• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

شَمِت (مفردات‌نهج‌البلاغه)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف





شَمِت (به فتح شین و کسر میم) و شَماتَت (به فتح شین و تاء) از واژگان نهج البلاغه به معنای شادشدن به بلای دشمن است.
حضرت علی (علیه‌السلام) در نامه‌ای به برادرش عقیل و در صفات اهل تقوی از این واژه استفاده نموده است.
این واژه سه بار در «نهج البلاغه» آمده است.




شَمِت و شَماتَت به معنای شادشدن به بلای دشمن آمده است.



برخی از مواردی که در «نهج‌البلاغه» به کار رفته است، به شرح ذیل می‌باشد:


۲.۱ - يَشْمَتَ - نامه ۳۶ (خطاب به برادرشان عقیل)

امام (صلوات‌الله‌علیه) در نامه‌ای که به برادرش عقیل نوشته و شعر شاعر بنی‌سلیم را شاهد آورده که گوید: «يَعِزُّ عَلَيَّ أَنْ تُرَى بي كآبَةٌ فَيَشْمَتَ عاد أَوْ يُساءَ حَبيبُ»
«بر من سخت است که در من غصّه‌ای ببینی، چنان‌که دشمن شماتت کند و دوست غمگین گرد.»


۲.۲ - يَشْمَتُ - خطبه ۱۹۳ (در صفات اهل تقوی)

امام (صلوات‌الله‌علیه) در صفات اهل تقوی فرموده است: «وَ لاَ يَشْمَتُ بالْمَصائِبِ، وَ لاَ يَدْخُلُ في الْباطِلِ»
«در مصائب شماتت نمی‌کند و به باطل داخل نمی‌شود.»



این واژه سه بار در «نهج البلاغه» آمده است.


۱. قرشی بنایی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، ج ۲، ص ۶۱۳.    
۲. طریحی نجفی، فخرالدین، مجمع البحرین، ت الحسینی، ج ۲، ص ۲۰۸.    
۳. سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص ۶۶۳، نامه ۳۶.    
۴. عبده، محمد، نهج البلاغه، ط مطبعة الإستقامة، ج ۳، ص ۶۹، نامه ۳۶.    
۵. صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص ۴۱۰، نامه ۳۶.    
۶. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص ۶۳۹، نامه ۳۶.    
۷. بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج ۵، ص ۱۲۵.    
۸. بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج ۵، ص ۱۲۷.    
۹. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمومنین، ج ۱۰، ص ۷۰.    
۱۰. هاشمی خویی، حبیب‌الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج ۲۰، ص ۶۲.    
۱۱. ابن ابی‌الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغه، ج ۱۶، ص ۱۵۲.    
۱۲. سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص ۴۸۳، خطبه ۱۹۳.    
۱۳. عبده، محمد، نهج البلاغه، ط مطبعة الإستقامة، ج ۲، ص ۱۸۹، خطبه ۱۹۱.    
۱۴. صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص ۳۰۶، خطبه ۱۹۳.    
۱۵. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص ۴۷۵، خطبه ۱۹۳.    
۱۶. بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج ۳، ص ۷۵۰.    
۱۷. بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج ۳، ص ۷۶۹.    
۱۸. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمومنین، ج ۷، ص ۵۸۶.    
۱۹. هاشمی خویی، حبیب‌الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج ۱۲، ص ۱۵۴.    
۲۰. ابن ابی‌الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغه، ج ۱۰، ص ۱۶۰.    
۲۱. سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، نامه ۳۶، ص ۶۶۳.    
۲۲. سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، خطبه ۱۹۳، ص۴۸۳.    
۲۳. سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، خطبه ۲۲۹، ص۵۶۵.    



قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «شمت»، ج۲، ص۶۱۳.    






جعبه ابزار