• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

رَأْفَت (مفردات‌نهج‌البلاغه)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف


منبع: رَأْفَت (مفردات‌نهج‌البلاغه)
مقالات مرتبط: رَأْفَت (مفردات‌قرآن)، رئوف (لغات‌قرآن)، رأفت.


رَأْفَت (به فتح راء و فاء و سکون همزه) از واژگان نهج البلاغه به معنای رحمت شديد است.
این ماده سه مرتبه در نهج البلاغه آمده است.


رَأْفَت
[۱] قرشی بنابی، سید علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، ص۴۲۳.    
[۲] طریحی، فخرالدین، مجمع البحرین ت-الحسینی، ج۵، ص۶۱.    
به معنای رحمت شديد است.
چنان‌كه در اقرب و صحاح گفته است.
[۳] شرتونی، سعید، اقرب الموارد، ج۲، ص۳۳۱.    
[۴] جوهری، ابونصر، الصحاح تاج اللغه وصحاح العربیه، ص۱۳۶۲.    

ولى راغب آن‌ را رحمت و مهربانى مطلق مى‌داند.
[۵] راغب اصفهانی، مفردات فی غریب القرآن-دار القلم، ص۳۷۳.    

در تفسیر المیزان ذيل آیه ۱۴۳ سوره بقره‌ فرموده: رَأْفَت مخصوص به شخص مبتلى و گرفتار است و رحمت اعمّ است.
[۶] علامه طباطبایی، سید محمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، ص۳۲۵.    
[۷] علامه طباطبایی، ترجمه تفسیر المیزان، ص۴۸۹.    
و اللّه اعلم.

برخی از مواردی که در «نهج‌البلاغه» به کار رفته است، به شرح ذیل می‌باشد:

۲.۱ - الْيَرأَفْ - خطبه ۱۶۶ (تالیف قلوب)

امام (صلوات‌الله‌علیه) درباره تألیف قلوب فرموده:
««لِيَتَأَسَّ صَغيرُكُمْ بِكَبيرِكُمْ، وَ لْيَرأَفْ كَبيرُكُمْ بِصَغيرِكُمْ، وَ لا تَكُونُوا كَجُفاةِ الْجاهِليَّةِ»»
[۸] سید رضی، محمد، نهج البلاغه ت الحسون، ص۳۷۲، خطبه ۱۶۶.    
[۹] عبده، محمد، نهج البلاغه - ط مطبعه الاستقامه، ج۲، ص۹۵، خطبه ۱۶۱.    
[۱۰] صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص۲۴۰، خطبه ۱۶۶.    

«كوچكان شما از بزرگان پيروى كند، و بزرگان به كوچكان مهربان شوند، مانند ميان تهی‌هاى جاهلیت نشويد.»
[۱۱] مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۳۶۹، خطبه ۱۶۶.    
[۱۲] بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۵۷۲.    

(شرح‌های خطبه:
[۱۳] بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۵۷۳-۵۷۲.    
[۱۴] مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیر المومنین، ج۶، ص۴۱۰-۴۰۹.    
[۱۵] هاشمی خویی، حبیب‌الله‌، منهاج البراعه فی شرح نهج البلاغه، ج۱۰، ص۷۶.    
[۱۶] ابن ابی‌الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغه، ج۹، ص۲۸۲.    
)


۲.۲ - الرَّأْفَةِ - نامه ۱۹ (خطاب به فرمانداران)

امام (صلوات‌الله‌علیه) به برخى از فرمانداران مى‌نويسد: «دهقانان ديار تو شكايت كرده‌اند كه با آنان سخت‌گيرى مى‌كنى...»
««وَ داوِلْ لَهُمْ بَيْنَ الْقَسْوَةِ وَ الرَّأْفَةِ»»
[۱۷] سید رضی، محمد، نهج البلاغه ت الحسون، ص۶۰۴، نامه ۱۹.    
[۱۸] عبده، محمد، نهج البلاغه - ط مطبعه الاستقامه، ج۳، ص۲۲، نامه ۱۹.    
[۱۹] صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص۳۷۶، نامه ۱۹.    

«ميان قساوت و رَأْفَت حدّ متوسط را بگير.»
[۲۰] مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۵۸۹، نامه ۱۹.    
[۲۱] بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۴، ص۶۸۴.    

