سَبْعَ سَماوات (لغات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
سَبْعَ سَماوات:(فَسَوّاهُنَّ سَبْعَ سَماواتٍ) «سَبْعَ سَماوات» سَماء (به فتح سین) به معنای آسمان و جمع آن
سَماوات است. اصل آن از
سمو به معنى رفعت و بلندى است.
مقصود از
سماوات سبع همان معنى واقعى آسمان‌هاى هفت‌گانه است. تكرار اين عبارت در آيات مختلف
قرآن، نشان مى‌دهد كه عدد سبع در اين‌جا به معنى تكثير نيست، بلكه اشاره به همان عدد مخصوص است. منتها از آيات قرآن چنين استفاده مى‌شود كه تمام كرات و ثوابت و سياراتى را كه ما مى‌بينيم همه جزء
آسمان اول است، و شش عالم ديگر وجود دارد كه از دسترس ديد ما و ابزارهاى علمى امروز ما بيرون است و مجموعا هفت عالم را به عنوان هفت آسمان تشكيل مى‌دهند.
به موردی از کاربرد «سَبْعَ سَماوات» در
قرآن، اشاره می‌شود:
(هُوَ الَّذي خَلَقَ لَكُم مّا في الأَرْضِ جَميعًا ثُمَّ اسْتَوَى إِلَى السَّماء فَسَوّاهُنَّ سَبْعَ سَماواتٍ وَ هُوَ بِكُلِّ شَيْءٍ عَليمٌ) «او كسى است كه همه آن‌چه را در
زمین وجود دارد، براى شما آفريد؛ سپس به آسمان پرداخت؛ و آن‌ها را به صورت هفت آسمان مرتّب نمود؛ و او به هر چيزى دانا است.»
علامه طباطبایی در
تفسیر المیزان می‌فرمایند: آسمان اول همين آسمانى است كه چراغ‌هاى نجوم و كواكب در آن قرار دارند، پس اين آن آسمانى است كه زمين را در احاطه خود دارد، و يا به عبارتى در بالاى زمين قرار دارد، و زمين را در شب‌ها
زینت مى‌بخشد، آن چنان كه قنديل‌ها و چلچراغ‌ها سقف
خانه را زينت مى‌دهد.
و اما نسبت به بالاى آسمان دنيا در كلام خداى تعالى چيزى كه از وضع آن خبر دهد نيامده، تنها آيه شريفه
(سَبْعَ سَماواتٍ طِباقاً) مى‌فهماند كه آسمان‌ها هفت طبقه روى هم است، و آيه شريفه
(أَ لَمْ تَرَوْا كَيْفَ خَلَقَ اللَّهُ سَبْعَ سَماواتٍ طِباقاً وَ جَعَلَ الْقَمَرَ فيهِنَّ نوراً وَ جَعَلَ الشَّمْسَ سِراجاً) نيز همين يک نكته را مى‌رساند. و آيه شريفه أَ وَ لَمْ يَرَ الَّذينَ كَفَروا أَنَّ السَّماواتِ وَ الْأَرْضَ كانَتا رَتْقاً فَفَتَقْناهُما وَ جَعَلْنا مِنَ الْماءِ كُلَّ شَيْءٍ حَيٍّ أَ فَلا يُؤْمِنونَ)
درباره وضع آفرينش آسمان‌ها مى‌فهماند قبل از آن‌كه به صورت فعلى در آيند، يعنى از يک‌ديگر جدا و متمايز شوند يک‌پارچه بودند، و آيه شريفه
(ثُمَّ اسْتَوى إِلَى السَّماءِ وَ هِيَ دُخانٌ فَقالَ لَها وَ لِلْأَرْضِ ائْتِيا طَوْعاً أَوْ كَرْهاً قالَتا أَتَيْنا طائِعينَ فَقَضاهُنَّ سَبْعَ سَماواتٍ في يَوْمَيْنِ وَ أَوْحى في كُلِّ سَماءٍ أَمْرَها) كه مى‌فهماند خلقت آسمان‌ها در دو روز صورت گرفته، البته نه به روزهاى كره زمين، چون روز به معناى يک مقدار معين از
زمان است، و لازم نيست كه حتما با روز اصطلاحى ما ساكنان زمين منطبق باشد.
•
شریعتمداری، جعفر، شرح و تفسیر لغات قرآن بر اساس تفسیر نمونه، برگرفته از مقاله «سبع سماوات»، ص ۴۱۲.
