• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

سحب (مفردات‌نهج‌البلاغه)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف


منبع: سحب (مفردات نهج البلاغه (جلد ۱))
مقالات مرتبط: سحب (مفردات‌قرآن)، یُسْحَبُون (لغات‌قرآن).


سَحْب (به ضم سین و حاء) از واژگان نهج البلاغه به معنای كشيدن است. سَحَاب (به فتح سین) به معناى ابر از آن است كه باد آن را مى‌كشد و يا آب آن را مى‌كشد و يا در راه رفتن در آسمان كشيده مى‌شود است. سَحَاب به معنى مفرد و جمع هر دو آيد. مَسْحَب (به فتح میم و سکون سین) اسم مكان است. این کلمه دوازده بار در نهج‌ البلاغه آمده است.


سَحْب
[۱] قرشی بنایی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، ج۱، ص۵۱۸.    
[۲] طریحی نجفی، فخرالدین، مجمع البحرین، ت-الحسینی، ج۲، ص۸۱.    
به معنای كشيدن است. مثل كشيدن دامن و كشاندن انسان بر رويش. سَحَاب به معنى ابر از آن است كه باد آن را مى‌كشد و يا آب آن را مى‌كشد و يا در راه رفتن در آسمان كشيده مى‌شود (از مفردات).
[۳] راغب اصفهانی، حسین، المفردات، دار القلم، ص۳۹۹.    
سَحَاب به معنى مفرد و جمع هر دو آيد. مَسْحَب اسم مكان است.

چنان كه حضرت علی (علیه‌السلام) فرموده: «وَأَنْشَأَ السَّحَابَ الثِّقَالَ فَأَهْطَلَ دِيَمَهَا وَعَدَّدَ قِسَمَهَا»
[۴] سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۴۲۳، خطبه ۱۸۵.    
[۵] عبده، محمد، نهج البلاغه - ط مطبعه الاستقامه، ج۲، ص۱۴۲، خطبه ۱۸۰.    
[۶] صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص۲۷۲، خطبه ۱۸۵.    
«ابرهاى ثقيل را به وجود آورد باران‌هاى بى‌رعد و برق آن‌ها را پى در پى كرد و قسمت‌هاى آن را كه چه قدر به كجا خواهد رفت بر شمرد.»
[۷] مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۴۲۳، خطبه ۱۸۵.    
[۸] بحرانی، ابن میثم، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۴، ص۲۳۸.    
(شرح‌های خطبه:
[۹] بحرانی، ابن میثم، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۴، ص۲۶۰.    
[۱۰] مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمومنین، ج۷، ص۱۸۶.    
[۱۱] هاشمی خویی، حبیب‌الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج۱۱، ص۳۲.    
[۱۲] ابن ابی‌الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغه، ج۱۳، ص۶۶.    
)
و فرموده: «وَالْفُرْصَةُ تَمُرُّ مَرَّ السَّحَابِ فَانْتَهِزُوا فُرَصَ الْخَيْرِ»
[۱۳] سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۷۷۲، حکمت ۱۷.    
[۱۴] عبده، محمد، نهج البلاغه - ط مطبعه الاستقامه، ج۳، ص۱۵۵، حکمت ۲۰.    
[۱۵] صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص۴۷۱، حکمت ۲۱.    
«فرصت مانند رفتن ابراز دست مى‌رود براى غنيمت شمردن فرصت‌هاى خوب بپا خيزيد.»
[۱۶] مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۷۳۷، حکمت ۲۱.    
[۱۷] بحرانی، ابن میثم، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۴۲۲.    
(شرح‌های حکمت:
[۱۸] بحرانی، ابن میثم، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۴۲۳.    
[۱۹] مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمومنین، ج۱۲، ص۱۳۹.    
[۲۰] هاشمی خویی، حبیب‌الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج۲۱، ص۳۸.    
[۲۱] ابن ابی‌الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغه، ج۱۸، ص۱۳۱.    
)
و نيز فرموده: «وَيَعْلَمُ مَسْقَطَ الْقَطْرَةِ وَمَقَرَّهَا وَمَسْحَبَ الذَّرَّةِ وَمَجَرَّهَا وَمَا يَكْفِي الْبَعُوضَةَ مِنْ قُوتِهَا»
[۲۲] سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۴۰۷، خطبه ۱۸۲.    
[۲۳] عبده، محمد، نهج البلاغه - ط مطبعه الاستقامه، ج۲، ص۱۲۷، خطبه ۱۷۰.    
[۲۴] صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص۲۶۱، خطبه ۱۸۲.    
«عالم است به محلّ سقوط قطره باران و محل استقرار آن و عالم است به راه (و محلّ كشيده شدن) مورچه و به آن چه به خوراک پشّه ريز كفايت مى‌كند.»
[۲۵] مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۴۰۵، خطبه ۱۸۲.    
[۲۶] بحرانی، ابن میثم، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۶۹۹.    
(شرح‌های خطبه:
[۲۷] بحرانی، ابن میثم، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۷۰۶.    
[۲۸] مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمومنین، ج۷، ص۴۲.    
[۲۹] هاشمی خویی، حبیب‌الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج۱۰، ص۳۱۴.    
[۳۰] ابن ابی‌الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغه، ج۱۰، ص۸۶.    
)
و نيز حضرت درباره خلقت طاووس فرموده: «وَذَنَب أَطَالَ مَسْحَبَهُ»
[۳۱] سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۳۶۲، خطبه ۱۶۵.    
[۳۲] عبده، محمد، نهج البلاغه - ط مطبعه الاستقامه، ج۲، ص۸۸، خطبه ۱۶۳.    
[۳۳] صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص۲۳۶، خطبه ۱۶۵.    
يعنى «دمى دارد كه خداوند محل كشيده شدن آن را بلند كرده است.»
[۳۴] مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۳۶۳، خطبه ۱۶۵.    
[۳۵] بحرانی، ابن میثم، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۵۵۸.    
(شرح‌های خطبه:
[۳۶] بحرانی، ابن میثم، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۵۶۲.    
[۳۷] مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمومنین، ج۶، ص۳۶۸.    
[۳۸] هاشمی خویی، حبیب‌الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج۱۰، ص۵۴.    
[۳۹] ابن ابی‌الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغه، ج۹، ص۲۶۸.    
)

