رَبْط (مفردات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
رَبْط (به فتح راء و سکون باء) از
واژگان قرآن کریم به معنای بستن است.
رَبْط به معنای بستن است. در
اقرب الموارد آمده «
رَبَطَ الشَّيْ‌ءَ رَبْطاً: أَوْثَقَهُ و شَدَّهُ»
در
مجمع ذيل
آیه ۲۰۰ آل‌عمران می‌گويد: ربط به معنى بستن است و از آن است كه گويند «
رَبَطَ اَللَّهُ عَلَى قَلْبِهِ بِالصَّبْرِ» خداوند با صبر قلب او را بست يعنى محكم كرد.
به مواردی از
رَبْط که در قرآن به کار رفته است، اشاره می‌شود:
(وَ رَبَطْنا عَلى قُلُوبِهِمْ إِذْ قامُوا فَقالُوا رَبُّنا رَبُّ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ) يعنى «دلهايشان را قوى كرديم كه بر خاستند و گفتند: پروردگار ما پروردگار
آسمان‌ها و
زمین است.»
همچنين است
آيه (إِنْ كادَتْ لَتُبْدِي بِهِ لَوْ لا أَنْ رَبَطْنا عَلى قَلْبِها ...) (سرانجام قلب مادر موسى از همه چيز جز ياد فرزندش تهى گشت؛ و اگر دل او را به وسيله ايمان و اميد محكم نكرده بوديم....)
(يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا اصْبِرُوا وَ صابِرُوا وَ رابِطُوا وَ اتَّقُوا اللَّهَ لَعَلَّكُمْ تُفْلِحُونَ) (اى كسانى كه ايمان آورده‌ايد! در برابر مشكلات و هوسها، استقامت كنيد؛ و در برابر دشمنان، پايدار باشيد و از مرزهاى خود، مراقبت كنيد و از مخالفت فرمان خدابپرهيزيد، شايد رستگار شويد!)
«
اصْبِرُوا» صبر فردى را می‌رساند و «
صابِرُوا» به صبر دسته جمعى دلالت دارد و «
رابِطُوا» از مرابطه به عقيده
المیزان ايجاد ارتباط ميان نيروها و افعال جامعه است
در
اقرب الموارد می‌گويد «
رَابَطَ الْأَمْرَ: وَاظَبَ عَلَيْهِ» يعنى بر كار مواظبت كرد.
معنى
آيه چنين می‌شود: «اى مؤمنان از حيث فرد و عموم خويشتن‌دار باشيد و ميان خويش ربط ايجاد كنيد و مواظب هم باشيد و از خدا بترسيد تا رستگار شويد.» اينكه بعضى‌ها آن را مرابطه و ماندن در سرحدات براى حفظ مملكت معنى كرده‌اند معناى درستى نيست و آيات ما قبل درباره جنگ نيست درست است كه ماندن در مرزها را نيز مرابطه گويند ولى
آيه در صدد آن نيست.
(وَ أَعِدُّوا لَهُمْ مَا اسْتَطَعْتُمْ مِنْ قُوَّةٍ وَ مِنْ رِباطِ الْخَيْلِ تُرْهِبُونَ بِهِ عَدُوَّ اللَّهِ وَ عَدُوَّكُمْ) (براى مقابله با آنها
[دشمنان
] ، هر چه در توان داريد از نيرو و از اسبهاى ورزيده آماده سازيد، تا به وسيله آن، دشمن خدا و دشمن شناخته شده خويش را بترسانيد!)
رباط مثل ربط به معنى بستن است رباط الخيل يعنى ذخيره اسبان. در
کشاف گفته: رباط نام
اسبان ذخيره در راه خداست و شايد جمع ربيط باشد.
ناگفته نماند: از آن در
آيه فوق بين الاثنين مراد نيست بلكه شايد تأكيد و مبالغه مراد باشد يعنى «براى مقابله با دشمنان آنچه بتوانيد از نيرو و ذخيره اسبان جنگى، آماده كنيد. (يا اسبان ذخيره شده آماده كنيد).»
•
قرشی بنایی، علی‌اکبر، قاموس قرآن، برگرفته از مقاله «ربط»، ج۳، ص۴۷.
