• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

سیدمحمدحسین بن عبدالباقی سلطان‌العلماء خاتون‌آبادی اصفهانی

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف


سیدمحمدحسین بن عبدالباقی سلطان‌العلماء خاتون‌آبادی اصفهانی، عالم فاضل و فقیه مجتهد، از علمای بزرگ اصفهان در قرن سیزدهم هجری می‌باشد.


میرمحمّدحسین سلطان‌العلماء بن میرعبدالباقی بن میرمحمّدحسین بن میرمحمّدصالح خاتون‌آبادی، عالم فاضل و فقیه مجتهد، از علمای بزرگ اصفهان در قرن سیزدهم هجری. [شب یکشنبه سلخ ذی القعده ۱۱۶۰ق در اصفهان] متولّد شده
[۱] روضاتی، سیدمحمدعلی، فهرست کتب خطی اصفهان، ج۱، ص۳۳۹.
و نزد جمعی از علماء به‌ویژه آقامحمّدباقر وحید بهبهانی به تحصیل پرداخته و از پدر خود اجازه دریافت داشته است. سیّدزین‌العابدین موسوی خوانساری (پدر میرزامحمّدباقر صاحب روضات و میرزا‌هاشم چهارسوقی) از او اجازه دریافت نموده است.
او در سال ۱۲۰۸ق پس از وفات پدر به امامت جمعه اصفهان منصوب شده و دارای نفوذ و شهرت و اعتبار فراوان گشته و ریاست دینی شهر را کسب نموده و به لقب «سلطان العلماء» ملقّب شده است و علاوه بر آن به تدریس فقه و اصول و حدیث و کلام مشغول بوده و در مجلس درس او حدود هشتصد نفر از طلاّب حاضر می‌شده‌اند.
[وی حامی دین و ملّت و پشت و پناه مظلومان بوده و در جریان تبلیغات «هنری مارتین» مسیحی معروف به «پادری» علیه اسلام، به مقابله پرداخته و در ردّ عقاید او کتاب نوشته است و در قضایای جنگ‌های ایران و روس و اشغال سرزمین مسلمانان به دست کفار روس در کنار بسیاری از مجتهدان و مراجع فتوای جهاد علیه روس‌های متجاوز را صادر نموده است.]

مشارالیه قبل از طلیعه صبح روز ۱۶ ماه صفر سال ۱۲۳۳ق در اصفهان وفات یافته است.
[۲] مهدوی، سیدمصلح‌الدین، دانشمندان و بزرگان اصفهان، ج۱، ص۵۴۵.
[۳] مهدوی، سیدمصلح‌الدین، زندگینامه علّامه مجلسی، ج۱، ص۳۱۳.
[۴] مهدوی، سیدمصلح‌الدین، بیان المفاخر، ج۱، ص۲۲۲.
[۵] مدرس تبریزی، محمدعلی، ریحانة الادب، ج۲، ص۱۰۰.    
[۶] آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، الکرام البرره، ج۱، ص۳۹۶-۳۹۷.
[۷] آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، الذریعه، ج۴، ص۱۷۱.    
[۸] آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، الذریعه، ج۵، ص۲۹۶.    
[۹] آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، الذریعه، ج۱۰، ص۲۱۵.    
[۱۰] آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، الذریعه، ج۱۱، ص۲۱۵.    
[۱۱] آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، الذریعه، ج۲۳، ص۱۷.    
[۱۲] جابری انصاری، حاج‌میرزا حسن‌خان، تاریخ اصفهان، .
[۱۳] معلم حبیب‌آبادی، محمدعلی، مکارم الآثار، ج۳، ص۹۶۰-۹۶۱.
[۱۴] کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ج۹، ص۲۴۱.    
[۱۵] موسوی خوانساری، میرزا محمدباقر، روضات الجنات، ج۷، ص۱۰۷.    
[۱۶] موسوی خوانساری، میرزا محمدباقر، روضات الجنات، ج۷، ص۱۸۳.    
[۱۷] دهخدا، علی‌اکبر، لغت نامه دهخدا: ذیل «خاتون آبادی»، ص۹.
[۱۸] تفضلی، آذر و مهین فضایلی جوان، فرهنگ بزرگان اسلام و ایران، ص۵۰۰.
[۱۹] کتابی، سیدمحمدباقر، رجال اصفهان، ج۱، ص۹۳.


