رکع (مفردات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
رَكْع (به فتح راء و سکون کاف) و
رُکوع (به ضم راء) از
واژگان قرآن کریم به معنای خم شدن و سر پائین آوردن است.
رَكْع و
رُکوع به معنای خم شدن و
سر پائين آوردن است.
جوهری گويد: ركوع به معنى انحناء است و ركوع
نماز از آن می‌باشد. «رَكَعَ الشَّيْخُ» يعنى قامتش از پيرى خم شد.
ركوع نماز آن است كه به قدرى خم شود تا اگر بخواهد دست‌ها به
زانو برسد.
راغب می‌گويد: ركوع به معنى خم شدن است گاهى در هيئت مخصوص نماز و گاهى در
تذلل و
تواضع بكار می‌رود خواه تذلل در
عبادت باشد يا غير آن.
مجمع ذيل
آیه ۴۳ بقره گويد: استعمال آن در
خضوع مجاز است و معناى اولى همان انحناء می‌باشد.
(يُقِيمُونَ الصَّلاةَ وَ يُؤْتُونَ الزَّكاةَ وَ هُمْ راكِعُونَ) مراد از ركوع ركوع نماز و «
هُمْ راكِعُونَ» جمله حاليّه است.
(يا مَرْيَمُ اقْنُتِي لِرَبِّكِ وَ اسْجُدِي وَ ارْكَعِي مَعَ الرَّاكِعِينَ) به نظر می‌آيد
سجود نماز در مذهب
نصاری پيش از ركوع بوده است لذا سجود جلوتر ذكر شده است.
طبرسی آنرا مانند نماز در
اسلام دانسته و فرموده واو دلالت بر اشتراک دارد نه ترتيب. و ظاهر آن است كه مراد از
وَ ارْكَعِي مَعَ الرَّاكِعِينَ آن است كه از جمله مطيعان باش نه با آنها نماز بخوان و بعضى
نماز جماعت و بعضى با
نمازگزاران نماز بخوان گفته‌اند.
(وَ إِذا قِيلَ لَهُمُ ارْكَعُوا لا يَرْكَعُونَ) (وَ خَرَّ راكِعاً وَ أَنابَ) ظاهرا مراد از ركوع در اين دو آيه تذلل و تواضع است.
(تَراهُمْ رُكَّعاً سُجَّداً ...) رُكَّع جمع راكع و سجد جمع ساجد است.
رُكَّع سه بار در قرآن آمده است.
قرشی بنایی، علی‌اکبر، قاموس قرآن، برگرفته از مقاله «رکع»، ج۳، ص۱۲۰.
