شَعائِر (مفردات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
شَعائِر (به فتح شین و کسر همزه) از
واژگان قرآن کریم به معنای علامت و نشانه است.
شَعائِر جمع شعيره است
در قرآن مراد از شعائر اللّه محل‌های معلوم و نشانداری است که
خدا آنها را محل عبادت قرار داده است.
شَعائِر جمع شعیره به معنی علامت و نشانه است.
در برخی از
آیات قرآن به مباحثی در رابطه با شعر و شاعران پرداخته شده، و در آیاتی به مبارزه با شعر و شاعری پرداخته شده است.
به مواردی از
شَعائِر که در قرآن به کار رفته است، اشاره می‌شود:
(اِنَّ الصَّفا وَ الْمَرْوَةَ مِنْ شَعائِرِ اللَّهِ) (
صفا و
مروه از شعائر الهى است.)
در
مجمع البیان فرموده: شعائر اللّه محل‌های معلوم و نشانداری است که
خدا آنها را محل عبادت قرار داده و هر محل معین برای عبادت مشعر آن عبادت است. علی هذا صفا و مروه دو محل و دو معبداند که خدا را یاد می‌آورند و مکان عبادت‌اند.
(شتران فربه را در مراسم حج براى شما از شعائر الهى قرار داديم.)
در آیه بالا شتران قربانی شعائر اللّه‌اند که به واسطه
ذبح آنها خدا عبادت می‌شود و خدا را به یاد می‌آورند.
(اين است مناسک حج)؛ و هركس شعائر الهى را بزرگ دارد، اين كار نشانه تقواى دل‌هاى آنها است. در آن حيوانات قربانى، منافعى براى شماست تا زمان معيّنى و تا روز ذبح آنها مى‌توانيد از آنها استفاده كنيد؛ سپس محل ذبح آن، نزديك خانه گرامى كعبه است.)
بنابر تفسیر
اهل بیت (علیهم‌السّلام) مراد از شعائر، شتران قربانی‌اند، که کوهان آنها را از طرف راست می‌شکافند و با خود از
میقات سوق می‌دهند، و این عمل را اشعار و سیاق گویند.
آیه دوم
(لَکُمْ فِیها مَنافِعُ) مؤید این تفسیر است. بعضی آن‌را مطلق محل‌های طاعت گفته‌اند.
درباره تعیین منافع که پیش از
نحر از آنها می‌توان برد، در
تفسیر المیزان از
اصول کافی و در
تفسیر صافی از اصول کافی و الفقیه از
حضرت صادق (علیه‌السّلام) نقل شده: اگر حاجت باشد می‌تواند به آن سوار شود، بی‌آنکه رنجش دهد و اگر شیری داشته باشد می‌دوشد بی‌آنکه آن‌را تمام کند.
•
قرشی بنابی، علی‌اکبر، قاموس قرآن، برگرفته از مقاله «شعائر»، ج۴، ص۴۴-۴۷.
