زَوال (مفردات‌نهج‌البلاغه)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
زَوال ( به فتح زاء) از
واژگان نهج البلاغه به معنای از بين رفتن و
انتقال از محلّ است.
از مشتقات آن
مازال (به فتح میم) به معنى
دوام و پيوسته است.
از اين ماده موارد زيادى در
نهج البلاغه آمده است.
زَوال به معنای از بين رفتن و انتقال از محلّ است.
برخی از مواردی که در «نهج‌البلاغه» به کار رفته است، به شرح ذیل می‌باشد:
امام (صلوات‌الله‌علیه) می‌فرمايد:
«إِنَّ لله في كُلِّ نِعْمَة حَقّاً، فَمَنْ أَدّاهُ زَادهُ مِنْها، وَ مَنْ قَصَّرَ مِنْهُ خاطَرَ بِزَوالِ نِعْمَتِهِ.» یعنی: «براى
خداوند در هر
نعمت حقّى هست هر كه آن‌را ادا كند،
خداوند بر نعمت مى‌افزايد و هر كه كوتاهى كند با زوال نعمتش به
خطر مى‌افتد.»
همچنین می‌فرمايد:
«يا جابِرُ، مَنْ كَثُرَتْ نِعَمُ اللهِ عَلَيْهِ كَثُرَتْ حَوائِجُ النّاسِ إِلَيْهِ، فَمَنْ قامَ لِلَّهِ فيها بِما يَجِبُ فيها عَرَّضَها عَرَّضَها لِلدَّوامِ وَ الْبَقاءِ، وَ مَنْ لَمْ يَقُمْ لله فيها بما يَجِبُ عَرَّضَها لِلزَّوالِ وَ الْفَناءِ.» «اى
جابر! كسى كه نعمت فراوان خداوند به او روى آورد نياز مردم به او بسيار خواهد بود، در اين حال آن كس كه وظيفه خود را در برابر اين نعمت‌هاى خداداد انجام دهد، به دوام و بقاى نعمت خويش كمک كرده است و آن كس كه چنين نكند آن‌ها را در معرض زوال و نابودى قرا داده.»
«مازال» به معنى دوام و پيوسته است نفى در نفى افاده اثبات مى‌كند:
«و اللهَ اللهَ في جيرانِكُمْ، فَإِنَّهُمْ وَصيَّةُ نَبيِّكُمْ، ما زالَ يوصي بِهِمْ حَتَّى ظَنَنّا أَنَّهُ سَيوَرِّثُهُمْ.» «خدا را! خدا را! كه در مورد همسايگان خود خوش‌رفتارى كنيد، چرا‌كه آنان مورد توصيه و سفارش
پیامبر شما هستند. وى همواره نسبت به همسايگان سفارش مى‌فرمود تا آن‌جا كه ما گمان برديم به زودى سهميّه‌اى از
ارث برايشان قرار خواهد داد!»
موارد زیادی از این مادّه در نهج البلاغه استفاده شده است.
•
قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «زوال»، ج۱، ص۵۰۶.
