سال ۳۳۰ هجری قمری
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
در سال سیصد و سی هجری قمری، رویدادها و وقایع نظامی و غیرنظامی مختلفی در جهان اسلام رخ داد، مانند: آشوب سپاهیان علیه ابن رائق و
ترور وی، برپایی حکومت
اخشیدیان در
شام و
مصر، تشکیل دولت
بنی سلاّر در
آذربایجان، گرانی و
قحطی شدید در بغداد، درگذشت برخی از شخصیت‌های مشهور مانند
محمد بن عبدالله صیرفی بغدادی و ... .
• به دلیل ناتوانی ابن رائق از دادن جیره، سپاهیان ترک آشوب به پا می‌کنند و به فرماندهی توزون به‌سوی
واسط می‌روند. عبدالله بریدی با استفاده از آنان، قدرت یافته، تصمیم می‌گیرد به
بغداد رود و آن‌جا را تسخیر کند.
• اسب ابن رائق او را به زمین می‌زند. یکی از سپاهیان
حسن بن حمدان، شتافته، سر او را جدا می‌کند.
• خلیفه، حسن بن حمدان را به‌جای ابن رائق می‌گمارد و به او درجه «امیرالامراء» می‌دهد و او را به ناصرالدوله ملقّب می‌کند و برادرش علی را
سیف‌الدوله لقب می‌دهد. حسن بن حمدان، قدرت را به دست می‌گیرد.
• ناصرالدوله در بغداد قدرت را به‌دست می‌گیرد و به نام او
دینار سکّه (طلا) می‌زنند.
• در نتیجه اختیاراتی که خلیفه عباسی به اخشید می‌دهد، وی به امتیازات موروثی در شام و مصر می‌رسد. در آن‌جا حکومتی مستقل برپا می‌کند و سلسله اخشیدیان را بنیان می‌نهد.
• آذربایجان: دولت بنی سلاّر به رهبری مرزبان اوّل فرزند محمد بن سلاّر تشکیل می‌شود و تا سال ۵۰۰ق دودمان او دولت را در دست دارند.
• گرانی و قحطی شدید در بغداد و بالا آمدن آب
دجله و غرق شدن شدن عدّه زیادی از مردم.
• بریدی بغداد را تسخیر می‌کند، عبدالله بریدی بر سرداری برادرش ابوالحسین سپاهی تجهیز می‌کند و توزون و سپاهیان ترک و دیلمی‌اش با وی همراه می‌شوند. این اقدام در حالی است که عدّه‌ای از
قرمطیان نیز به آنها پیوسته‌اند. او به طرف بغداد حرکت کرده، وارد آن می‌شود. سپاهیان، غارت و چپاول را به نهایت می‌رسانند. بر اثر این اعمال، بیشتر مردم، شهر را خالی می‌کنند. خلیفه و ابن رائق در دفاع از بغداد ناتوان می‌مانند، لذا از بغداد خارج شده، به طرف
موصل حرکت می‌کنند تا از حسن بن عبدالله بن حمدان امیر موصل یاری جویند. توزون از بریدی جدا می‌شود و به خلیفه می‌پیوندد.
• حسن بن حمدان سپاهی به فرماندهی برادرش علی بن عبدالله بن حمدان همراه توزون به جنگ بریدی می‌فرستد که نزدیک
مدائن با یکدیگر رو به رو می‌شوند و نبرد می‌کنند که سرانجام بریدی شکست می‌خورد و به
بصره می‌گریزد.
• آذربایجان: مرزبان بن محمد بن سلاّر بر آذربایجان چیره شده، آن را از چنگ دیسم بن ابراهیم کردی که در سال ۳۲۷ق والی آن سامان بود، در می‌آورد. آذربایجان تا تسلّط
غزنویان در دست بنی سلاّر باقی می‌ماند.
• مصر و شام: بعد از قتل ابن رائق، اخشید بر
دمشق دست می‌یابد.
محمد بن یزداد، نایب ابن رائق که در دمشق بود، از اخشید امان خواست و شهر را تسلیم او کرد. اخشید او را امان داد و در منصبش ابقا کرد و سپس ریاست شرطه
قاهره را به او سپرد. پس از آن، اخشید
حلب را باز پس می‌گیرد و مساور بن محمد رومی را بر آن می‌گمارد.
• رومیان به «میّافارقین» حمله می‌کنند. مردم آن سامان، با آنان
مصالحه می‌کنند. رومیان به حلب نزدیک می‌شوند و غارت و چپاول می‌کنند.
•
ابن رائق• ابوبکر صیرفی.
عبدالسلام ترمانینی، رویدادهای تاریخ اسلام، ترجمه پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، ج۲، ص۲۲۸.
