• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

سُجُود (مفردات‌نهج‌البلاغه)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف


منبع: سُجُود (مفردات نهج البلاغه (جلد ۱))
مقالات مرتبط: سَجْدَه (مفردات‌قرآن)، یَسْجُدان (لغات‌قرآن)، سجده.


سُجُود (به ضم سین و جیم) از واژگان نهج البلاغه به معنای تذلل، خضوع و فروتنى است.
این کلمه پانزده بار در نهج‌البلاغه آمده است.


سُجُود
[۱] قرشی بنایی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، ص۵۱۷.    
به معنای تذلل، خضوع و فروتنى است.
[۲] طریحی نجفی، فخرالدین، مجمع البحرین، ت-الحسینی، ج۳، ص۶۲.    

طبرسی فرموده: سجود در لغت خضوع و تذلّل و در شرع گذاشتن پيشانى بر زمين است.
[۳] طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان ص۱۶۰.    


برخی از مواردی که در «نهج‌البلاغه» به کار رفته است، به شرح ذیل می‌باشد:

۲.۱ - بالسُّجودِ - خطبه ۱ (حضرت آدم)

حضرت علی (علیه‌السلام) در رابطه با آدم (علیه‌السلام) فرمود:
«وَ اسْتَأْدَى اللهُ سُبْحانَهُ المَلائكَةَ وَديعَتَهُ لَدَيْهِمْ... في الاِْذْعانِ بالسُّجودِ لَهُ.»
[۴] سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۳۳، خطبه ۱.    
[۵] عبده، محمد، نهج البلاغه - ط مطبعه الاستقامه، ص۱۵، خطبه ۱.    
[۶] صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص۴۲، خطبه ۱.    

يعنى «خداوند سبحان از ملائکه اداى ودیعه خويش را درباره سجده و خضوع به آدم، خواست.»
[۷] مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۲۹، خطبه ۱.    
[۸] بحرانی، ابن میثم، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ص۳۵۴.    
(شرح‌های خطبه:
[۹] بحرانی، ابن میثم، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ص۳۹۱.    
[۱۰] مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمومنین، ص۱۸۴.    
[۱۱] هاشمی خویی، حبیب‌الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج۲، ص۵۷.    
[۱۲] ابن ابی‌الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغه، ص۹۷.    
)
منظور از وديعه همان (فَإِذا سَوَّيْتُهُ وَ نَفَخْتُ فيهِ مِنْ روحي فَقَعوا لَهُ ساجِدينَ)
[۱۳] ص/سوره۳۸، آیه۷۲.    

«از گل و خاک مى‌آفرينم آن گاه كه آفرينش او را به پايان رساندم و جان در او دميدم، براى او سجده كنيد.» است.


۲.۲ - مَسْجِدُ - حکمت ۱۲۶ (دنیا)

و حضرت درباره دنیا فرموده:
«إِنَّ الدُّنْيا... مَسْجِدُ أَحِبّاءِ اللهِ وَ مُصَلَّى مَلائِكَةِ اللهِ وَ مَهْبِطُ وَحْيِ اللهِ وَ مَتْجَرُ أَوْلِياءِ اللهِ.»
[۱۴] سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۸۰۴، حکمت ۱۲۶.    
[۱۵] عبده، محمد، نهج البلاغه - ط مطبعه الاستقامه، ج۳، ص۱۸۲، حکمت ۱۳۱.    
[۱۶] صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص۴۹۳، حکمت ۱۳۱.    

«اين دنيا... مسجد دوستان خدا است و نمازگاه فرشتگان پروردگار و محلّ نزول وحی الهى و تجارت‌ خانه اولياى حق.»
[۱۷] مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۷۶۷، حکمت ۱۳۱.    
[۱۸] بحرانی، ابن میثم، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۵۳۰.    
(شرح‌های حکمت:
[۱۹] بحرانی، ابن میثم، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۵۳۲.    
[۲۰] مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمومنین، ج۲، ص۱۸۴.    
[۲۱] هاشمی خویی، حبیب‌الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج۲۱، ص۲۰۳.    
[۲۲] ابن ابی‌الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغه، ج۱۸، ص۳۲۵.    
)


این کلمه پانزده بار در «نهج‌البلاغه» آمده است.
[۲۳] سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۳۳، خطبه ۱.    
[۲۴] سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۸۰۴، حکمت ۱۲۶.    


۱. ↑ قرشی بنایی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، ص۵۱۷.    
۲. ↑ طریحی نجفی، فخرالدین، مجمع البحرین، ت-الحسینی، ج۳، ص۶۲.    
۳. ↑ طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان ص۱۶۰.    
۴. ↑ سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۳۳، خطبه ۱.    
۵. ↑ عبده، محمد، نهج البلاغه - ط مطبعه الاستقامه، ص۱۵، خطبه ۱.    
۶. ↑ صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص۴۲، خطبه ۱.    
۷. ↑ مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۲۹، خطبه ۱.    
۸. ↑ بحرانی، ابن میثم، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ص۳۵۴.    
۹. ↑ بحرانی، ابن میثم، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ص۳۹۱.    
۱۰. ↑ مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمومنین، ص۱۸۴.    
۱۱. ↑ هاشمی خویی، حبیب‌الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج۲، ص۵۷.    
۱۲. ↑ ابن ابی‌الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغه، ص۹۷.    
۱۳. ↑ ص/سوره۳۸، آیه۷۲.    
۱۴. ↑ سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۸۰۴، حکمت ۱۲۶.    
۱۵. ↑ عبده، محمد، نهج البلاغه - ط مطبعه الاستقامه، ج۳، ص۱۸۲، حکمت ۱۳۱.    
۱۶. ↑ صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص۴۹۳، حکمت ۱۳۱.    
۱۷. ↑ مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۷۶۷، حکمت ۱۳۱.    
۱۸. ↑ بحرانی، ابن میثم، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۵۳۰.    
۱۹. ↑ بحرانی، ابن میثم، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۵۳۲.    
۲۰. ↑ مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمومنین، ج۲، ص۱۸۴.    
۲۱. ↑ هاشمی خویی، حبیب‌الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج۲۱، ص۲۰۳.    
۲۲. ↑ ابن ابی‌الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغه، ج۱۸، ص۳۲۵.    
۲۳. ↑ سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۳۳، خطبه ۱.    
۲۴. ↑ سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۸۰۴، حکمت ۱۲۶.    


• قرشی بنایی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «سجود»، ص۵۱۷.    


رده‌های این صفحه : مفردات نهج البلاغه | واژه شناسی واژگان حکمت 126 نهج البلاغه | واژه شناسی واژگان خطبه 1 نهج البلاغه | واژه شناسی واژگان خطبه 192 نهج البلاغه
جعبه ابزار