روزیهای بهشت (قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
بر اساس
آیات قرآن روزیهای
بهشت، روزیهای بهتر و فراوان و جاودانه هستند.
روزیهای
بهشت، بهتر و پایدار:
•«ولاتمدن عینیک الی ما متعنا به ازوجا منهم زهرة الحیوة الدنیا لنفتنهم فیه ورزق ربک خیر وابقی:و هرگز چشمان خود را به
نعمتهاى مادّى، كه به گروه هایى از آنان داده ایم، میفكن! اینها شكوفه هاى زندگى دنیاست؛ تا آنان را در آن بیازماییم؛ و روزى پروردگارت بهتر و پایدارتر است!»
مراد از جمله" رِزْقُ رَبِّكَ خَیرٌ وَ أَبْقى" به قرینه مقابله با زهره
حیات دنیا عبارت است از
رزق حیات
آخرت كه معلوم است هم بهتر است و هم ماندنى تر.و معناى
آیه این است كه
چشم خود را به
زینت حیات دنیا و بهجت آن كه ما اصنافى از
مردم و یا عده معدودى از ایشان را به آن اختصاص داده ایم تا امتحان شان كنیم و ببینیم در آنچه روزیشان كرده ایم چه مى كنند مدوز، زیرا آنچه پروردگارت به زودى در آخرت روزیت مى كند بهتر و ماندنى تر است.
نعمتها و روزیهای فراوان و بی شمار بهشت:
•«من عمل سیئة فلایجزی الا مثلها ومن عمل صــلحا من ذکر او انثی وهو مؤمن فاولـئک یدخلون الجنة یرزقون فیها بغیر حساب:هر كس بدى كند، جز بمانند آن
کیفر داده نمى شود؛ ولى هر كس كار شایسته اى انجام دهد- خواه
مرد یا
زن - در حالى كه
مؤمن باشد آنها وارد بهشت مى شوند و در آن روزى بى حسابى به آنها داده خواهد شد.»
تعبیر به" غیر حساب" ممكن است اشاره به این مطلب باشد كه نگاه داشتن حساب عطایا مخصوص كسانى است كه مواهب محدودى دارند و مى ترسند اگر حساب را نگه ندارند گرفتار كمبود شوند، اما كسى كه خزائن
نعمتهاى او نامحدود و بى پایان است و هر قدر ببخشد كاستى در آن پیدا نمى شود (زیرا هر قدر از بى‌نهایت بر دارند باز هم بى نهایت است!) نیاز به حسابگرى ندارد.
ارزاق بهشت، جاودانه و پایان ناپذیر:
•« ان هـذا لرزقنا ما له من نفاد:این روزى ما است كه هرگز آن را پایانى نیست!»
كلمه" نفاد" به معناى فنا، و قطع شدن جیره است.
بنا بر این غم زوال و نابودى كه همچون سایه شومى بر
نعمتهاى این جهان افتاده در آنجا وجود ندارد، و از
برکت خزائن پربار الهى پیوسته مدد مى گیرد و محدودیتى براى آن نیست، و حتى كاستى در آن ظاهر نمى شود، چون
اراده خدا بر آن تعلق گرفته.
«
ابن عباس» گوید: چیزى در بهشت نیست كه
فنا داشته باشد و آن چه از میوه ها و گوشت ها خورده شود به جایش قرار داده مى شود و آن چه از طیور و
حیوانات مصرف شود، زنده به جایش باز می گردد.
مقرر شدن روزی ویژه برای بهشتیان، در صبحگاهان و شامگاهان:
•«لایسمعون فیها لغوا الا سلـما ولهم رزقهم فیها بکرة وعشیا:در آن جا هرگز گفتار
لغو و بیهوده اى نمى شنوند؛ و جز
سلام در آن جا سخنى نیست؛ و هر
صبح و
شام، روزى آنان در بهشت مقرّر است»
مفسران گویند: در بهشت
ماه و
خورشید نیست، تا صبح و شامى وجود داشته باشد. مقصود این است كه غذاهایى مثل غذاى
صبحانه و شام، براى آنها آورده مى شود. گویند:
عرب هر گاه در
روز دو وعده غذا مى خورد، خوشحال و هر گاه یك وعده غذا مى خورد، ناراحت مى شد.