(شرح‌های نامه:
[۲۲] بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۴، ص۶۸۴.    
[۲۳] مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیر المومنین، ج۹، ص۲۴۱.    
[۲۴] هاشمی خویی، حبیب‌الله‌، منهاج البراعه فی شرح نهج البلاغه، ج۱۸، ص۳۲۹.    
[۲۵] ابن ابی‌الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغه، ج۱۵، ص۱۳۷.    
)


از اين ماده فقط سه مورد در «نهج البلاغه» آمده است.
[۲۶] سید رضی، محمد، نهج البلاغه ت الحسون، ص۳۷۲، خطبه ۱۶۶.    
[۲۷] سید رضی، محمد، نهج البلاغه ت الحسون، ص۶۰۴، نامه ۱۹.    
[۲۸] سید رضی، محمد، نهج البلاغه ت الحسون، ص۷۰۶، خطبه ۵۳.    


۱. ↑ قرشی بنابی، سید علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، ص۴۲۳.    
۲. ↑ طریحی، فخرالدین، مجمع البحرین ت-الحسینی، ج۵، ص۶۱.    
۳. ↑ شرتونی، سعید، اقرب الموارد، ج۲، ص۳۳۱.    
۴. ↑ جوهری، ابونصر، الصحاح تاج اللغه وصحاح العربیه، ص۱۳۶۲.    
۵. ↑ راغب اصفهانی، مفردات فی غریب القرآن-دار القلم، ص۳۷۳.    
۶. ↑ علامه طباطبایی، سید محمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، ص۳۲۵.    
۷. ↑ علامه طباطبایی، ترجمه تفسیر المیزان، ص۴۸۹.    
۸. ↑ سید رضی، محمد، نهج البلاغه ت الحسون، ص۳۷۲، خطبه ۱۶۶.    
۹. ↑ عبده، محمد، نهج البلاغه - ط مطبعه الاستقامه، ج۲، ص۹۵، خطبه ۱۶۱.    
۱۰. ↑ صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص۲۴۰، خطبه ۱۶۶.    
۱۱. ↑ مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۳۶۹، خطبه ۱۶۶.    
۱۲. ↑ بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۵۷۲.    
۱۳. ↑ بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۵۷۳-۵۷۲.    
۱۴. ↑ مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیر المومنین، ج۶، ص۴۱۰-۴۰۹.    
۱۵. ↑ هاشمی خویی، حبیب‌الله‌، منهاج البراعه فی شرح نهج البلاغه، ج۱۰، ص۷۶.    
۱۶. ↑ ابن ابی‌الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغه، ج۹، ص۲۸۲.    
۱۷. ↑ سید رضی، محمد، نهج البلاغه ت الحسون، ص۶۰۴، نامه ۱۹.    
۱۸. ↑ عبده، محمد، نهج البلاغه - ط مطبعه الاستقامه، ج۳، ص۲۲، نامه ۱۹.    
۱۹. ↑ صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص۳۷۶، نامه ۱۹.    
۲۰. ↑ مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۵۸۹، نامه ۱۹.    
۲۱. ↑ بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۴، ص۶۸۴.    
۲۲. ↑ بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۴، ص۶۸۴.    
۲۳. ↑ مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیر المومنین، ج۹، ص۲۴۱.    
۲۴. ↑ هاشمی خویی، حبیب‌الله‌، منهاج البراعه فی شرح نهج البلاغه، ج۱۸، ص۳۲۹.    
۲۵. ↑ ابن ابی‌الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغه، ج۱۵، ص۱۳۷.    
۲۶. ↑ سید رضی، محمد، نهج البلاغه ت الحسون، ص۳۷۲، خطبه ۱۶۶.    
۲۷. ↑ سید رضی، محمد، نهج البلاغه ت الحسون، ص۶۰۴، نامه ۱۹.    
۲۸. ↑ سید رضی، محمد، نهج البلاغه ت الحسون، ص۷۰۶، خطبه ۵۳.    


• قرشی بنابی، سید علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «رأفة»، ص۴۲۳.    


رده‌های این صفحه : مفردات نهج البلاغه | واژه شناسی واژگان خطبه 166 نهج البلاغه | واژه شناسی واژگان نامه 19 نهج البلاغه
جعبه ابزار