و اخلاص اسلام آورده و لصیق کسی که از روی نفاق و غرض دنیائی اسلام قبول کرده است.)
«صریح» یعنی آن‌که دارای نسب صحیح است
[۲۲] طریحی، فخر‌الدین، مجمع البحرین ت-الحسینی، ج۲، ص۳۸۵.    
مقابل لصیق که به کسی بدون نسب الحاق کنند.
[۲۳] زمخشری، محمود، أساس البلاغة، ج۱، ص۵۶۴.    

• امام (صلوات‌الله‌علیه) در رابطه با انسان در وقت مرگ فرموده است: «وَيَتَذَكَّرُ أَمْوَالاً جَمَعَهَا، أَغْمَض فِي مَطَالِبِهَا، وَأَخَذَهَا مِنْ مُصَرَّحَاتِهَا وَمُشْتَبِهَاتِهَا»
[۲۴] السید الشریف الرضی، نهج البلاغة ت الحسون، ص۲۴۷، خطبه ۱۰۸.    
[۲۵] عبده، محمد، نهج البلاغة - ط مطبعة الإستقامة، ج۱، ص۲۱۲، خطبه ۱۰۷.    
[۲۶] صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۱۶۰، خطبه ۱۰۹.    
[۲۷] ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغة، ج۷، ص۲۰۱.    
(به ياد ثروت‌هايى كه جمع كرده مى‌افتد؛ همان ثروتى كه در جمع‌آورى آن چشم‌ها را به هم گذارده و از حلال و حرام و مشكوک، گرفته و گناه جمع‌آورى آنها همراه اوست.)
[۲۸] مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۲۳۷، خطبه ۱۰۹.    
«مصرحّات» اموالی است که محل حلال آن آشکار است.

این ماده شش بار در «نهج البلاغه» آمده است. مانند:
«إِنَّ مَنْ صَرَّحَتْ لَهُ العِبَرُ عَمَّا بَيْنَ يَدَيْهِ مِنَ المَثُلاتِ، حَجَزَهُ التَّقْوَى»
[۲۹] السید الشریف الرضی، نهج البلاغة ت الحسون، ص۵۸، خطبه ۱۶.    
[۳۰] عبده، محمد، نهج البلاغة - ط مطبعة الإستقامة، ج۱، ص۴۲، خطبه ۱۶.    
[۳۱] صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۵۷، خطبه ۱۶.    
[۳۲] ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغة، ج۱، ص۲۷۲.    
(کسى که از اعمال و کردار گذشتگان و عواقب سوء آن عبرت گیرد، تقوا وى را از فرو رفتن در آن گونه شبهات و بدبختی‌ها باز دارد!)
[۳۳] مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۵۳، خطبه ۱۶.    


۱. ↑ قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، ج۲، ص۶۳۴.    
۲. ↑ طریحی، فخر‌الدین، مجمع البحرین ت-الحسینی، ج۲، ص۳۸۴.    
۳. ↑ راغب اصفهانی، حسین، المفردات، ط دارالقلم، ج۱، ص۴۸۲.    
۴. ↑ طریحی، فخر‌الدین، مجمع البحرین ت-الحسینی، ج۲، ص۳۸۵.    
۵. ↑ زبیدی، مرتضی، تاج العروس، ج۴، ص۱۱۸.    
۶. ↑ مصطفوی، حسن التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، ج۶، ص۲۲۱.    
۷. ↑ مصطفوی، حسن، التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، ج۶، ص۲۲۱.    
۸. ↑ السید الشریف الرضی، نهج البلاغة ت الحسون، ص۵۹۹، نامه ۱۵.    
۹. ↑ عبده، محمد، نهج البلاغة - ط مطبعة الإستقامة، ج۳، ص۱۷، نامه ۱۵.    
۱۰. ↑ صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۳۷۳، نامه ۱۵.    
۱۱. ↑ ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغة، ج۱۵، ص۱۱۲.    
۱۲. ↑ زبیدی، مرتضی، تاج العروس، ج۴، ص۱۱۸.    
۱۳. ↑ السید الشریف الرضی، نهج البلاغة ت الحسون، ص۴۵۴، خطبه ۱۹۲.    
۱۴. ↑ عبده، محمد، نهج البلاغة - ط مطبعة الإستقامة، ج۲، ص۱۶۵، خطبه ۱۸۷.    
۱۵. ↑ صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۲۸۹، خطبه ۱۹۲.    
۱۶. ↑ ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغة، ج۱۳، ص۱۴۶.    
۱۷. ↑ زبیدی، مرتضی، تاج العروس، ج۴، ص۱۱۸.    
۱۸. ↑ السید الشریف الرضی، نهج البلاغة ت الحسون، ص۶۰۱، نامه ۱۷.    
۱۹. ↑ عبده، محمد، نهج البلاغة - ط مطبعة الإستقامة، ج۳، ص۱۹، نامه ۱۷.    
۲۰. ↑ صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۳۷۵، نامه ۱۷.    
۲۱. ↑ ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغة، ج۱۵، ص۱۱۷.    
۲۲. ↑ طریحی، فخر‌الدین، مجمع البحرین ت-الحسینی، ج۲، ص۳۸۵.    
۲۳. ↑ زمخشری، محمود، أساس البلاغة، ج۱، ص۵۶۴.    
۲۴. ↑ السید الشریف الرضی، نهج البلاغة ت الحسون، ص۲۴۷، خطبه ۱۰۸.    
۲۵. ↑ عبده، محمد، نهج البلاغة - ط مطبعة الإستقامة، ج۱، ص۲۱۲، خطبه ۱۰۷.    
۲۶. ↑ صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۱۶۰، خطبه ۱۰۹.    
۲۷. ↑ ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغة، ج۷، ص۲۰۱.    
۲۸. ↑ مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۲۳۷، خطبه ۱۰۹.    
۲۹. ↑ السید الشریف الرضی، نهج البلاغة ت الحسون، ص۵۸، خطبه ۱۶.    
۳۰. ↑ عبده، محمد، نهج البلاغة - ط مطبعة الإستقامة، ج۱، ص۴۲، خطبه ۱۶.    
۳۱. ↑ صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۵۷، خطبه ۱۶.    
۳۲. ↑ ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغة، ج۱، ص۲۷۲.    
۳۳. ↑ مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۵۳، خطبه ۱۶.    


قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «صرح»، ج۲، ص۶۳۴.    


رده‌های این صفحه : مفردات نهج البلاغه | واژه شناسی واژگان اخلاقی نهج البلاغه | واژه شناسی واژگان خطبه 107 نهج البلاغه | واژه شناسی واژگان خطبه 108 نهج البلاغه | واژه شناسی واژگان خطبه 109 نهج البلاغه | واژه شناسی واژگان خطبه 16 نهج البلاغه | واژه شناسی واژگان خطبه 187 نهج البلاغه | واژه شناسی واژگان خطبه 192 نهج البلاغه | واژه شناسی واژگان نامه 15 نهج البلاغه | واژه شناسی واژگان نامه 17 نهج البلاغه
جعبه ابزار