سِجِل (مفردات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
سِجِل (به کسر سین و جیم) از
واژگان قرآن کریم به معنای سنگ است و
سِجّیل (به کسر سین) به معنای کلوخ تشکیل شده از سنگریزه و گل است.
سِجِل:
(یَوْمَ نَطْوِی السَّماءَ کَطَیِ السِّجِلِ لِلْکُتُبِ...) (روزى كه
آسمان را چون طومارى در هم مى‌پيچيم. ...)
راغب گوید: گفته شده
سجل سنگی است که در آن چیزی نوشته شود سپس در صحیفه
سجّل نامیده شده است.
در
مجمع نیز صحیفه گفته است.
ناگفته نماند «
سِجِلِ» در آیه
فاعل «
طَیِ» و «
لِلْکُتُبِ»
مفعول آن است
یعنی «روزی آسمان را می‌پیچیم همانطور که صحیفه نوشته‌ها می‌پیچد.»
(وَ اَمْطَرْنا عَلَیْها حِجارَةً مِنْ سِجِّیلٍ مَنْضُودٍ) (و بارانى از
سنگ به صورت گِل‌هاى متحجّر متراكم، بر آنها فرو ريختيم.)
این کلمه سه بار در قرآن مجید آمده است یکی در این آیه که درباره عذاب
قوم لوط است. دیگری در
آیه ۷۴ حجر ، که آن نیز درباره قوم لوط است. سوّمی در
سوره فیل که درباره
اصحاب فیل است.
و در
سوره ذاریات آیه ۳۳ که حکایت قوم لوط است به جای
سجیل «طین» آمده است
(لِنُرْسِلَ عَلَیْهِمْ حِجارَةً مِنْ طِینٍ) (تا بارانى از گِل‌هاى متحجّر بر آنها بفرستيم.)
راغب گوید:
سجیل کلوخی است که از سنگریزه و گل تشکیل شده باشد.
و این مؤید آنست که در
قاموس و غیره گفته‌اند: آن معرب سنگ گل است.
در
مجمع نیز آن را
معرب گفته
و از
ابو عبیده سنگ سخت نقل کرده است.
بنا بر این «طین» نکره در آیه فوق عبارت اخرای
سجیل است.
می‌شود گفت: قید
سجیل در آیات اشاره است به آنکه سنگ‌های باریده سنگ خالص نبوده بلکه کلوخ سنگدار بوده‌اند این است آنچه گفته‌اند.
باید دانست که قرآن روی
سجّیل تکیه می‌کند باید معنای دیگری از آن مراد باشد فکر می‌کنم منظور از آن پی در پی بودن سنگ‌ها باشد در
اقرب آن را ریختن آب گفته است.
«
سَجَلَ الْمَاءَ: صَبَّهُ»
صحاح نیز چنین گفته است.
در
جوامع الجامع ذیل سوره فیل گفته: آن از
اسجال به معنی ارسال است.
زمخشری نیز چنین گفته است.
علی هذا کلمه «
مِنْ سِجِّیلٍ» بیان وصف حجارة است نه حقیقت آنها یعنی سنگ‌هائی که پیوسته و پشت سر هم می‌باریدند و کلمه «
اَمْطَرْنا»
و «
تَرْمِیهِمْ»
که قبل از
سجیل آمده مؤید این سخن است. این در صورتی است که «من» برای بیان باشد.
قرشی بنابی، علی‌اکبر، قاموس قرآن، برگرفته از مقاله «سجل»، ج۳، ص۲۳۳.
