• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

سیدمحمدحسین بن محمدصالح حسینی افطسی خاتون‌آبادی اصفهانی

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف


سیدمحمدحسین بن محمدصالح حسینی افطسی خاتون‌آبادی اصفهانی، عالم فاضل محقق و فقیه محدّث متکلّم، از علمای عالیقدر قرن دوازدهم هجری در اصفهان می‌باشد.


میرمحمّدحسین بن میرمحمّدصالح بن میرعبدالواسع حسینی افطسی معروف به خاتون‌آبادی اصفهانی، عالم فاضل محقق و فقیه محدّث متکلّم، از علمای عالیقدر قرن دوازدهم هجری. در اصفهان به دنیا آمده و نزد علمای این شهر به تحصیل پرداخت.

برخی از اساتید و مشایخ اجازه ایشان عبارت است از: ملّاابوالحسن فتونی عاملی، علّامه محمّدباقر مجلسی (جدّ مادری خود)، شیخ سلیمان ماحوزی بحرانی، میرمحمّدصالح خاتون‌آبادی (پدرش)، سیّدعلی‌خان مدنی شیرازی، آقاجمال‌الدّین محمّد خوانساری و ملّامحمّد تنکابنی معروف به «فاضل سراب».

او در اصفهان مرجع امور شرعی و مدرس علوم دینی بوده و جمعی از علماء و فضلاء از شاگردان محضر درس او و یا اجازه گیرنده از او بوده‌اند، از جمله: میرمحمّدحسین حسینی اصفهانی، میرعبدالباقی خاتون آبادی (فرزندش)، سیّدعبدالله جزائری، سیّدصدرالدّین محمّد قمی و ملّامحمّد بن محمّدزمان کاشانی اصفهانی.
او ذوق شعری نیز داشته و شعر می‌سروده است. خط را خوش می‌نوشته و به اصول و قوانین خط مسلّط بوده است.

میرمحمّدحسین خاتون‌آبادی، در اواخر دوره صفویّه وزیر مریم‌بیگم عمّه شاه سلطان حسین بوده و در دوره افاغنه او را برای مصادره اموال شکنجه و آزار بسیار دادند و بنا به گفته خودش این مصائب و آلام در تصفیه روح او بسیار مؤثر واقع گردیده است. همچنین سال‌ها امام جمعه اصفهان بود و در اواخر عمر، شیخ‌الاسلامی اصفهان را نیز بر او تکلیف کردند و او مجبوراً پذیرفت.

ملّامحمدعلی بن محمّدرضا تونی اصفهانی در پشت برگ یکی از اوراق کتاب «النهایة فی شرح الهدایه» که تالیف خود اوست، در یادداشتی واقعه فوت میرمحمّدحسین خاتون آبادی را چنین می‌نویسد:
«در شب دوشنبه ۲۳ شوال هذه السنه [۱۱۵۱ق] میرمحمّدحسین شیخ‌الاسلام همشیره زاده [صحیح «دخترزاده» است] مولانا محمّدباقر مجلسی و خلف مرحوم میرمحمّدصالح خاتون‌آبادی شیخ‌الاسلام برحمت حق واصل و روز جمعه نعش او را روانه مشهد مقدس نمودند رحمةاللَّه علیهم اجمعین».
[میرسیّدعلی مشتاق اصفهانی برای وفات او مرثیه‌ای سروده که مادّه تاریخ آن این بیت است:
خامه «مشتاق» گفت، از پی تاریخ سال: ••••• «شد بسرای جنان، میرمحمّدحسین»]

