سجع متوازی
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
سجع متوازی به معنای اتفاق فواصل در وزن و
قافیه، و عدم مقابله بین هر
کلمه و
قرینه آن در وزن و قافیه است.
در
علم بدیع ، برای
سجع - و همچنین فواصل- اقسامی برشمرده‌اند. یکی از این اقسام، سجع متوازی است. در سجع متوازی، دو فاصله به لحاظ وزن و قافیه همسان‌اند ولی میان هر کلمه و قرینه آن مقابله در وزن و قافیه وجود ندارد. به عبارت دیگر، سجع متوازی عبارت است از موزون و متماثل بودن واژه‌های آخر جمله‌ها، هم از لحاظ وزن (هجا) و هم از لحاظ «روی» (حرف اصلی آخر واژه)؛ مانند: آباد- آزاد، دلیر-کویر. در
قرآن این نوع سجع فراوان به
چشم می‌خورد.
(فیها سرر مرفوعة (واکواب موضوعة)).
(والتوراة والانجیل (ورسولا الی بنی اسرائیل)).
(فی سدر مخضود (و طلح منضود)).
(و الشمس و ضحاها (و القمر اذا تلاها) و النهار اذا جلاها (و اللیل اذا یغشاها) و السماء و ما بناها (و الارض و ما طحاها) و نفس و ما سواها (فالهمها فجورها و تقواها)).
(نحن اقرب الیه من حبل الورید (اذ یتلقی المتلقیان عن الیمین و عن الشمال قعید) ما یلفظ من قول الا لدیه رقیب عتید (و جاءت سکرة الموت بالحق ذلک ما کنت منه تحید) و نفخ فی الصور ذلک یوم الوعید (و جاءت کل نفس معها سائق و شهید)).
فرهنگ نامه علوم قرآنی، برگرفته از مقاله «سجع متوازی».
