ابوهذیل زفر بن هذیل کوفی
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
ابوهذیل زفر بن هذیل عنبری تمیمی بصری (۱۱۰-۱۵۸ هـ)، از اصحاب
امام صادق (علیه‌السّلام) و از اصحاب
ابوحنیفه و قاضی
بصره و از محدثان و فقهای
قرن دوم هجری قمری بود.
ابوهذیل زفر بن هذیل بن مسلم عنبری تمیمی بصری، از
قبیله تمیم و اصالتاً اصفهانی، ولی ساکن بصره بود.
ابوهذیل از اصحاب و یاران امام صادق (علیه‌السّلام)
و با ابوحنیفه همنشین بود و ابوحنیفه او را بر دیگر اصحابش مقدم می‌داشت.
او فردی
محدث،
فقیه،
صاحب رای
و متولی قضاوت در بصره بود،
از او خواسته شد که منصب قضاوت را بپذیرد و چون نپذیرفت، به عنوان مجازات بیش از یک بار خانه‌اش را منهدم کردند.
رجال‌نویسان او را فردی زاهد، راستگو
و مورد اعتماد دانسته‌اند.
او در آغاز از
اصحاب حدیث بود، سپس
قیاس را پذیرفت و در میان اصحاب ابوحنیفه، بیش از سایرین از قیاس استفاده می‌کرد.
همواره درباره او می‌گفتند: ابویوسف در میان اصحاب ابوحنیفه بیشتر از سایرین پیرو حدیث است و
محمد بن حسن شیبانی فروع زیادی را مطرح می‌سازد و زفر بن هذیل، بیشتر از دیگران ملتزم به قیاس است.
زفر بن هذیل در سال ۱۱۰ هـ متولد شد.
از محضر
سلیمان اعمش،
اسماعیل بن ابی‌خالد، ابوحنیفه
و
حجاج بن ارطاه بهره علمی برد.
افرادی مانند
نعمان بن عبدالسلام،
حکم بن ایوب،
ابونعیم و
مسلم بن ابراهیم از کسانی‌اند که از دانش وی بهره بردند.
اولین شخصی بود که رای ابوحنیفه را در بصره بیان کرد.
مجموعه المقالات
و المجرد فی فروع الحنفیه اثر زفر بن هذیل است.
زفر بن هذیل سرانجام در سال ۱۵۸ هـ
در بصره درگذشت.
برای مطالعه بیشتر به منابع زیر مراجعه شود.
• پژوهشگاه فرهنگ و معارف اسلامی، دائرة المعارف مؤلفان اسلامی، ج۱، ص۳۴۲، برگرفته از مقاله «ابوهذیل زفر بن هذیل عنبری».
• عبدالسلام ترمانینی، رویدادهای تاریخ اسلام، ترجمه پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، ج۱، ص۳۷۹.
