• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

شَیْخ (مفردا‌ت‌نهج‌البلاغه)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف





شَیْخ (به فتح شین و سکون یاء) یکی از مفردات نهج البلاغه به معنای پیر و به قولی به معنای عمر از چهل سالگی یا پنجاه سالگی یا از پنجاه و یک سالگی تا آخر است.
حضرت علی (علیه‌السلام) درباره رأی مرد دنیا دیده و نامه به طلحه و زبیر از این واژه استفاده نموده است.



شَیْخ به معنای پیر و به قولی به معنای عمر از چهل سالگی یا پنجاه سالگی یا از پنجاه و یک سالگی تا آخر عمر آمده است.


برخی از مواردی که در نهج البلاغه استفاده شده به شرح ذیل می‌باشد:

۲.۱ - الشَّيْخِ - حکمت ۸۱ (درباره تدبير پيران)

امام (صلوات‌الله‌علیه) در خصوص رأی دنیا دیده و پیر فرموده است:
«رَأْيُ الشَّيْخِ أَحَبُّ إِلَيَّ مِنْ جَلَدِ الْغُلاَمِ»؛
«رأى و تدبير پير، نزد من بهتر از استقامت جوان (در ميدان جنگ) است».

۲.۲ - الشَّيْخَانِ - حکمت ۵۴ (خطاب به طلحه)

امام (صلوات‌الله‌علیه) در نامه به طلحه و زبیر نوشته است:
«فَارْجِعَا أَيُّهَا الشَّيْخَانِ عَنْ رَأْيِكُمَا، فَإِنَّ الاْنَ أَعْظَمَ أَمْرِكُمَا الْعَارُ، مِنْ قَبْلِ أَنْ يَجْتَمِعَ الْعَارُ وَالنَّارُ»؛
«اى دو پيرمرد و اى كسانى كه زمام امور عدّه‌اى را به دست گرفته‌ايد! از رأى و نظريه خود بازگرديد، چرا كه الآن بازگشت شما از اين راه خلاف، تنها موجب ننگ است (آن هم به عقيده شما) ولى ادامه اين راه، هم ننگ و هم آتش دوزخ را براى شما فراهم مى‌سازد».
این واژه دو بار در «نهج البلاغه» آمده است.


۱. قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، ج۲، ص۶۲۳.    
۲. طریحی، فخر‌الدین، مجمع البحرین ط-الحسینی، ج۲، ص۵۶۹.    
۳. السید الشریف الرضی، نهج البلاغة ت الحسون، ص۷۸۸، حکمت ۸۱.    
۴. عبده، محمد، نهج البلاغة - ط مطبعة الإستقامة، ج۳، ص۱۶۹، حکمت ۸۶.    
۵. صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۴۸۲، حکمت ۸۶.    
۶. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۷۵۱.    
۷. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۴۸۱.    
۸. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۴۸۱.    
۹. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج۱۲، ص۵۱۱.    
۱۰. هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج۲۱، ص۱۳۱.    
۱۱. ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغه، ج۱۸، ص۲۳۷.    
۱۲. السید الشریف الرضی، نهج البلاغة ت الحسون، ص۷۳۱، حکمت ۵۴.    
۱۳. عبده، محمد، نهج البلاغة - ط مطبعة الإستقامة، ج۳، ص۱۲۳، حکمت ۵۴.    
۱۴. صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۴۴۶، حکمت ۵۴.    
۱۵. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۶۹۷.    
۱۶. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۳۱۲.    
۱۷. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۳۱۴.    
۱۸. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج۱۱، ص۱۶۵.    
۱۹. هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج۲۰، ص۳۲۵.    
۲۰. ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغه، ج۱۷، ص۱۳۱.    



قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «شیخ»، ج۲، ص۶۲۳.    






جعبه ابزار