شَطْر (لغات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
شَطْر: (شَطْرَ الْمَسْجِدِ الْحَرامِ) «شَطْر» به معنای «سمت و جانب» است.
(قَدْ نَرَی تَقَلُّبَ وَجْهِکَ فِی السَّمَاء فَلَنُوَلِّیَنَّکَ قِبْلَةً تَرْضَاهَا فَوَلِّ وَجْهَکَ شَطْرَ الْمَسْجِدِ الْحَرَامِ وَحَیْثُ مَا کُنتُمْ فَوَلُّواْ وُجُوِهَکُمْ شَطْرَهُ وَاِنَّ الَّذِینَ اُوْتُواْ الْکِتَابَ لَیَعْلَمُونَ اَنَّهُ الْحَقُّ مِن رَّبِّهِمْ وَمَا اللّهُ بِغَافِلٍ عَمَّا یَعْمَلُونَ) (نگاه‌های انتظارآمیز تو را به سوی آسمان برای تعیین قبله نهایی می‌بینیم! اکنون تو را به سوی قبله‌ای که از آن خشنود باشی، باز می‌گردانیم. پس روی خود را به سوی
مسجدالحرام کن و هر جا باشید، روی خود را به سوی آن بگردانید و کسانی که
کتاب آسمانی به آن‌ها داده شده، به خوبی می‌دانند این فرمان حقّی است از ناحیه پروردگارشان؛ که در کتاب‌های خود خوانده‌اند و
خداوند از آنچه برای مخفی داشتن این
آیات انجام می‌دهند غافل نیست)
علامه طباطبایی در
تفسیر المیزان می‌فرماید: کلمه
(شطر) به معنای بعض است و منظور از بعض مسجد الحرام همان کعبه است و اگر صریحاً نفرمود فول وجهک الکعبة و یا فول وجهک البیت الحرام برای این بود که هم مقابل حکم قبله قبلی قرار گیرد، که
شطر مسجد اقصی - یعنی صخره معروف در آنجا - بود، نه همه آن مسجد و لذا در اینجا هم فرمود:
شطر مسجد حرام - یعنی کعبه - و هم اینکه با اضافه کردن
شطر بر کلمه مسجد، بفهماند که مسجد نامبرده مسجد حرام است و اگر می‌فرمود
شطر الکعبه یا
شطر البیت الحرام این مزیت از بین می‌رفت.
(دیدگاه
شیخ طبرسی در
مجمع البیان:
)
•
مکارم شیرازی، ناصر، لغات در تفسیر نمونه، برگرفته از مقاله «شَطْر»، ص۳۱۳.
