رَبَتْ (لغات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
رَبَتْ: (الْمَآءَ اهْتَزَّتْ وَ رَبَتْ وَ أَنْبَتَتْ) جمله
«رَبَتْ» از مادّه «
رُبُوّ» (بر وزن غلو) به معناى افزايش و نمو است
و «ربا» نيز از همين ماده است، چرا كه «رباخوار» طلب خود را با افزايشى مى‌گيرد.
رجمه و تفاسیر آیات مرتبط با رَبَتْ :
(يَا أَيُّهَا النَّاسُ إِن كُنتُمْ فِي رَيْبٍ مِّنَ الْبَعْثِ فَإِنَّا خَلَقْنَاكُم مِّن تُرَابٍ ثُمَّ مِن نُّطْفَةٍ ثُمَّ مِنْ عَلَقَةٍ ثُمَّ مِن مُّضْغَةٍ مُّخَلَّقَةٍ وَغَيْرِ مُخَلَّقَةٍ لِّنُبَيِّنَ لَكُمْ وَنُقِرُّ فِي الْأَرْحَامِ مَا نَشَاء إِلَى أَجَلٍ مُّسَمًّى ثُمَّ نُخْرِجُكُمْ طِفْلًا ثُمَّ لِتَبْلُغُوا أَشُدَّكُمْ وَمِنكُم مَّن يُتَوَفَّى وَمِنكُم مَّن يُرَدُّ إِلَى أَرْذَلِ الْعُمُرِ لِكَيْلَا يَعْلَمَ مِن بَعْدِ عِلْمٍ شَيْئًا وَتَرَى الْأَرْضَ هَامِدَةً فَإِذَا أَنزَلْنَا عَلَيْهَا الْمَاء اهْتَزَّتْ وَرَبَتْ وَأَنبَتَتْ مِن كُلِّ زَوْجٍ بَهِيجٍ) (اى مردم! اگر در رستاخيز شكى داريد، به اين نكته توجّه كنيد كه: ما شما را از
خاک آفريديم، سپس از نطفه، و بعد از
خون بسته شده، سپس از «
مضغه»
[چيزى شبيه گوشت جويده شده
] ، كه بعضى داراى شكل و خلقت است و بعضى بدون شكل؛ تا براى شما روشن سازيم (كه بر هر چيز قادريم). و جنين‌هايى را كه بخواهيم تا مدّت معيّنى در رحم مادران نگاه مى‌داريم؛ و آنچه را بخواهيم ساقط مى‌كنيم؛ بعد شما را بصورت طفلى بيرون مى‌آوريم؛ سپس هدف اين است كه به حدّ كمال و بلوغ خويش برسيد. و بعضى از شما قبض روح مى‌شوند؛ و بعضى از شما به نامطلوب‌ترين مرحله عمر مى‌رسند؛ آنچنان كه بعد از علم و آگاهى، چيزى نمى‌دانند. و همچنين زمين را در
فصل زمستان خشک و مرده مى‌بينى، و هنگامى كه آب
باران بر آن فرو مى‌فرستيم، به جنبش در مى‌آيد و رويش مى‌كند؛ و از هر نوع گياهان بهجت انگيز مى‌روياند.)
علامه طباطبایی در
تفسیر المیزان می‌فرماید:
راغب در باره كلمه ربت گفته: ربا به معناى زياد شد و بلند شد مى‌باشد، هم چنان كه در قرآن فرموده: «
فَإِذا أَنْزَلْنا عَلَيْهَا الْماءَ اهْتَزَّتْ وَ رَبَتْ» يعنى وقتى آب را بر آن نازل مى‌كنيم، تكان مى‌خورد و بلند مى‌شود.
اين بود كلام راغب البته با تلخيص.
(دیدگاه
شیخ طبرسی در
مجمع البیان:
)
(وَمِنْ آيَاتِهِ أَنَّكَ تَرَى الْأَرْضَ خَاشِعَةً فَإِذَا أَنزَلْنَا عَلَيْهَا الْمَاء اهْتَزَّتْ وَرَبَتْ إِنَّ الَّذِي أَحْيَاهَا لَمُحْيِي الْمَوْتَى إِنَّهُ عَلَى كُلِّ شَيْءٍ قَدِيرٌ) (و از آيات او اين است كه زمين را خشک و بى‌جان مى‌بينى، امّا هنگامى كه آب باران بر آن مى‌فرستيم به جنبش در مى‌آيد و رشد مى‌كند؛ همان كس كه آن را زنده كرد، مردگان را نيز زنده مى‌كند؛ به يقين او بر هر چيز تواناست.)
علامه طباطبایی در تفسیر المیزان می‌فرماید: كلمه ربت از مصدر ربوه است كه به معناى
نشو و نما و علو است. و منظور از اهتزاز زمين و ربوه آن، به حركت در آمدنش به وسيله گياهانى است كه از آن سر درمى‌آورند، و بلند مى‌شوند.
(دیدگاه شیخ طبرسی در مجمع البیان:
)
•
مکارم شیرازی، ناصر، لغات در تفسیر نمونه، برگرفته از مقاله «رَبَتْ»، ص۲۴۵.
