• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

صدی (مفردا‌ت‌نهج‌البلاغه)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف





صَدَى (به فتح صاد و دال) از واژگان نهج البلاغه به معنای عطش يا شدت عطش و تَصَدّى (به فتح تاء و صاد) به معنای تعرّض از مفردات نهج البلاغه هستند که حضرت علی (علیه‌السلام) در توصیف دنیا از این واژه استفاده نموده است.



صَدَى به معنای عطش يا شدت عطش آمده است.
تَصَدّى به معنای تعرّض (سربلند كردن و نگاه كردن) آمده است.


• امام (صلوات‌الله‌علیه) در رابطه با دنيا فرموده است: «أَلاَ وَإِنَّ الدُّنْيَا قَدْ تَصَرَّمَتْ... فَلَمْ يَبْقَ مِنْهَا إِلاَّ سَمَلَةٌ كَسَمَلَةِ الاِْدَاوَةِ، أَوْ جُرْعَةٌ كَجُرْعَةِ الْمَقْلَةِ، لَوْ تَمَزَّزَهَا الصَّدْيَانُ لَمْ يَنْقَعْ» «دنيا سپرى شده و نمانده از آن مگر به قدر جرعه سنگ‌ريزه كه اگر آدم عطشان آن‌را به مكد سيراب نمى‌شود.» «تمزّز» ذرّه ذرّه مكيدن است. «مقلة» سنگريزه‌اى است كه مسافران در ظرف مى‌گذارند و آب مى‌ريزند تا آب به قدر آن باشد و با اين كار آب را براى خوردن سهميّه‌بندى مى‌كنند كه يكى از ديگرى بيشتر نخورد.
• همچنین امام (صلوات‌الله‌علیه) در خطبه ۱۹۱ درباره دنيا فرموده است: «أَلاَ وَهِيَ الْمُتَصَدِّيَةُ الْعَنُونُ، وَالْجَامِحَةُ الْحَرُونُ، وَالْمَائِنَةُ الْخَأُون» «بدانيد دنيا مانند زنى است كه خود را به مردان نشان مى‌دهد تا آنها را به خود مايل كند و خود نمائى كننده است مركب تند خوست كه چون خواستى راه برود مى‌ايستد و دروغ‌گوى خيانت‌كار است.»


این واژه فقط دو مورد در «نهج البلاغه» آمده است.


۱. قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، ج۲، ص۶۳۳.    
۲. طریحی، فخر‌الدین، مجمع البحرین ت-الحسینی، ج۱، ص۲۶۲.    
۳. راغب اصفهانی، المفردات، ج۱، ص۴۸۱.    
۴. جوهری، ابو‌نصر، الصحاح‌، ج۶، ص۲۳۹۹.    
۵. السید الشریف الرضی، نهج البلاغة ت الحسون، ص۱۱۱، خطبه ۵۲.    
۶. عبده، محمد، نهج البلاغة - ط مطبعة الإستقامة، ص۹۶، خطبه ۵۲.    
۷. صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۸۹، خطبه ۵۲.    
۸. ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغة، ج۳، ص۳۳۲.    
۹. طریحی، فخر‌الدین، مجمع البحرین ت-الحسینی، ج۴، ص۳۵.    
۱۰. طریحی، فخر‌الدین، مجمع البحرین ت-الحسینی، ج۵، ص۴۷۳.    
۱۱. السید الشریف الرضی، نهج البلاغة ت الحسون، ص۴۴۵، خطبه ۱۹۱.    
۱۲. عبده، محمد، نهج البلاغة - ط مطبعة الإستقامة، ص۱۵۹، خطبه ۱۸۶.    
۱۳. صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۲۸۵، خطبه ۱۹۱.    
۱۴. ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغة، ج۱۳، ص۱۱۶.    



قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «صدی»، ج۲، ص۶۳۳.    






جعبه ابزار