وی را تالیفاتی است که از آن جمله است:
۱. «حاشیه معالم الاصول» که آن را به عربی نوشته است. نسخه‌ای از آن که تا مبحث «حجیّت خبر واحد» را دارد و به دست محمّد موسوی مشهدی، در ذیقعده ۱۲۲۳ق در اصفهان کتابت شده و به شماره ۹۰۸۴ در کتابخانه آستان قدس رضوی موجود است.
[۲۰] آستان قدس رضوی، فهرست رضوی، ج۱۶، ص۱۹۹-۲۰۰.
۲. «رساله در توحید»، به عربی که به شماره ۱۸۲۵ در کتابخانه مجلس شورای ملّی موجود است.
[۲۱] حائری، عبدالحسین، فهرست مجلس، ج۹، ص۴۵۵.

[۳. «رساله جهادیه» به فارسی که رساله‌ای است مفصّل به صورت پرسش و پاسخ درباره مسائل فقهی جنگ ایران و روسیه که شامل ۲۴ پرسش و پاسخ و یک خاتمه در اخلاق و نصیحت پادشاهان است و به شماره ۱۲۶۲۰ در کتابخانه آیت‌الّله مرعشی در قم موجود است.
[۲۲] حسینی اشکوری، سیداحمد، فهرست کتابخانه آیت‌الله مرعشی، ج۳۲، ص۳۹-۴۰.
] نسخه دیگری از آن در کتابخانه آستان قدس رضوی موجود است که به خطّ زیبای «محمّد‌هادی» نوشته شده و در سال ۱۲۶۲ق وقف شده است.]
[۲۳] آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، الذریعه، ج۵، ص۲۹۶.    
۴. «رساله در ردّ پادری نصرانی» [که آن را در جمعه ۱۰ ربیع الاوّل سال ۱۲۳۱ق به فارسی تالیف نموده است. نسخه‌ای از آن به خط محمّدحسین بن محمّدجعفر قهبائی به شماره ۵۵۲۴/۲ در کتابخانه مرکزی دانشگاه تهران موجود است.
[۲۴] مرکز اسناد دانشگاه تهران، فهرست مرکزی دانشگاه تهران، ج۱۶، ص۲۸.
] نسخه دیگری از این کتاب به شماره ۳۹۵۳ در کتابخانه مجلس شورای ملّی سابق موجود است.
[۲۵] حائری، عبدالحسین، فهرست مجلس، ج۱۰، ص۲۰۸۸.
۵. «رساله در قضا و قدر» ۶. «رساله در منجزات مریض» [۷. «رساله در جواز نقل نعش به مشاهد» که به خط محمّدحسین بن محمّدجعفر قهپائی کتابت شده و به شماره ۵۵۲۴/۱ در کتابخانه مرکزی دانشگاه تهران موجود است. ]
[۲۶] مرکز اسناد دانشگاه تهران، فهرست مرکزی دانشگاه تهران، ج۱۶، ص۲۸.
۸. «مصابیح القلوب» [در احکام به فارسی، در یک مقدّمه و ۵ باب که باب پنجم آن نوشته نشده است. نسخه‌ای از آن که به خط «زین‌العابدین بن عبدالمطلّب موسوی» در چهارشنبه ۸ صفر ۱۲۲۵ق کتابت شده و دارای حواشی مؤلف با نشانه «منه مدّظلّه العالی» که به شماره ۹۸۲۶ در کتابخانه آستان قدس رضوی در مشهد مقدّس موجود است.
[۲۷] آستان قدس رضوی، فهرست رضوی، ج۲۰، ص۴۵۷-۴۵۸.
] نسخه‌ای دیگر از این کتاب در کتابخانه آیت‌الله مرعشی نجفی موجود است.
[۲۸] حسینی اشکوری، سیداحمد، فهرست کتابخانه آیت‌الله مرعشی، ج۲، ص۲۴.

