• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

زَلَق (مفردات‌نهج‌البلاغه)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف


منبع: زَلَق (مفردات نهج البلاغه (جلد ۱))
مقالات مرتبط: زَلَق (مفردات‌قرآن)، زَلَق (لغات‌قرآن).


زَلَق (به فتح زاء و لام) از واژگان نهج البلاغه به معنای لغزیدن است.
جمع آن عبارت است از:
مَزالِق (به فتح میم و کسر لام) که به معنی لغزش‌ها است.
امام علی (علیه‌السّلام) در نامه‌ای به عثمان بن حنیف از این واژه استفاده کرده است.
این ماده سه بار در نهج البلاغه آمده است.


زَلَق
[۱] قرشی بنایی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، ج۱، ص۴۹۹.    
[۲] طریحی نجفی، فخرالدین، مجمع البحرین، ت الحسینی، ج۵، ص۱۷۷.    
به معنای لغزیدن است.
زَلِقَت قدمهُ‌ زَلَقاً: زلَّت
[۳] شرتونی، سعید، اقرب الموارد، ج۲، ص۵۵۱.    

در مجمع البیان آمده: آن در اصل محلّ لغزیدن است.
[۴] طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان، ج۶، ص۳۴۶-۳۴۷.    

مَزالِق به معنی لغزش‌ها است.
[۵] طریحی نجفی، فخرالدین، مجمع البحرین، ت الحسینی، ج۵، ص۱۷۷.    


بعضی از مواردی که در نهج‌البلاغه استفاده شده به شرح ذیل است:

۲.۱ - الْمَزْلَقِ - نامه ۴۵ (خطاب به عثمان بن حنیف)

امام (علیه‌السّلام) در نامه به عثمان بن حنیف نوشته: «وَ إِنَّما هيَ نَفْسي أَروضُها بِالتَّقْوى لِتَأْتيَ آمِنَةً يَوْمَ الْخَوْفِ الاَْكْبَرِ، وَ تَثْبُتَ عَلى جَوانِبِ الْمَزْلَقِ»
[۶] سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۶۷۸، نامه۴۵.    
[۷] عبده، محمد، نهج البلاغه، ط مطبعة الإستقامة، ج۳، ص۸۰، نامه۴۵.    
[۸] صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص۴۱۷، نامه۴۵.    

«آن نفس من است که با تقوی ذلیلش می‌کنم تا در روز خوف اکبر ایمن بیاید و در جوانب لغزشگاه ثابت بماند.»
[۹] مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۶۵۳، نامه۴۵.    
[۱۰] بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۱۶۷.    

(شرح‌های نامه:
[۱۱] بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۱۸۰-۱۸۱.    
[۱۲] مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمومنین، ج۱۰، ص۱۹۵-۱۹۶.    
[۱۳] ابن ابی‌الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغه، ج۱۶، ص۲۰۹.    
)

جمع آن مَزالِق است.
[۱۴] هاشمی خویی، حبیب‌الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج۶، ص۳.    
که در خطبه ۸۱ آمده است.
[۱۵] سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۱۵۵، خطبه۸۱.    
[۱۶] عبده، محمد، نهج البلاغه، ط مطبعة الإستقامة، ج۱، ص۱۳۸، خطبه۸۱.    
[۱۷] صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص۱۱۱، خطبه۸۳.    


و آن سه بار در کلام حضرت آمده است.
[۱۸] سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۶۷۸، نامه۴۵.    
[۱۹] سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۱۵۵، خطبه۸۱.    
[۲۰] سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۶۸۲، نامه ۴۵.    


۱. ↑ قرشی بنایی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، ج۱، ص۴۹۹.    
۲. ↑ طریحی نجفی، فخرالدین، مجمع البحرین، ت الحسینی، ج۵، ص۱۷۷.    
۳. ↑ شرتونی، سعید، اقرب الموارد، ج۲، ص۵۵۱.    
۴. ↑ طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان، ج۶، ص۳۴۶-۳۴۷.    
۵. ↑ طریحی نجفی، فخرالدین، مجمع البحرین، ت الحسینی، ج۵، ص۱۷۷.    
۶. ↑ سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۶۷۸، نامه۴۵.    
۷. ↑ عبده، محمد، نهج البلاغه، ط مطبعة الإستقامة، ج۳، ص۸۰، نامه۴۵.    
۸. ↑ صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص۴۱۷، نامه۴۵.    
۹. ↑ مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۶۵۳، نامه۴۵.    
۱۰. ↑ بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۱۶۷.    
۱۱. ↑ بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۱۸۰-۱۸۱.    
۱۲. ↑ مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمومنین، ج۱۰، ص۱۹۵-۱۹۶.    
۱۳. ↑ ابن ابی‌الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغه، ج۱۶، ص۲۰۹.    
۱۴. ↑ هاشمی خویی، حبیب‌الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج۶، ص۳.    
۱۵. ↑ سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۱۵۵، خطبه۸۱.    
۱۶. ↑ عبده، محمد، نهج البلاغه، ط مطبعة الإستقامة، ج۱، ص۱۳۸، خطبه۸۱.    
۱۷. ↑ صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص۱۱۱، خطبه۸۳.    
۱۸. ↑ سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۶۷۸، نامه۴۵.    
۱۹. ↑ سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۱۵۵، خطبه۸۱.    
۲۰. ↑ سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۶۸۲، نامه ۴۵.    


• قرشی بنایی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «زلق»، ج۱، ص۴۹۹.    


رده‌های این صفحه : مفردات نهج البلاغه | واژه شناسی واژگان خطبه 81 نهج البلاغه | واژه شناسی واژگان نامه 45 نهج البلاغه
جعبه ابزار