• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

شَیْع (مفردات‌نهج‌البلاغه)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف





شَیْع (به فتح شین و سکون یاء) یکی از مفردات نهج البلاغه به معنای آشکار شدن و شیعَه (به کسر شین و فتح عین) به معنای پیروان و یاران است.
حضرت علی (علیه‌السلام) درباره کسانی که به بصره رفتند برای افساد از این واژه استفاده نموده است.



شَیْع به معنای آشکار شدن آمده است. در اقرب الموارد آمده است: «شاع الخبر شیعا: ذاع - شاع فلانا شیاعا: تبعه».
شیعَه به معنای پیروان و یاران و شیاع پیروی کردن آمده است. «شیعة الرجل: اتباعه و انصاره».


برخی از مواردی که در نهج البلاغه استفاده شده به شرح ذیل می‌باشد:

۲.۱ - شِيعَتِي - خطبه ۲۱۷ (درباره اهل فساد)

امام (صلوات‌الله‌علیه) در خطبه ۲۱۷ درباره آنان‌که به بصره رفتند برای افساد فرمود:
«وَ أَفْسَدُوا عَلَيَّ جَمَاعَتَهُمْ، وَ وَثَبُوا عَلى شِيعَتِي، فَقَتَلُوا طَائِفَةً مِنْهُمْ غَدْراً»؛
«وحدت آنها را بر هم زدند و جمعيت آنها را که همه با من بودند به شورش واداشتند و بر شیعیان من حمله بردند؛ عدّه‌ای را از روى خدعه و ناجوان‌مردانه کشتند».

۲.۲ - الْمُشَيِّعُ - خطبه ۸۲ (درباره اموات)

مشایعت کننده را از آن جهت «مشّیع» گویند که پشت سر انسان می‌آید و آن یک نوع تبعیّت و پیروی است چنانکه در خطبه ۸۲ آمده است:
«حَتَّى إِذَا انْصَرَفَ الْمُشَيِّعُ»؛
«امّا هنگامی که تشییع‌ کنندگان و ناله سردهندگان برگردند».

۲.۳ - شيّع - حکمت ۷ (درباره اهل فساد)

«أَنه شيّع جيشاً يغْزِيهِ فقال: اعْذِبُوا عَنِ النِّسَاءِ مَا اسْتَطَعْتُمْ»؛
«هنگامى كه سپاهى را براى فرستادن به جنگ مشایعت مى‌كرد، فرمود: تا آن‌جا كه مى‌توانيد از زنان دورى جوييد».
این واژه چهار بار در «نهج البلاغه» آمده است.


۱. قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، ج۲، ص۶۲۳.    
۲. شرتونی، سعید، أقرب الموارد، ج۳، ص۱۲۷.    
۳. طریحی، فخر‌الدین، مجمع البحرین ط-الحسینی، ج۲، ص۵۷۳.    
۴. فیروز آبادی، محمد بن یعقوب، قاموس المحیط، ج۳، ص۴۷.    
۵. راغب اصفهانی، حسین بن محمد، المفردات، ج۱، ص۴۷۰.    
۶. فراهیدی، خلیل بن احمد، کتاب العین، ج۲، ص۱۹۰.    
۷. شرتونی، سعید، أقرب الموارد، ج۳، ص۱۲۸.    
۸. طریحی، فخر‌الدین، مجمع البحرین ط-الحسینی، ج۲، ص۵۷۲.    
۹. طریحی، فخر‌الدین، مجمع البحرین ط-الحسینی، ج۲، ص۵۷۱.    
۱۰. سید رضی، محمد، نهج البلاغه ت الحسون، ص۵۳۳، خطبه ۲۱۷.    
۱۱. عبده، محمد، نهج البلاغه - ط مطبعة الإستقامة، ج۲، ص۲۲۸، خطبه ۲۱۲.    
۱۲. صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۳۳۶، خطبه ۲۱۸.    
۱۳. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۵۲۷.    
۱۴. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۴، ص۹۵.    
۱۵. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۴، ص۹۵.    
۱۶. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج۸، ص۲۸۴.    
۱۷. هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج۱۴، ص۱۷۳.    
۱۸. ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغه، ج۱۱، ص۱۲۱.    
۱۹. سید رضی، محمد، نهج البلاغه ت الحسون، ص۱۶۱، خطبه ۸۲.    
۲۰. عبده، محمد، نهج البلاغه - ط مطبعة الإستقامة، ص۱۴۲، خطبه ۸۱.    
۲۱. صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۱۱۳، خطبه ۸۳.    
۲۲. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۱۵۹.    
۲۳. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۲، ص۵۵۳.    
۲۴. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۲، ص۵۶۰.    
۲۵. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج۳، ص۴۳۸.    
۲۶. هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج۶، ص۳۵.    
۲۷. ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغه، ج۶، ص۲۷۰.    
۲۸. سید رضی، محمد، نهج البلاغه ت الحسون، ص۸۳۷، حکمت ۷.    
۲۹. عبده، محمد، نهج البلاغه - ط مطبعة الإستقامة، ج۳، ص۲۱۳، حکمت ۷.    
۳۰. صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۵۱۹، حکمت ۷.    
۳۱. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۷۹۹.    
۳۲. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج۱۴، ص۲۰۱.    
۳۳. هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج۲۱، ص۳۴۰.    
۳۴. ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغه، ج۱۹، ص۱۱۴.    



قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «شیع»، ج۲، ص۶۲۳.    






جعبه ابزار