• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

شَهِق (مفردات‌نهج‌البلاغه)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف





شَهِق (به فتح شین و کسر هاء) یکی از مفردات نهج البلاغه به معنای ارتفاع است.
حضرت علی (علیه‌السلام) در توصيف کوه‌ها و زمين و اهل تقوی از این واژه استفاده نموده است.



شَهِق به معنای ارتفاع آمده است. «شهق یشهق: ارتفع» شاهق به معنای کوه بلند آمده است. شَهیق به خارج کردن نفس (بازدم)، چنان‌که زفیر به معنای به درون کشیدن آن است. «الزَّفِيرَ إدخال النفس و الشَّهِيق إخراجه».


برخی از مواردی که در نهج البلاغه استفاده شده به شرح ذیل می‌باشد:

۲.۱ - فَاشْهَقَ - خطبه ۲۱۱ (درباره کوه‌ها)

امام (صلوات‌الله‌علیه) درباره کوه‌ها فرموده است:
«فَاشْهَقَ قِلاَلَهَا، وَ اَطَالَ اَنْشَازَهَا»؛
«قلّه‌هاى آنها را به سوى آسمان کشید و نوک آنها را طولانى ساخت».

۲.۲ - شَوَاهِقِ - خطبه ۹۰ (درباره زمين)

امام (صلوات‌الله‌علیه) در توصيف زمين و گسترش آن‌ فرموده است:
«حَمْلِ شَوَاهِقِ الْجِبَالِ الشٌّمَّخِ»
«کوه‌هاى سخت و مرتفع را بر دوش خود حمل نموده».

۲.۳ - شَهيقَها - خطبه ۱۹۳ (درباره اهل تقوی)

امام (صلوات‌الله‌علیه) در وصف اهل تقوی فرموده است:
«وَ ظَنُّوا أَنَّ زَفيرَ جَهَنَّمَ وَ شَهيقَها فِي أُصُولِ آذَانِهِمْ»
«و صداى ناله و به هم خوردن زبانه‌هاى آتش جهنّم با آن وضع مهیبش در درون گوششان طنین‌انداز است».
این واژه سه بار در «نهج البلاغه» آمده است.


۱. قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، ج۲، ص۶۱۸.    
۲. طریحی، فخرالدین، مجمع البحرین ت الحسینی، ج۵، ص۱۹۷.    
۳. طریحی، فخرالدین، مجمع البحرین ت الحسینی، ج۵، ص۱۹۷.    
۴. طریحی، فخرالدین، مجمع البحرین ت الحسینی، ج۳، ص۳۱۷.    
۵. طریحی، فخرالدین، مجمع البحرین ت الحسینی، ج۵، ص۱۹۷.    
۶. السید الشریف الرضی، نهج البلاغة ت الحسون، ص۵۲۰، خطبه ۲۱۱.    
۷. عبده، محمد، نهج البلاغة - ط مطبعة الإستقامة، ص۲۱۸، خطبه ۲۰۶.    
۸. صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۳۲۸، خطبه ۲۱۱.    
۹. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۵۱۳.    
۱۰. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۴، ص۴۶.    
۱۱. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۴، ص۴۸.    
۱۲. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج۸، ص۱۷۹.    
۱۳. هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج۱۴، ص۷۰.    
۱۴. ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغه، ج۱۱، ص۵۸.    
۱۵. السید الشریف الرضی، نهج البلاغة ت الحسون، ص۱۹۸، خطبه ۹۰.    
۱۶. عبده، محمد، نهج البلاغة - ط مطبعة الإستقامة، ص۱۷۳، خطبه ۹۰.    
۱۷. صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۱۳۲، خطبه ۹۰.    
۱۸. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۱۹۱.    
۱۹. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۲، ص۷۷۱.    
۲۰. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۲، ص۷۸۰.    
۲۱. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج۴، ص۱۴۵.    
۲۲. هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج۷، ص۱۲.    
۲۳. ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغه، ج۶، ص۴۴۶.    
۲۴. السید الشریف الرضی، نهج البلاغة ت الحسون، ص۴۷۹، خطبه ۱۹۳.    
۲۵. عبده، محمد، نهج البلاغة - ط مطبعة الإستقامة، ص۱۸۶، خطبه ۱۹۳.    
۲۶. صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۳۰۴، خطبه ۱۹۳.    
۲۷. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۴۷۳.    
۲۸. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۷۴۸.    
۲۹. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۷۵۸.    
۳۰. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج۷، ص۵۵۲.    
۳۱. خویی، حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج، ص.    
۳۲. ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغه، ج۱۰، ص۱۳۳.    



قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «شهق»، ج۲، ص۶۱۸.    






جعبه ابزار