عبدالکریم موسوی اردبیلی
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
عبد الکریم موسوی اردبیلی نویسنده
معاصر کتاب دراسات فی القضاء فقه الحدود و التعزیرات و غیره را نگاشته است.
«میرکریم موسوی کریمی»، معروف به سید عبد الکریم موسوی اردبیلی در هشتم
بهمن ۱۳۰۴ در شهر
اردبیل متولد گردید. پدرش میرعبد الرحیم،
روحانی بزرگوار و مادرش زنی پارسا بود. وی در دو سالگی مادرش را از
دست داد.
تحصیلات خود را در دوران کودکی و در
مکتب خانه آغاز کرد و در
سال ۱۳۱۹ ش، وارد مدرسه علمیه ملا ابراهیم در شهر اردبیل شد. در دورانی که وی وارد مدرسه طلبگی گشت، این مدارس به
علت اقدامات رضاشاه رونق چندانی نداشتند؛ مثلا در همان
زمان فقط چهار
طلبه در آن مدرسه درس حوزوی می‌خواندند. بعد از اینکه
متفقین،
خاک ایران را اشغال کردند و
رضا شاه برکنار شد، رونق این مدارس بیشتر شد؛ در نتیجه موسوی اردبیلی در همان مدرسه به
تدریس مشغول گردید.
وی در سال ۱۳۲۲ برای خواندن درس حوزوی در مراتب بالاتر، وارد شهر قم شد و حدودا سه
سال در این شهر
اقامت گزید. وی در قم از محضر بزرگانی چون
سید محمدرضا گلپایگانی و
سید احمد خوانساری تلمذ نمود.
در ۱۶
آبان ۱۳۲۴ همراه با یکی از همشهریانش که هم زمان در قم طلبه بود، به طرف
نجف حرکت کرد و از طریق اروندرود و با قایق به
عراق رفت. در نجف وی همراه با هم سفرش به مدرسه «سید» رفت و حدودا دو سال در نجف اقامت داشت.
بعد از مدتی جو سیاسی عراق به هم ریخت و هم‌زمان نامه‌ای نیز حاکی از بیماری
پدرش به
دست وی رسید. مجموع این رویدادها باعث شد که وی به همراه دو تن دیگر از دوستانش به قم بازگردد. نخست، تصورش بر این بود که دوباره به نجف برای ادامه تحصیل باز خواهد گشت، اما این‌گونه نشد. وی در قم فعالیت خود را در
حوزه علمیه قم ادامه داد و حتی در انتشار مجله‌ای در قم به نام «مکتب اسلام» نیز سهیم بود.
وی در سال ۱۳۳۹ به
علت بیماری و ضعف به توصیه پزشکان مجبور به مراجعت به
اردبیل به طور موقتی شد. وی فعالیت‌هایی در اردبیل انجام داد که به علت نیمه‌کاره ماندن این فعالیت‌ها تا
سال ۱۳۴۷ در اردبیل ماند تا این کارها به پایان برسند. فعالیت‌های وی در بازگشت به اردبیل، شامل بازسازی مدارس، تدریس علوم حوزوی و همچنین تصمیم به احداث یک کارخانه بود که با ممانعت شاه روبه‌رو شد.
او در اردبیل فعالیت‌های سیاسی نیز انجام داد. در زمان
جنگ شش روزه اعراب و اسرائیل بود که در آن زمان
حکومت ایران از
اسرائیل،
حمایت و بر ضد اعراب
خبر منتشر می‌کرد که موسوی اردبیلی در منبرهای خود به حمایت از اعراب سخنرانی کرد و باعث شد که حکومت تصمیم به دستگیری وی بگیرد؛ هرچند به خاطر
اعتصاب بقیه روحانیون از این کار منصرف شده، به تذکر اکتفا کرد.
یکی از
آثار او که در اردبیل
انتشار یافت،
کتاب «جمال ابهی» بود که در پاسخ به اظهارات
بهائیان نوشته شده بود. شهر اردبیل محل زندگی یکی از هجده نفر از پیروان اولیه
علی محمد باب، به نام ملا یوسف اردبیلی بود. بهائیان، ملا یوسف اردبیلی را اهل روستای ملا یوسف در نزدیکی اردبیل می‌دانند.
وی در سال ۱۳۴۷ به خاطر فشارهای
حکومت تصمیم به
مهاجرت به تهران می‌گیرد و برای اینکه دولت متوجه تصمیمش نشود، به بهانه کمک به زلزله زدگان
مشهد از اردبیل خارج می‌گردد و به
تهران می‌آید.
در اوایل
انقلاب، وی رئیس دستگاه قضایی کشور بود و وظیفه تدوین
قوانین کیفری،
جزائی و
حقوقی دادگستری و انطباق آن‌ها با
موازین شرع و
فقه اسلامی را داشت.
عضویت در
شورای انقلاب، عضویت در
مجلس خبرگان قانون اساسی، نمایندگی دوره اول مجلس خبرگان رهبری، دادستانی کل کشور و
ریاست دیوان عالی کشور از دیگر مسئولیت‌های او پس از انقلاب اسلامی است.
وی در سال ۱۳۶۸ در پی
فوت امام خمینی رحمة‌الله‌علیه به شهر مقدس
قم،
هجرت کرد و هم اکنون در این شهر اقامت دارد.
۱. فقه الحدود و التعزیرات؛
۲. فقه القضاء؛
۳. فقه الشرکة علی نهج الفقه و القانون؛
۴. فقه المضاربة؛
۵. حاشیه بر خیارات مکاسب؛
۶. یک دوره کامل
اصول فقه؛
۷. تقریرات دروس
فقه و اصول آیات عظام
حکیم و
خوئی؛
۸. الرسائل الفقهیة؛
۹. مقالاتی در
تفسیر قرآن؛
۱۰. یک دوره
اقتصاد اسلامی بر اساس
کتاب و
سنت؛
۱۱.
مناسک حج؛
۱۲. نهج الرشاد (رساله عملیه به
زبان عربی)؛
۱۳. العروة الوثقی مع تعلیقات الموسوی الاردبیلی.
ایشان در تاریخ اول آذرماه ۱۳۹۵ دچار ایست قلبی شده و به کما رفت و به بیمارستان لاله تهران منتقل شد؛ وی در ۳ آذر ۱۳۹۵ در سن ۹۰ سالگی وفات یافت و در پس از تشییع در قم، در
حرم حضرت معصومه (سلام‌الله‌علیها) دفن شد.
فقه القضاءفقه الحدود و التعزیرات
نرم افزار مجموعه آثار محقق حلي، مرکز تحقيقات کامپيوتري علوم اسلامي.
