صَدّ (مفردا‌ت‌نهج‌البلاغه)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
صَدّ (به فتح صاد و تشدید دال) از
واژگان نهج البلاغه گاهى به معنى اعراض و گاهى به معنى
منع و برگرداندن است.
این واژه دارای مشتقاتی است که در
نهج البلاغه به کار رفته است، مانند:
• صُدود (به ضم صاد) به معنى صدّ است؛
• صَدود (به فتح صاد) یعنی بسيار مانع شونده و اعراض كننده؛
• صَديد (به فتح صاد) به معنای چرک است.
این ماده شش بار در «نهج البلاغه» آمده است.
صَدّ گاهی به معنای اعراض و گاهی به معنای منع و برگرداندن آمده است.
صُدود به معنى صدّ است.
صَدود به معنی بسيار مانع شونده و اعراض كننده است.
صَديد نیز به معنای چرک است.
برخی از مواردی که در «نهج‌البلاغه» به کار رفته است، به شرح ذیل می‌باشد:
امام (صلوات‌الله‌علیه) در مقام
موعظه فرموده است:
«اِنَّ اَخْوَفَ ما اَخافُ عَلَیْکُمُ اثْنانِ: اتِّباعُ الْهَوَی وَ طولُ الاَْمَلِ؛ فاَمّا اتِّباعُ الْهَوَی فَیَصُدُّ عَنِ الْحَقِّ وَ اَمّا طولُ الاَْمَلِ فَیُنْسی الاْخِرَةَ.» «بر شما از همه چیز بیش‌تر از دو چیز می‌ترسم: پیروی از
هوای نفس و آرزوی دراز، پیروی از هوای نفس از
حق مانع می‌شود و آرزوی دراز
آخرت را از یاد می‌برد.»
امام (صلوات‌الله‌علیه) در وصف
دنیا فرموده:
«اَلا وَ هیَ... وَ الْجَحودُ الْکَنودُ وَ الْعَنودُ الصَّدودُ وَ الْحَیودُ الْمَیودُ.» «بدانید دنیا... بسیار انکار‌کننده و ناسپاس و اعراض‌کننده و بسیار برگردنده و متغیّر است.»
امام (صلوات‌الله‌علیه) در وصف
جهنم فرموده:
«وَ شَرابُها صَديدٌ.» (و آشاميدنى آن آب جوشان مى‌باشد.)
این واژه شش بار در «نهج البلاغه» آمده است.
•
قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «صدد»، ج۲، ص۶۳۰-۶۳۱.
