شُکْر (مفردات‌قرآن)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف

---

شُكْر ( به ضم شین و سکون کاف) از واژگان قرآن کریم به معنای ثناگویی در مقابل نعمت است.
شَکور صیغه مبالغه است که در وصف خدا و بنده هر دو آمده است.
مشتقات شُكْر در آیات قرآن عبارتند از:

---

شُكْر به معنای ثناگویی در مقابل نعمت است.
در مجمع البیان فرموده: شکر اعتراف به نعمت است توام با نوعی تعظیم است.
رمّانی گفته: شکر اظهار نعمت است.
راغب اصفهانی می‌گوید: شکر یادآوردی نعمت و اظهار آن است.
ضد آن کفر به معنی نسیان و پوشاندن نعمت است.
شکر بر سه نوع است: شکر قلب و آن یادآوری نعمت است. شکر زبان و آن ثناگویی در مقابل نعمت است. شکر سایر جوارح و آن مکافات نعمت به قدر قدرت است.

---

به مواردی از شُكْر که در قرآن به‌ کار رفته است، اشاره می‌شود:

۲.۱ - شاکِراً (آیه ۱۲۱ سوره نحل)

(شاکِراً لِاَنْعُمِهِ اجْتَباهُ وَ هَداهُ)
(شكرگزار نعمت‌هاى او بود؛ خدا او را برگزيد؛ و به راهى راست هدایت نمود.)

۲.۲ - یَشْکُرُونَ‌ (آیه ۳۷ سوره ابراهیم)

(وَ ارْزُقْهُمْ مِنَ الثَّمَراتِ لَعَلَّهُمْ‌ یَشْکُرُونَ‌)
(از ثمرات به آنها روزى ده؛ شايد آنان شكر تو را به جاى آورند.)

۲.۳ - اشْکُرُوا (آیه ۱۱۴ سوره نحل)

(وَ اشْکُرُوا نِعْمَتَ اللَّهِ)
(و شكر نعمت خدا را به جا آوريد اگر او را مى‌پرستيد.)

۲.۴ - شَکُورٌ (آیه ۳۴ سوره فاطر)

(اِنَّ رَبَّنا لَغَفُورٌ شَکُورٌ)
(پروردگار ما آمرزنده و شكرگزار و قدردان است.)

۲.۵ - شَکُورٌ (آیه ۱۷ سوره تغابن)

(وَ اللَّهُ‌ شَکُورٌ حَلِیمٌ)
(خداوند قدردان و داراى حلم است.)

۲.۶ - شَکُورٍ (آیه ۱۴ سوره ابراهیم)

(لَآیاتٍ لِکُلِّ صَبَّارٍ شَکُورٍ)
(در اين، نشانه‌هايى است براى هر شكيباى شكرگزار.)

۲.۷ - شَکُوراً (آیه ۳ سوره اسراء)

(اِنَّهُ کانَ عَبْداً شَکُوراً)
(او بنده شكرگزارى بود)

۲.۸ - شُکُوراً (آیه ۹ سوره انسان)

(لا نُرِیدُ مِنْکُمْ جَزاءً وَ لا شُکُوراً)
(و هيچ پاداش و سپاسى از شما نمى‌خواهيم. )

۲.۳ - اشْکُرُوا (آیه ۱۱۴ سوره نحل)

(فَکُلُوا مِمَّا رَزَقَکُمُ اللَّهُ حَلالًا طَیِّباً وَ اشْکُرُوا نِعْمَتَ اللَّهِ)
(پس، از نعمت‌هاى حلال و پاكيزه‌اى كه خدا به شما روزى داده است بخوريد؛ و شكر نعمت خدا را به جا آوريد اگر او را مى‌پرستيد.)

۲.۱۰ - الشَّكُورُ (آیه ۱۳ سوره سبا)

(اعْمَلُوا آلَ داوُدَ شُكْراً وَ قَلِيلٌ مِنْ عِبادِيَ‌ الشَّكُورُ)
( اى خاندان داود! شكر اين همه نعمت را به جا آوريد؛ ولى عدّه كمى از بندگان من شكرگزارند.)

۲.۱۱ - شَكُورٌ (آیه ۳۰ سوره فاطر)

(وَ يَزِيدَهُمْ مِنْ فَضْلِهِ إِنَّهُ غَفُورٌ شَكُورٌ)
(از فضلش بر پاداش آنها بيفزايد كه او آمرزنده و شكرگزار و قدردان است.)

۲.۱۲ - شاكِرٌ (آیه ۱۵۸ سوره بقره)

(وَ مَنْ تَطَوَّعَ خَيْراً فَإِنَّ اللَّهَ‌ شاكِرٌعَلِيمٌ)
( كسى كه فرمان خدا را در انجام كارهاى نيک اطاعت كند، خداوند نسبت به عمل او قدردان، و از آن آگاه است.)

۲.۱۳ - مَشْكُوراً (آیه ۲۲ سوره انسان )

(إِنَّ هذا كانَ لَكُمْ جَزاءً وَ كانَ سَعْيُكُمْ‌مَشْكُوراً)
(اين پاداش شماست، و سعى و تلاش شما مورد قدردانى است)

۲.۱۴ - شَكَرْتُمْ‌ (آیه ۷ سوره ابراهیم)

(وَ إِذْ تَأَذَّنَ رَبُّكُمْ لَئِنْ‌ شَكَرْتُمْ‌ لَأَزِيدَنَّكُمْ)
(هنگامى را كه پروردگارتان اعلام داشت اگر شكرگزارى كنيد، نعمت خود را بر شما افزون خواهم كرد؛ و اگر ناسپاسى كنيد، مجازاتم شديد است.!)

۲.۱۵ - شَكَرَ (آیه ۴۰ سوره نمل)

(وَ مَنْ‌ شَكَرَ فَإِنَّما يَشْكُرُ لِنَفْسِهِ وَ مَنْ كَفَرَ فَإِنَّ رَبِّي غَنِيٌّ كَرِيمٌ)
( و هر كس شكر كند، به نفع خود شكر مى‌كند؛ و هر كس كفران نمايد به خودش زيان رسانده، چراكه پروردگار من، بى‌نياز و بخشنده است.)

۲.۱۶ - اشْکُرْ (آیه ۱۲ سوره لقمان)

(وَ لَقَدْ آتَیْنا لُقْمانَ الْحِکْمَةَ اَنِ‌ اشْکُرْ لِلَّهِ)
(ما به لقمان حكمت داديم؛ و به او گفتيم: شكر خدا را به جاى آور.)

---