این کلمه دوازده بار در نهج‌ البلاغه آمده است.
[۴۰] سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۴۲۳، خطبه ۱۸۵.    
[۴۱] سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۷۷۲، حکمت ۱۷.    
[۴۲] سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۴۰۷، خطبه ۱۸۲.    
[۴۳] سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۳۶۲، خطبه ۱۶۵.    


۱. ↑ قرشی بنایی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، ج۱، ص۵۱۸.    
۲. ↑ طریحی نجفی، فخرالدین، مجمع البحرین، ت-الحسینی، ج۲، ص۸۱.    
۳. ↑ راغب اصفهانی، حسین، المفردات، دار القلم، ص۳۹۹.    
۴. ↑ سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۴۲۳، خطبه ۱۸۵.    
۵. ↑ عبده، محمد، نهج البلاغه - ط مطبعه الاستقامه، ج۲، ص۱۴۲، خطبه ۱۸۰.    
۶. ↑ صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص۲۷۲، خطبه ۱۸۵.    
۷. ↑ مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۴۲۳، خطبه ۱۸۵.    
۸. ↑ بحرانی، ابن میثم، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۴، ص۲۳۸.    
۹. ↑ بحرانی، ابن میثم، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۴، ص۲۶۰.    
۱۰. ↑ مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمومنین، ج۷، ص۱۸۶.    
۱۱. ↑ هاشمی خویی، حبیب‌الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج۱۱، ص۳۲.    
۱۲. ↑ ابن ابی‌الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغه، ج۱۳، ص۶۶.    
۱۳. ↑ سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۷۷۲، حکمت ۱۷.    
۱۴. ↑ عبده، محمد، نهج البلاغه - ط مطبعه الاستقامه، ج۳، ص۱۵۵، حکمت ۲۰.    
۱۵. ↑ صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص۴۷۱، حکمت ۲۱.    
۱۶. ↑ مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۷۳۷، حکمت ۲۱.    
۱۷. ↑ بحرانی، ابن میثم، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۴۲۲.    
۱۸. ↑ بحرانی، ابن میثم، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۴۲۳.    
۱۹. ↑ مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمومنین، ج۱۲، ص۱۳۹.    
۲۰. ↑ هاشمی خویی، حبیب‌الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج۲۱، ص۳۸.    
۲۱. ↑ ابن ابی‌الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغه، ج۱۸، ص۱۳۱.    
۲۲. ↑ سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۴۰۷، خطبه ۱۸۲.    
۲۳. ↑ عبده، محمد، نهج البلاغه - ط مطبعه الاستقامه، ج۲، ص۱۲۷، خطبه ۱۷۰.    
۲۴. ↑ صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص۲۶۱، خطبه ۱۸۲.    
۲۵. ↑ مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۴۰۵، خطبه ۱۸۲.    
۲۶. ↑ بحرانی، ابن میثم، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۶۹۹.    
۲۷. ↑ بحرانی، ابن میثم، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۷۰۶.    
۲۸. ↑ مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمومنین، ج۷، ص۴۲.    
۲۹. ↑ هاشمی خویی، حبیب‌الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج۱۰، ص۳۱۴.    
۳۰. ↑ ابن ابی‌الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغه، ج۱۰، ص۸۶.    
۳۱. ↑ سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۳۶۲، خطبه ۱۶۵.    
۳۲. ↑ عبده، محمد، نهج البلاغه - ط مطبعه الاستقامه، ج۲، ص۸۸، خطبه ۱۶۳.    
۳۳. ↑ صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص۲۳۶، خطبه ۱۶۵.    
۳۴. ↑ مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۳۶۳، خطبه ۱۶۵.    
۳۵. ↑ بحرانی، ابن میثم، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۵۵۸.    
۳۶. ↑ بحرانی، ابن میثم، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۵۶۲.    
۳۷. ↑ مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمومنین، ج۶، ص۳۶۸.    
۳۸. ↑ هاشمی خویی، حبیب‌الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج۱۰، ص۵۴.    
۳۹. ↑ ابن ابی‌الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغه، ج۹، ص۲۶۸.    
۴۰. ↑ سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۴۲۳، خطبه ۱۸۵.    
۴۱. ↑ سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۷۷۲، حکمت ۱۷.    
۴۲. ↑ سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۴۰۷، خطبه ۱۸۲.    
۴۳. ↑ سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۳۶۲، خطبه ۱۶۵.    


• قرشی بنایی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «سحب»، ج۱، ص۵۱۸.    


رده‌های این صفحه : مفردات نهج البلاغه | واژه شناسی واژگان حکمت 17 نهج البلاغه | واژه شناسی واژگان خطبه 165 نهج البلاغه | واژه شناسی واژگان خطبه 182 نهج البلاغه | واژه شناسی واژگان خطبه 185 نهج البلاغه
جعبه ابزار