• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

زبد (مفردات‌قرآن)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف





زَبَد (به فتح زاء و باء) از واژگان قرآن کریم به معنای کف است.
«زبد» سه بار در قرآن آمده و هر سه در آيه ۱۷ رعد است.



زَبَد به معنای كف‌ است.
«زبد» به معنى کَرِه نيز آمده است كه كف شیر و ماست است.


به مواردی از زَبَدکه در قرآن به‌ کار رفته است، اشاره می‌شود:

۲.۱ - زَبَداً (آیه ۱۷ سوره رعد)

(فَاحْتَمَلَ السَّيْلُ‌ زَبَداً رابِياً)
يعنى «سيل كفى بالا آمده بر داشت.»
راغب آن را كف آب گفته است. ولى ديگران مطلق آورده‌اند.


۲.۲ - زَبَدٌ (آیه ۱۷ سوره رعد)

(وَ مِمَّا يُوقِدُونَ عَلَيْهِ فِي النَّارِ ابْتِغاءَ حِلْيَةٍ أَوْ مَتاعٍ‌ زَبَدٌ مِثْلُهُ)
(و همچنين از آنچه در كوره‌ها، براى به دست آوردن زينت آلات يا وسايل زندگى، آتش بر آن مى‌افروزند، كف‌هايى مانند آن به وجود مى‌آيد.)
در قرآن در كف طلا و نقره و غيره نيز به كار رفته است‌.



به مواردی که در نهج البلاغه به‌ کار رفته است، اشاره می‌شود:

۳.۱ - بِالزَّبَدِ (خطبه ۱)

امام علی (صلوات‌الله‌علیه) می‌فرماید:«وَ رَمَى‌ بِالزَّبَدِ رُكَامَهُ»
يعنى «آب متراكم كف انداخت.»


۳.۲ - مُزْبِداً (خطبه ۱۴۴)

امام علی (صلوات‌الله‌علیه) می‌فرماید: «ثُمَّ أَقْبَلَ‌ مُزْبِداً كَالتَّيَّارِ لَا يُبَالِي مَا غَرِقَ»
«سپس كف‌كنان رو كرد مانند دريایى كه به آن‌چه غرق می‌كند اعتنا ندارد.»
منظور از مزبد كسى است كه سخن می‌گويد و دهانش كف كرده است.



«زبد» سه بار در قرآن آمده است.


۱. قرشی بنابی، علی‌اکبر، قاموس قرآن، ج۳، ص۱۵۴.    
۲. راغب اصفهانی، حسین، المفردات، ط دارالقلم، ص۳۷۷.    
۳. طریحی نجفی، فخرالدین، مجمع البحرین، ت الحسینی، ج۳، ص۵۷.    
۴. رعد/سوره۱۳، آیه۱۷.    
۵. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۱۱، ص۴۵۷.    
۶. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۱۱، ص۳۳۴.    
۷. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۱۳، ص۴۶.    
۸. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۶، ص۲۹.    
۹. راغب اصفهانی، حسین، المفردات، ط دارالقلم، ص۳۷۷.    
۱۰. رعد/سوره۱۳، آیه۱۷.    
۱۱. مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن، ص۲۵۱.    
۱۲. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۱۱، ص۴۶۰.    
۱۳. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۱۱، ص۳۳۶.    
۱۴. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۱۳، ص۴۶.    
۱۵. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۶، ص۲۹.    
۱۶. سید رضی، محمد، نهج البلاغة، ت الحسون، ص۲۹، خطبه۱.    
۱۷. عبده، محمد، نهج البلاغة، ط مطبعة الإستقامة، ج۱، ص۱۱، خطبه۱.    
۱۸. صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص۴۱، خطبه۱.    
۱۹. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۲۵، خطبه۱.    
۲۰. بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۱، ص۲۸۹.    
۲۱. بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۱، ص۲۹۸-۳۱۲.    
۲۲. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمومنین، ج۱، ص۱۳۹-۱۴۰.    
۲۳. هاشمی خویی، حبیب‌الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج۱، ص۳۷۵.    
۲۴. ابن ابی‌الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغه، ج۱، ص۸۹.    
۲۵. سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۳۱۰، خطبه۱۴۴.    
۲۶. عبده، محمد، نهج البلاغه، ط مطبعة الإستقامة، ج۲، ص۳۷، خطبه۱۴۰.    
۲۷. صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص۲۰۱، خطبه۱۴۴.    
۲۸. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۳۰۵، خطبه۱۴۴.    
۲۹. بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۳۴۹.    
۳۰. بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۳۵۱.    
۳۱. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمومنین، ج۵، ص۶۲۰.    
۳۲. هاشمی خویی، حبیب‌الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج۹، ص۳۹.    
۳۳. ابن ابی‌الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغه، ج۹، ص۸۹.    
۳۴. رعد/سوره۱۳، آیه۱۷.    



قرشی بنابی، علی‌اکبر، قاموس قرآن، برگرفته از مقاله «زبد»، ج۳، ص۱۵۴.    






جعبه ابزار