[وی نسخه‌ای از کتاب «البهجة المرضیه» تالیف: سیوطی را در پنج شنبه ۵ محرم الحرام ۱۲۳۱ق را به خط نسخ کتابت نموده که در کتابخانه آیت‌اللّه مرعشی در قم وجود دارد.
[۲۹] حسینی اشکوری، سیداحمد، فهرست کتابخانه آیت‌الله مرعشی، ج۱۴، ص۱۸۳.
]

۱. ↑ روضاتی، سیدمحمدعلی، فهرست کتب خطی اصفهان، ج۱، ص۳۳۹.
۲. ↑ مهدوی، سیدمصلح‌الدین، دانشمندان و بزرگان اصفهان، ج۱، ص۵۴۵.
۳. ↑ مهدوی، سیدمصلح‌الدین، زندگینامه علّامه مجلسی، ج۱، ص۳۱۳.
۴. ↑ مهدوی، سیدمصلح‌الدین، بیان المفاخر، ج۱، ص۲۲۲.
۵. ↑ مدرس تبریزی، محمدعلی، ریحانة الادب، ج۲، ص۱۰۰.    
۶. ↑ آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، الکرام البرره، ج۱، ص۳۹۶-۳۹۷.
۷. ↑ آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، الذریعه، ج۴، ص۱۷۱.    
۸. ↑ آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، الذریعه، ج۵، ص۲۹۶.    
۹. ↑ آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، الذریعه، ج۱۰، ص۲۱۵.    
۱۰. ↑ آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، الذریعه، ج۱۱، ص۲۱۵.    
۱۱. ↑ آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، الذریعه، ج۲۳، ص۱۷.    
۱۲. ↑ جابری انصاری، حاج‌میرزا حسن‌خان، تاریخ اصفهان، .
۱۳. ↑ معلم حبیب‌آبادی، محمدعلی، مکارم الآثار، ج۳، ص۹۶۰-۹۶۱.
۱۴. ↑ کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ج۹، ص۲۴۱.    
۱۵. ↑ موسوی خوانساری، میرزا محمدباقر، روضات الجنات، ج۷، ص۱۰۷.    
۱۶. ↑ موسوی خوانساری، میرزا محمدباقر، روضات الجنات، ج۷، ص۱۸۳.    
۱۷. ↑ دهخدا، علی‌اکبر، لغت نامه دهخدا: ذیل «خاتون آبادی»، ص۹.
۱۸. ↑ تفضلی، آذر و مهین فضایلی جوان، فرهنگ بزرگان اسلام و ایران، ص۵۰۰.
۱۹. ↑ کتابی، سیدمحمدباقر، رجال اصفهان، ج۱، ص۹۳.
۲۰. ↑ آستان قدس رضوی، فهرست رضوی، ج۱۶، ص۱۹۹-۲۰۰.
۲۱. ↑ حائری، عبدالحسین، فهرست مجلس، ج۹، ص۴۵۵.
۲۲. ↑ حسینی اشکوری، سیداحمد، فهرست کتابخانه آیت‌الله مرعشی، ج۳۲، ص۳۹-۴۰.
۲۳. ↑ آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، الذریعه، ج۵، ص۲۹۶.    
۲۴. ↑ مرکز اسناد دانشگاه تهران، فهرست مرکزی دانشگاه تهران، ج۱۶، ص۲۸.
۲۵. ↑ حائری، عبدالحسین، فهرست مجلس، ج۱۰، ص۲۰۸۸.
۲۶. ↑ مرکز اسناد دانشگاه تهران، فهرست مرکزی دانشگاه تهران، ج۱۶، ص۲۸.
۲۷. ↑ آستان قدس رضوی، فهرست رضوی، ج۲۰، ص۴۵۷-۴۵۸.
۲۸. ↑ حسینی اشکوری، سیداحمد، فهرست کتابخانه آیت‌الله مرعشی، ج۲، ص۲۴.
۲۹. ↑ حسینی اشکوری، سیداحمد، فهرست کتابخانه آیت‌الله مرعشی، ج۱۴، ص۱۸۳.


مهدوی، سیدمصلح‌الدین، اعلام اصفهان، ج۲، ص۶۹۷-۶۹۹.    




جعبه ابزار