زنديق، کافری را گويند که کفر خود را پنهان و به اسلامتظاهر می‌کند، و نيز به معنای کسی که به شريعتی معتقد نيست و قائل به قديم بودن عالم می‌باشد، آمده است؛ چنان که به برخی اصناف کفار همچون ثنویه اطلاق شده است.
مخاطب قرار دادن کسی با لفظی که در عرف يا به حسب وضع لغوی در قذف به کار نمی‌رود، ليکن موجب اذيت و آزار مخاطب می‌گردد، مانند زنديق موجب ثبوتتعزیر بر گوينده است.
برخی گفته‌اند: زنديق محکوم به حکم مرتد است. بنابر اين، اگر مرد و مرتد فطری باشد، به قول مشهور، توبه‌اش پذيرفته نيست و کشته می‌شود، و اگر مرتدملی باشد، پس از استتابه و خودداری از توبه به قتل می‌رسد؛ اما اگر زن باشد در هر دو صورت- فطری و ملی- کشته نمی‌شود.
