• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

شَمْس‌ (مفردات‌نهج‌البلاغه)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف





شَمْس (به فتح شین)، از واژگان نهج البلاغه به معنای آفتاب است.
حضرت علی (علیه‌السلام) درباره حرکت آفتاب و ماه از این واژه استفاده نموده است.
این واژه به صورت مفرد و جمع شانزده بار در «نهج البلاغه» آمده است.




شَمْس به معنای آفتاب آمده است.



برخی از مواردی که در «نهج‌البلاغه» به کار رفته است، به شرح ذیل می‌باشد:


۲.۱ - شَمْس - خطبه ۹۰ (در خصوص حرکت آفتاب و ماه)

امام (صلوات‌الله‌علیه) در خصوص حرکت آفتاب و ماه فرموده است: «وَ الشَّمْسُ وَ الْقَمَرُ دائبانِ فی مَرْضاتِهِ: یُبْلیانِ کُلَّ جَدید، وَ یُقَرِّبانِ کُلَّ بَعید»
«هر تازه‌ای را (با گردش پیاپی خود) کهنه می‌سازند و هر دوری را نزدیک می‌کنند.» این کلام صریح است در حرکت آفتاب و ماه.


۲.۲ - شَمْس - خطبه ۱۷۱ (در ملاقات مردم د صفین)

امام (صلوات‌الله‌علیه) در خطبه ۱۷۱ فرموده است: «اللَّهُمَّ رَبَّ السَّقْفِ الْمَرْفُوعِ، وَ الْجَوِّ المَکْفُوفِ، الَّذی جَعَلْتَهُ مَغیضاً لِلَّیْلِ وَ النَّهارِ، وَ مَجْریً لِلشَّمْسِ وَ الْقَمَرِ»
«ای اللّه‌ ای پروردگار آسمان برافراشته و جوّ نگاه داشته شده که آن‌را محلّ فرو‌رفتن شب و روز قرار داده و محل حرکت آفتاب و ماه گردانده‌ای.»



این واژه به صورت مفرد و جمع شانزده بار در «نهج البلاغه» آمده است.
[۲۴] https://lib.eshia.ir/۳۰۰۸۰/۱/۳۳۳/الشَّمْسِ سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، خطبه ۱۵۵، ص ۳۳۳.]



۱. قرشی بنایی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، ج ۲، ص ۶۱۵.    
۲. طریحی نجفی، فخرالدین، مجمع البحرین، ت الحسینی، ج ۴، ص ۷۹.    
۳. سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص ۱۷۸، خطبه ۹۰.    
۴. عبده، محمد، نهج البلاغه، ط مطبعة الإستقامة، ج ۱، ص ۱۵۸، خطبه ۸۸.    
۵. صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص ۱۲۳، خطبه ۹۰.    
۶. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص ۱۷۵، خطبه ۹۰.    
۷. بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج ۲، ص ۶۶۳.    
۸. بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج ۲، ص ۶۶۶.    
۹. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمومنین، ج ۳، ص ۶۴۰.    
۱۰. هاشمی خویی، حبیب‌الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج ۶، ص ۲۷۶.    
۱۱. ابن ابی‌الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغه، ج ۶، ص ۳۹۴.    
۱۲. سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص ۳۷۹، خطبه ۱۷۱.    
۱۳. عبده، محمد، نهج البلاغه، ط مطبعة الإستقامة، ج ۲، ص ۱۰۱، خطبه ۱۶۶.    
۱۴. صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص ۲۴۵، خطبه ۱۷۱.    
۱۵. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص ۳۷۷، خطبه ۱۷۱.    
۱۶. بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج ۳، ص ۵۹۹.    
۱۷. بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج ۳، ص ۶۰۰.    
۱۸. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمومنین، ج ۶، ص ۴۷۶.    
۱۹. هاشمی خویی، حبیب‌الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج ۱۰، ص ۱۲۶.    
۲۰. ابن ابی‌الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغه، ج ۹، ص ۳۰۲.    
۲۱. سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، خطبه ۹۰، ص۱۷۸.    
۲۲. سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، خطبه۱۷۱، ص۳۷۹.    
۲۳. سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، خطبه ۹۰، ص ۱۸۸.    
۲۴. https://lib.eshia.ir/۳۰۰۸۰/۱/۳۳۳/الشَّمْسِ سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، خطبه ۱۵۵، ص ۳۳۳.]
۲۵. سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، خطبه ۱۶۳، ص ۳۵۶.    
۲۶. سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، خطبه ۲۲۲، ص ۵۴۹.    
۲۷. سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، خطبه ۸۹، ص ۱۷۸.    
۲۸. سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، خطبه ۱۶۵، ص ۳۶۵.    
۲۹. سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، خطبه ۱۸۵، ص ۴۲۱.    
۳۰. سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، خطبه ۸۶، ص ۱۷۰.    
۳۱. سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، خطبه ۱۶۵، ص ۳۶۸.    
۳۲. سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، نامه ۳۶، ص ۶۶۱.    
۳۳. سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، حکمت ۲۸۵، ص ۸۴۹.    
۳۴. سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، نامه ۵۲، ص ۶۹۵.    
۳۵. سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، نامه ۵۲، ص ۶۹۴.    



قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «شمس»، ج۲، ص۶۱۵.    






جعبه ابزار