کتب زیر از تالیفات اوست:
۱. «الواح سماویه»، در اختیارات روزها و هفته و سال ۲. «حواشی بر شرح تجرید جدید» ۳. «البداء» ۴. «خزائن الجواهر»، در اعمال سال و برخی مسائل متعلق به برخی از ماه‌ها و روزها و تحقیق در شب قدر و غیره ۵. «رساله در حکم نکاح بین عبدین» ۶. «رساله در زکوة و خمس و لقطه» ۷. «سبع المثانی» در زیارات ائمه عراق (علیهم‌السّلام) ۸. «فهرست تصانیف علّامه مجلسی» ۹. «فهرست مؤلفات علّامه مجلسی» [که نسخه‌ای از آن به شماره ۲۲۶/۷ در کتابخانه سیّدناصر میبدی در مشهد مقدس و نسخه‌ای دیگر به شماره ۳۹۰/۲ درکتابخانه حوزه علمیه امام صادق (علیه‌السّلام) در اردکان یزد موجود است.] ۱۰. «کلمه التقوی» در تحریم غیبت. ۱۱. «محاسن الحصان» به فارسی که به نام شاه سلطان حسین صفوی تالیف شده، در یک مقدمه و هفت باب و خاتمه. تاریخ فراغت از تالیف جمعه ۲ شعبان ۱۱۱۷ق در قریه «کرسکان» می‌باشد. و نسخه‌ای از آن در کتابخانه مرکزی دانشگاه تهران موجود است. ۱۲. «مفتاح الفرج» در استخاره ۱۳. مقاله در نام علمایی که از اهل سنت بوده و سپس شیعه شده‌اند. ۱۴. «مناقب الفضلاء» که آن را در ۱۱۳۸ق در قریه «خاتون‌آباد جهت شیخ زین‌الدّین بن عین علی خوانساری اصفهانی نوشته است. ۱۵. «منیةالمرید» ۱۶. [«المواهب السّنیّه فی کشف المعضلات الرّوضه البهیّه» که جلد نخست آن به خط مؤلف به شماره ۱۲۷۶۵ در کتابخانه آیت‌اللّه العظمی مرعشی نجفی موجود است.] ۱۷. «النجّم الثّاقب» ۱۸. «نوروزیّه» ۱۹. «وسیله النّجاه» در زیارات بعیده.
نوادگان و اعقاب او [تا زمان پیروزی انقلاب اسلامی] امام جمعه اصفهان و طهران بوده و نزد دولت‌های زمان خود اعتبار و احترام فراوان داشته‌اند. سادات معروف به تکمه‌چین نیز از این خاندان به‌شمار می‌روند.
[۱] قزوینی، عبدالنبی، تتمیم امل الآمل، ص۱۲۷-۱۲۵.    
[۲] موسوی خوانساری، میرزا محمدباقر، روضات الجنات، ج۲، ص۳۶۰.    
[۳] قمی، شیخ عباس، فوائد الرضویه، ج۲، ص۴۹۴-۴۹۵.
[۴] آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، مصفی المقال، ص۱۵۴-۱۵۵.
[۵] حسینی اشکوری، سیداحمد، تلامذه العلّامه المجلسی، ص۹۳.
[۶] بغدادی، اسماعیل، ایضاح المکنون، ج۲، ص۱۱۲.
[۷] بغدادی، اسماعیل، ایضاح المکنون، ج۲، ص۷۰۸.
[۸] بغدادی، اسماعیل، ایضاح المکنون، ج۲، ص۵۲۶.
[۹] بغدادی، اسماعیل، ایضاح المکنون، ج۴، ص۳۷۹.    
[۱۰] بیانی، مهدی، احوال و آثار خوشنویسان، ج۳، ص۹۷۸.
[۱۱] مدرس تبریزی، محمدعلی، ریحانة الادب، ج۲، ص۱۰۰.    
[۱۲] دهخدا، علی‌اکبر، لغت نامه دهخدا ذیل «خاتون آبادی»، ص۱۰.
[۱۳] کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ج۴، ص۵۲.    
[۱۴] آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، الذرّیعه، ج۳، ص۵۴.    
[۱۵] آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، الذرّیعه، ج۷، ص۲۵۴.    
[۱۶] آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، الذرّیعه، ج۱۲، ص۱۲۹.    
[۱۷] آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، الذرّیعه، ج۱۶، ص۳۸۰.    
[۱۸] آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، الذرّیعه، ج۱۸، ص۲۹۳.    
[۱۹] آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، الذرّیعه، ج۲۰، ص۱۲۶.    
[۲۰] آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، الذرّیعه، ج۲۲، ص۳۳۳.    
[۲۱] آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، الذرّیعه، ج۲۳، ص۲۰۹.    
[۲۲] آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، الذرّیعه، ج۲۴، ص۳۸۳.    
[۲۳] مهدوی، سیدمصلح‌الدین، دانشمندان و بزرگان اصفهان، ج۲، ص۷۵۹.
[۲۴] مهدوی، سیدمصلح‌الدین، زندگینامه علّامه مجلسی، ج۲، ص۲۷-۲۸.
[۲۵] مهدوی، سیدمصلح‌الدین، خاندان شیخ‌الاسلام اصفهان، ۴۵-۴۶.
[۲۶] روضاتی، سیدمحمدعلی، دومین دو گفتار، ۶۲-۵۹.
[۲۷] دوانی، علی، علّامه مجلسی بزرگمرد علم و دین، ۵۳۲-۵۳۰.


