رَتَل (مفردات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
رَتِل (به فتح راء و كسر تاء) و
رَتَل (به فتح راء و تاء و لام) از
واژگان قرآن کریم به معنای با دقّت خواندن و درست ادا كردن كلمات و تأنى در آنها است.
رَتِل و
رَتَل : در
مجمع گويد:
ترتيل بيان كردن است با تأنى و تدريج. و از
حضرت رسول صلّی‌الله‌علیه‌وآله نقل می‌كند كه به
ابن عباس فرمود:
قرآن را با
ترتيل بخوان. گفت
ترتيل يعنى چه؟ فرمود آن را روشن و آشكار كن و آنرا مانند خرماى خراب پراكنده نكن و همچون شعر تكه تكه منما چون به عجائب آن رسيديد تأمل كنيد و دلها را تكان دهيد و نظرتان فقط رسيدن بآخر سوره نباشد.
قاموس گويد «
رَتَّلَ الْكَلَامَ: أَحْسَنَ تَأْلِيفَهُ».
ابن اثیر در
نهایه گويد:
ترتيل قرائت آن است كه با تأنى و آشكار گفتن حروف و حركات باشد.
راغب می‌گويد
ترتيل آن است كه كلمه را به آسانى و صحيح ادا كنند
صحاح آن را با تأنى خواندن و درست ادا كردن حروف گفته است.
از مجموع آنچه گفته شد روشن گرديد كه
ترتيل يعنى با دقّت خواندن و درست ادا كردن كلمات و تأنى در آنهاست و اين قهرا دقّت در معانى را در بر خواهد داشت.
على هذا معنى آيه فوق چنين است:
قرآن را با دقّت و تأنى بخوان (در وقت خواندن معانى و كلمات آنرا در نظر بگير).
(وَ رَتِّلِ الْقُرْآنَ تَرْتِيلًا) (و
قرآن را با تامّل و دقت بخوان.)
(وَ قالَ الَّذِينَ كَفَرُوا لَوْ لا نُزِّلَ عَلَيْهِ الْقُرْآنُ جُمْلَةً واحِدَةً كَذلِكَ لِنُثَبِّتَ بِهِ فُؤادَكَ وَ رَتَّلْناهُ تَرْتِيلًا) (و كافران گفتند: «چرا
قرآن يكجا بر او نازل نشده است؟!» اين نزول تدريجى براى اين است كه قلب تو را بوسيله آن محكم داريم، و از اين رو آن را بتدريج بر تو خوانديم.)
کفّار می‌گفتند چرا
قرآن يكدفعه بر او نازل نمی‌شود؟ چرا به تدريج می‌آيد؟! خدا در جواب می‌فرمايد: اين براى دلگرم كردن تو است و اگر
قرآن به تدريج نازل گردد و بر مصاديق و محل‌هاى مخصوص تطبيق شود تو را دلگرم می‌كند و اگر يكدفعه نازل می‌شد
وحی قطع می‌گرديد و تو دلگرم نمی‌شدى ولى تدريجى بودن آن سبب ارتباط دائمى با خداست و در آخر فرموده: آنرا به دقت و روشنى مخصوص بيان كرديم تا بدانند با وجود تدريجى بودن داراى وحدت نظم و وحدت هدف است.
اين ترجمه كه ما اختيار كرديم با معناى
ترتيل بهتر می‌سازد.
راجع به كلمه فوق فقط چهار محل در دو آيه داريم كه نقل شد.
قرشی بنایی، علی‌اکبر، قاموس قرآن، برگرفته از مقاله «رتل»، ج۳، ص۵۳.
