• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

سُرَیٰ (مفردات‌نهج‌البلاغه)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف





سُرَیٰ (بر وزن هدی) از واژگان نهج البلاغه به معنای رفتن در شب است. پنج مورد از این واژه در نهج البلاغه آمده است.



سُریبه معنای رفتن در شب آمده است. راغب گوید: «السری: سیر اللیل یقال: سری و اسری» در اقرب الموارد گوید: «سری الرجل» یعنی تمام شب را راه رفت، «اسری» نیز مثل «سری» است


امام علی (علیه‌السلام) درباره مؤمنان خالص و دور از اشرار در زمان فتنه‌ها فرموده: «إِنْ شَهِدَ لَمْ يُعْرَفْ، وَإِنْ غابَ لَمْ يُفْتَقَدْ، أُولَئِكَ مَصَابيحُ الْهُدى، وَأَعْلاَمُ السُّرى» یعنی «اگر در جمعی حاضر باشد شناخته نیست و اگر غائب باشد پرسیده نمی‌شود. آنها چراغ‌های هدایت و نشانه‌های رفتن در شبند.» (شرح‌های خطبه: )
در بیان یک مثل فرموده: «فَعِنْدَ الصَّباحِ يَحْمَدُ الْقَوْمُ السُّرى» یعنی «در وقت صبح، مردم رفتن در شب را ستایش می‌کنند، بر خلاف آنها که شب را خوابیده و راه نرفته‌اند.» (شرح‌های خطبه: )
«يَسْري فِيها بِسِراج مُنير» یعنی «در شب می‌رود با چراغی روشن.» (شرح‌های خطبه: )
در حکمت ۲۲ فرموده: «لَنا حَقٌّ، فَإِنْ أُعْطيناهُ، وَإِلاَّ رَكِبْنَا أَعْجَازَ الاِْبِلِ، وَإِنْ طالَ السُّرى.» «ما را حقّی است اگر انرا داده شدیم هیچ وگرنه در طلب آن بر پشت شترها سوار می‌شویم هر چند در شب رفتن طول بکشد.» (شرح‌های حکمت: ) مرحوم رضی «رکبنا...» را بیچاره شدن و ذلیل شدن معنی کرده ولی لازم است آنرا صبر کردن معنی کنیم بنا بر معنای کنایه‌ای که او فرموده است و شاید مراد آن باشد که اگر حق ما را ندهند در طلب آن متحمل مشقت می‌شویم هر چند که طول بکشد، چنانکه محمد عبده گفته است، علت معنی کردن مرحوم رضی آنست که «رکبنا اعجاز الابل» کنایه از ذلت است که اسیر و بنده در ردیف و پشت شتر سوار می‌نشیند.


پنج مورد از واژه سری در نهج البلاغه آمده است.


۱. قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، ج۱، ص۵۲۹.    
۲. طریحی، فخر‌الدین، مجمع البحرین ت-الحسینی، ج۱، ص۲۱۶.    
۳. راغب اصفهانی، حسین، المفردات، ط دارالقلم، ج۱، ص۴۰۸.    
۴. شرتونی، سعید، اقرب الوارد، ج۲، ص۶۶۲.    
۵. السید الشریف الرضی، نهج البلاغة ت الحسون، ص۲۳۰، خطبه ۱۰۲.    
۶. عبده، محمد، نهج البلاغة - ط مطبعة الإستقامة، ج۱، ص۱۹۸، خطبه ۱۰۱.    
۷. صبحی صالح، نهج البلاغه، ج۱، ص۱۴۹، خطبه ۱۰۳.    
۸. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۲۱۹، خطبه ۱۰۳.    
۹. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۳۴.    
۱۰. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۳۵.    
۱۱. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج۴، ص۴۲۵.    
۱۲. هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغة، ج۷، ص۱۹۰.    
۱۳. ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغة، ج۷، ص۱۱۰.    
۱۴. السید الشریف الرضی، نهج البلاغة ت الحسون، ص۳۵۰، خطبه ۱۶۰.    
۱۵. عبده، محمد، نهج البلاغة - ط مطبعة الإستقامة، ج۲، ص۷۶، خطبه ۱۵۵.    
۱۶. صبحی صالح، نهج البلاغه، ج۱، ص۲۲۹، خطبه ۱۶۰.    
۱۷. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۳۵۱، خطبه ۱۶۰.    
۱۸. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۵۱۴.    
۱۹. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۵۲۵.    
۲۰. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج۶، ص۲۵۸.    
۲۱. هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغة، ج۹، ص۳۹۱.    
۲۲. ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغة، ج۹، ص۲۳۴.    
۲۳. السید الشریف الرضی، نهج البلاغة ت الحسون، ص۳۲۰، خطبه ۱۵۰.    
۲۴. عبده، محمد، نهج البلاغة - ط مطبعة الإستقامة، ج۲، ص۴۷، خطبه ۱۴۶.    
۲۵. صبحی صالح، نهج البلاغه، ج۱، ص۲۰۸، خطبه ۱۵۰.    
۲۶. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۳۱۷، خطبه ۱۵۰.    
۲۷. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۳۹۲.    
۲۸. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۳۹۳.    
۲۹. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج۵، ص۷۲۵.    
۳۰. هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغة، ج۹، ص۱۳۵.    
۳۱. ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغة، ج۹، ص۱۲۸.    
۳۲. السید الشریف الرضی، نهج البلاغة ت الحسون، ص۷۷۳، حکمت ۱۸.    
۳۳. عبده، محمد، نهج البلاغة - ط مطبعة الإستقامة، ج۳، ص۱۵۵، حکمت ۲۱.    
۳۴. صبحی صالح، نهج البلاغه، ج۱، ص۴۷۲، حکمت ۲۲.    
۳۵. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۷۳۷، حکمت ۲۲.    
۳۶. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۴۲۳.    
۳۷. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۴۲۴.    
۳۸. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج۱۲، ص۱۴۳.    
۳۹. هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغة، ج۲۱، ص۳۹.    
۴۰. ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغة، ج۱۸، ص۱۳۲.    
۴۱. عبده، محمد، نهج البلاغة - ط مطبعة الإستقامة، ج۳، ص۱۵۶، حکمت ۲۱.    



قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «سری»، ج۱، ص۵۲۹.    






جعبه ابزار