• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

شَوْک (مفردات‌نهج‌البلاغه)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



مقالات مرتبط: شَوْک (مفردات‌قرآن).


شَوْک (به فتح شین و و سکون واو) یکی از مفردات نهج البلاغه به معنای خار و اسلحه و قدرت است.
حضرت علی (علیه‌السلام) در جواب مخالفان عثمان و در مقام موعظه از این واژه استفاده نموده است.



شَوْک به معنای خار آمده است. راغب گوید: به اسلحه و سختی نیز شوک گفته می‌شود و نیز به معنی قدرت نیز آید.


برخی از مواردی که در نهج البلاغه استفاده شده به شرح ذیل می‌باشد:

۲.۱ - شَوْكَتِهِمْ - خطبه ۱۶۸ (درباره قاتلان عثمان)

امام (صلوات‌الله‌علیه) در جواب آن دو نفر که از حضرت می‌خواستند قاتلان عثمان را تعقیب کند فرمود:
«وَ الْقَوْمُ الْـمُجْلبونَ عَلَى حَدِّ شَوْكَتِهِمْ، يَمْلِكونَنَا وَ لاَ نَمْلِكُهُمْ!»؛
«آنان (مخالفان عثمان) همچنان بر قدرت و شوکت خویش باقیند؛ آنها بر ما مسلّطند و ما بر آنان تسلّطی نداریم».

۲.۲ - شَوْكَتِهِمْ - خطبه ۱۸۳ (در مقام موعظه)

امام (صلوات‌الله‌علیه) در مقام موعظه فرموده است:
«[أَ] فَرَأَيْتُمْ جَزَعَ أَحَدِكُمْ مِنَ الشَّوْكَةِ تُصِيبُهُ، وَالْعَثْرَةِ تُدْمِيهِ، وَالرَّمْضَاءِ تُحْرِقُهُ؟ فَكَيْفَ إِذَا كَانَ بَيْنَ طَابَقَيْنِ مِنْ نَار ضَجِيعَ حَجَر، وَقَرِينَ شَيْطَان؟!»؛
«آیا ناراحتی یکی از خودتان را در اثر «خاری» که به بدنش فرو می‌رود و زمین خوردنی که مختصری او را مجروح می‌سازد یا ریگ‌های داغ بیابان او را رنج می‌دهد دیده‌اید؟ پس چگونه است آن‌گاه که در میان دو طبقه آتش در کنار سنگ‌های گداخته و قرین شیطان قرار گیرد؟!».
این واژه پنج مورد در «نهج البلاغه» آمده است. مانند:


۱. قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، ج۲، ص۶۶۲۱.    
۲. طریحی، فخر‌الدین، مجمع البحرین ط-الحسینی، ج۵، ص۲۷۷.    
۳. راغب اصفهانی، حسین بن محمد، المفردات، ج۱، ص۲۷۱.    
۴. مصطفوی، حسن، التحقیق، ج۶، ص۱۵۱.    
۵. السید الشریف الرضی، نهج البلاغة ت الحسون، ص۳۷۵، خطبه ۱۶۸.    
۶. عبده، محمد، نهج البلاغة - ط مطبعة الإستقامة، ج۱، ص۳۷۵، خطبه۱۶۸.    
۷. صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۲۴۳، خطبه ۱۶۸.    
۸. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۳۷۳.    
۹. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۵۸۵.    
۱۰. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۵۸۶.    
۱۱. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج۶، ص۴۴۵.    
۱۲. هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج۱۰، ص۱۰۲.    
۱۳. ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغه، ج۹، ص۲۹۱.    
۱۴. السید الشریف الرضی، نهج البلاغة ت الحسون، ص۴۱۵، خطبه ۱۸۳.    
۱۵. عبده، محمد، نهج البلاغة - ط مطبعة الإستقامة، ج، ص۱۳۵، خطبه ۱۷۸.    
۱۶. صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۲۶۷، خطبه ۱۸۳.    
۱۷. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۴۱۵.    
۱۸. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۷۲۷.    
۱۹. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۷۳۹.    
۲۰. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج۷، ص۱۱۶.    
۲۱. هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج۱۰، ص۳۹۹.    
۲۲. ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغه، ج۱۰، ص۱۲۲.    
۲۳. السید الشریف الرضی، نهج البلاغة ت الحسون، ص۲۷۵، خطبه ۱۲۰.    
۲۴. السید الشریف الرضی، نهج البلاغة ت الحسون، ص۷۴۲، نامه ۶۱.    
۲۵. السید الشریف الرضی، نهج البلاغة ت الحسون، ص۶۹۳، نامه ۵۱.    



قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «شوک»، ج۲، ص۶۲۱.    






جعبه ابزار