۱. ↑ قزوینی، عبدالنبی، تتمیم امل الآمل، ص۱۲۷-۱۲۵.    
۲. ↑ موسوی خوانساری، میرزا محمدباقر، روضات الجنات، ج۲، ص۳۶۰.    
۳. ↑ قمی، شیخ عباس، فوائد الرضویه، ج۲، ص۴۹۴-۴۹۵.
۴. ↑ آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، مصفی المقال، ص۱۵۴-۱۵۵.
۵. ↑ حسینی اشکوری، سیداحمد، تلامذه العلّامه المجلسی، ص۹۳.
۶. ↑ بغدادی، اسماعیل، ایضاح المکنون، ج۲، ص۱۱۲.
۷. ↑ بغدادی، اسماعیل، ایضاح المکنون، ج۲، ص۷۰۸.
۸. ↑ بغدادی، اسماعیل، ایضاح المکنون، ج۲، ص۵۲۶.
۹. ↑ بغدادی، اسماعیل، ایضاح المکنون، ج۴، ص۳۷۹.    
۱۰. ↑ بیانی، مهدی، احوال و آثار خوشنویسان، ج۳، ص۹۷۸.
۱۱. ↑ مدرس تبریزی، محمدعلی، ریحانة الادب، ج۲، ص۱۰۰.    
۱۲. ↑ دهخدا، علی‌اکبر، لغت نامه دهخدا ذیل «خاتون آبادی»، ص۱۰.
۱۳. ↑ کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ج۴، ص۵۲.    
۱۴. ↑ آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، الذرّیعه، ج۳، ص۵۴.    
۱۵. ↑ آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، الذرّیعه، ج۷، ص۲۵۴.    
۱۶. ↑ آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، الذرّیعه، ج۱۲، ص۱۲۹.    
۱۷. ↑ آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، الذرّیعه، ج۱۶، ص۳۸۰.    
۱۸. ↑ آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، الذرّیعه، ج۱۸، ص۲۹۳.    
۱۹. ↑ آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، الذرّیعه، ج۲۰، ص۱۲۶.    
۲۰. ↑ آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، الذرّیعه، ج۲۲، ص۳۳۳.    
۲۱. ↑ آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، الذرّیعه، ج۲۳، ص۲۰۹.    
۲۲. ↑ آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، الذرّیعه، ج۲۴، ص۳۸۳.    
۲۳. ↑ مهدوی، سیدمصلح‌الدین، دانشمندان و بزرگان اصفهان، ج۲، ص۷۵۹.
۲۴. ↑ مهدوی، سیدمصلح‌الدین، زندگینامه علّامه مجلسی، ج۲، ص۲۷-۲۸.
۲۵. ↑ مهدوی، سیدمصلح‌الدین، خاندان شیخ‌الاسلام اصفهان، ۴۵-۴۶.
۲۶. ↑ روضاتی، سیدمحمدعلی، دومین دو گفتار، ۶۲-۵۹.
۲۷. ↑ دوانی، علی، علّامه مجلسی بزرگمرد علم و دین، ۵۳۲-۵۳۰.


مهدوی، سیدمصلح‌الدین، اعلام اصفهان، ج۲، ص۶۹۰-۶۹۲.    
[

رده‌های این صفحه : عالمان اصفهان | عالمان اصفهان سده دوازدهم(قمری) | عالمان ایران | عالمان ایرانی سده دوازدهم(قمری) | عالمان سده دوازدهم(قمری) | فضلای اصفهان | فضلای اصفهان سده دوازدهم(قمری) | فضلای ایران | فضلای ایران سده دوازدهم(قمری) | فضلای سده دوازدهم(قمری) | فقیهان اصفهان | فقیهان اصفهان سده دوازدهم(قمری) | فقیهان ایران | فقیهان ایران سده دوازدهم(قمری) | فقیهان سده دوازدهم(قمری) | متکلمان اصفهان سده دوازدهم(قمری) | متکلمان ایران سده دوازدهم(قمری) | متکلمان سده دوازدهم(قمری) | محدثان اصفهان | محدثان اصفهان سده دوازدهم(قمری) | محدثان ایران | محدثان ایران سده دوازدهم(قمری) | محدثان سده دوازدهم(قمری)
جعبه ابزار