شَکْو (مفردات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
شَکْو (به فتح شین و سکون کاف) از
واژگان قرآن کریم به معنای اظهار اندوه است.
شکایت،
شَکوی و
شَکاة به معنای اظهار اندوه است.
مشتقات
شَکو در
آیات قرآن عبارتند از:
اَشْکُوا (به سکون شین و ضم کاف) به معنای شکوه می‌کنم،
تَشْتَکِی (به سکون شین و کسر کاف) به معنای شکایت می‌کرد،
کَمِشْکاةٍ (به سکون شین و فتح کاف) به معنای چراغدان است.
شَکْو،
شکایت،
شَکوی و
شَکاة به معنای اظهار اندوه است.
چنانکه
راغب اصفهانی گفته است توصیف گرفتاری است.
به مواردی از
شَکو که در قرآن به کار رفته است، اشاره می‌شود:
(قالَ اِنَّما اَشْکُوا بَثِّی وَ حُزْنِی اِلَی اللَّهِ) (من غم و اندوهم را تنها به خدا شكوه مى‌كنم؛ و از خدا چيزهايى مى‌دانم كه شما نمى‌دانيد.)
(قَدْ سَمِعَ اللَّهُ قَوْلَ الَّتِی تُجادِلُکَ فِی زَوْجِها وَ تَشْتَکِی اِلَی اللَّهِ) (خداوند سخن آن زن را كه درباره همسرش با تو گفتگو مى‌كرد و به خداوند شكايت مى‌نمود شنيد.)
(مَثَلُ نُورِهِ کَمِشْکاةٍ فِیها مِصْباحٌ الْمِصْباحُ فِی زُجاجَةٍ) (و مَثَل نورش همانند چراغدانى است كه در آن‌چراغى پرفروغ باشد، آن چراغ در حبابى قرار گيرد.)
مشکاة را بهتر است محفظه و چراغدان گفت. اهل لغت آن‌را روزنه بی‌نفوذ گفته‌اند و به قولی کاسه قندیل است.
المنجد می‌گوید: آن هر روزنه غیر نافذ است، و هر چیزی که در آن یا بر آن چراغ می‌گذارند. در
مجمع البیان فرموده: آن شکافی است در دیوار که بر آن شیشه گرفته‌اند، چراغ پشت آن شیشه می‌شود و شکاف را درب دیگری است که چراغ را از آن وارد می‌کنند،
و به قول
مجاهد: مشکاة قندیل و چراغ است و مصباح فتیله آن.
مشکاة مثل قلب مؤمن است که نور
ایمان در آن می‌باشد. در
تفسیر برهان از
امام صادق (علیه‌السّلام) نقل شده است که فرمود: «
«الْمِشْکَاةُ جَوْفُ الْمُؤْمِنِ وَ الْقِنْدِیلُ قَلْبُهُ وَ الْمِصْبَاحُ النُّورُ الَّذِی جَعَلَهُ اللَّهُ فِی قَلْبِهِ»».
•
قرشی بنابی، علی‌اکبر، قاموس قرآن، برگرفته از مقاله «شکو»، ج۴، ص۶۵-۶۶.
