• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

سَحْب (مفردات‌نهج‌البلاغه)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف





سَحْب (به ضم سین و حاء) از واژگان نهج البلاغه به معنای كشيدن است. سَحَاب (به فتح سین) به معناى ابر از آن است كه باد آن را مى‌كشد و يا آب آن را مى‌كشد و يا در راه رفتن در آسمان كشيده مى‌شود است. سَحَاب به معنى مفرد و جمع هر دو آيد. مَسْحَب (به فتح میم و سکون سین) اسم مكان است. این کلمه دوازده بار در نهج‌ البلاغه آمده است.



سَحْب به معنای كشيدن است. مثل كشيدن دامن و كشاندن انسان بر رويش. سَحَاب به معنى ابر از آن است كه باد آن را مى‌كشد و يا آب آن را مى‌كشد و يا در راه رفتن در آسمان كشيده مى‌شود (از مفردات). سَحَاب به معنى مفرد و جمع هر دو آيد. مَسْحَب اسم مكان است.


چنان كه حضرت علی (علیه‌السلام) فرموده: «وَأَنْشَأَ السَّحَابَ الثِّقَالَ فَأَهْطَلَ دِيَمَهَا وَعَدَّدَ قِسَمَهَا» «ابرهاى ثقيل را به وجود آورد باران‌هاى بى‌رعد و برق آن‌ها را پى در پى كرد و قسمت‌هاى آن را كه چه قدر به كجا خواهد رفت بر شمرد.» (شرح‌های خطبه: )
و فرموده: «وَالْفُرْصَةُ تَمُرُّ مَرَّ السَّحَابِ فَانْتَهِزُوا فُرَصَ الْخَيْرِ» «فرصت مانند رفتن ابراز دست مى‌رود براى غنيمت شمردن فرصت‌هاى خوب بپا خيزيد.» (شرح‌های حکمت: )
و نيز فرموده: «وَيَعْلَمُ مَسْقَطَ الْقَطْرَةِ وَمَقَرَّهَا وَمَسْحَبَ الذَّرَّةِ وَمَجَرَّهَا وَمَا يَكْفِي الْبَعُوضَةَ مِنْ قُوتِهَا» «عالم است به محلّ سقوط قطره باران و محل استقرار آن و عالم است به راه (و محلّ كشيده شدن) مورچه و به آن چه به خوراک پشّه ريز كفايت مى‌كند.» (شرح‌های خطبه: )
و نيز حضرت درباره خلقت طاووس فرموده: «وَذَنَب أَطَالَ مَسْحَبَهُ» يعنى «دمى دارد كه خداوند محل كشيده شدن آن را بلند كرده است.» (شرح‌های خطبه: )


این کلمه دوازده بار در نهج‌ البلاغه آمده است.


۱. قرشی بنایی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، ج۱، ص۵۱۸.    
۲. طریحی نجفی، فخرالدین، مجمع البحرین، ت-الحسینی، ج۲، ص۸۱.    
۳. راغب اصفهانی، حسین، المفردات، دار القلم، ص۳۹۹.    
۴. سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۴۲۳، خطبه ۱۸۵.    
۵. عبده، محمد، نهج البلاغه - ط مطبعه الاستقامه، ج۲، ص۱۴۲، خطبه ۱۸۰.    
۶. صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص۲۷۲، خطبه ۱۸۵.    
۷. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۴۲۳، خطبه ۱۸۵.    
۸. بحرانی، ابن میثم، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۴، ص۲۳۸.    
۹. بحرانی، ابن میثم، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۴، ص۲۶۰.    
۱۰. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمومنین، ج۷، ص۱۸۶.    
۱۱. هاشمی خویی، حبیب‌الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج۱۱، ص۳۲.    
۱۲. ابن ابی‌الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغه، ج۱۳، ص۶۶.    
۱۳. سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۷۷۲، حکمت ۱۷.    
۱۴. عبده، محمد، نهج البلاغه - ط مطبعه الاستقامه، ج۳، ص۱۵۵، حکمت ۲۰.    
۱۵. صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص۴۷۱، حکمت ۲۱.    
۱۶. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۷۳۷، حکمت ۲۱.    
۱۷. بحرانی، ابن میثم، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۴۲۲.    
۱۸. بحرانی، ابن میثم، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۴۲۳.    
۱۹. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمومنین، ج۱۲، ص۱۳۹.    
۲۰. هاشمی خویی، حبیب‌الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج۲۱، ص۳۸.    
۲۱. ابن ابی‌الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغه، ج۱۸، ص۱۳۱.    
۲۲. سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۴۰۷، خطبه ۱۸۲.    
۲۳. عبده، محمد، نهج البلاغه - ط مطبعه الاستقامه، ج۲، ص۱۲۷، خطبه ۱۷۰.    
۲۴. صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص۲۶۱، خطبه ۱۸۲.    
۲۵. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۴۰۵، خطبه ۱۸۲.    
۲۶. بحرانی، ابن میثم، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۶۹۹.    
۲۷. بحرانی، ابن میثم، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۷۰۶.    
۲۸. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمومنین، ج۷، ص۴۲.    
۲۹. هاشمی خویی، حبیب‌الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج۱۰، ص۳۱۴.    
۳۰. ابن ابی‌الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغه، ج۱۰، ص۸۶.    
۳۱. سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۳۶۲، خطبه ۱۶۵.    
۳۲. عبده، محمد، نهج البلاغه - ط مطبعه الاستقامه، ج۲، ص۸۸، خطبه ۱۶۳.    
۳۳. صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص۲۳۶، خطبه ۱۶۵.    
۳۴. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۳۶۳، خطبه ۱۶۵.    
۳۵. بحرانی، ابن میثم، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۵۵۸.    
۳۶. بحرانی، ابن میثم، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۵۶۲.    
۳۷. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمومنین، ج۶، ص۳۶۸.    
۳۸. هاشمی خویی، حبیب‌الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج۱۰، ص۵۴.    
۳۹. ابن ابی‌الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغه، ج۹، ص۲۶۸.    
۴۰. سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۴۲۳، خطبه ۱۸۵.    
۴۱. سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۷۷۲، حکمت ۱۷.    
۴۲. سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۴۰۷، خطبه ۱۸۲.    
۴۳. سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۳۶۲، خطبه ۱۶۵.    



قرشی بنایی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «سحب»، ج۱، ص۵۱۸.    






جعبه ابزار