خداوند متعال به ایشان خبر داد كه در بهشت، مطابق دو وعده به شما غذا داده مى شود. در آنجا شبى وجود ندارد. سراسر
نور است و روشنایى.برخى گویند: حدود شب را بوسیله افكندن پرده ها و بستن درها مى فهمند و حدود روز را بوسیله برداشتن پرده ها و گشودن درها.
این آیه دو سؤال را برمى انگیزد:نخست اینكه: مگر در بهشت صبح و شامى وجود دارد؟پاسخ این سؤال در
روایات اسلامى چنین آمده است: گرچه در بهشت همواره نور و روشنایى است اما بهشتیان از كم و زیاد شدن نور و نوسان آن شب و روز را تشخیص مى دهند.سؤال دیگر اینكه: از آیات قرآن به خوبى استفاده مى شود كه بهشتیان هر چه بخواهند از مواهب و روزی ها در اختیارشان همیشه و در هر ساعت وجود دارد، این چه رزقى است كه فقط صبح و شام به سراغ آنها مى آید؟پاسخ این سؤال را از
حدیث لطیفى كه از
پیامبر ص نقل شده مى توان دریافت آنجا كه مى فرماید:و تعطیهم طرف الهدایا من اللَّه لمواقیت الصلاة التی كانوا یصلون فیها فى الدنیا:" هدایاى جالب و نخبه از سوى خداوند بزرگ در اوقاتى كه در این دنیا
نماز مى خواندند به آنها در بهشت مى رسد"از این حدیث استفاده مى شود كه این هدایاى ممتاز كه به هیچ وجه نمى توان
ماهیت آن را حتى با
حدس و
تخمین بیان كرد، نعمتهایى است بسیار پر ارزش كه علاوه بر
نعمتهاى معمول بهشتى، صبح و شام به آنها اهدا مى گردد.آیا تعبیر آیه فوق و حدیثى كه در بالا ذكر شد دلیل بر این نیست كه زندگى بهشتیان یك نواخت نمى باشد، بلكه هر روز و هر صبح و شام موهبت جدید و لطف تازه‌اى شامل حالشان مى شود؟و آیا
مفهوم این سخن آن نیست كه در آنجا سیر تكاملى
انسان ادامه خواهد داشت هر چند اعمال تازه‌اى در آنجا انجام نمى دهد، ولى با مركبى كه از معتقدات و اعمالش در این جهان فراهم ساخته سیر تكاملى خود را ادامه خواهد داد. پس از توصیف اجمالى بهشت و
نعمتهاى مادى و معنوى آن، بهشتیان را در یك جمله كوتاه معرفى كرده مى گوید:" این همان بهشتى است كه ما به
ارث به بندگان پرهیزگار مى دهیم" (تِلْكَ الْجَنَّةُ الَّتِی نُورِثُ مِنْ عِبادِنا مَنْ كانَ تَقِیا)
.و به این ترتیب كلید در بهشت با تمام آن
نعمتها كه گذشت چیزى جز"
تقوا" نیست.
برخورداری
شهیدان، از
رزق و روزی خداوند در بهشت:
•«ولاتحسبن الذین قتلوا فی سبیل الله اموتا بل احیآء عند ربهم یرزقون:(اى
پیامبر!) هرگز
گمان مبر كسانى كه در راه خدا كشته شدند، مردگانند! بلكه آنان زنده اند، و نزد پروردگارشان روزى داده مى شوند»
بعضى از مفسران معتقدند كه آیات فوق در باره
شهدای احد نازل شده و بعضى دیگر در باره شهداى بدر می دانند، ولى حق این است كه پیوند این آیات با آیات گذشته نشان می دهد، بعد از حادثه
احد نازل شده است. اما مضمون و محتواى آیات تعمیم دارد و همه شهدا حتى شهداى بدر را كه چهارده نفر بودند شامل مى شود و لذا در حدیثى از
امام باقر (ع) نقل شده كه فرمود: آیات درباره شهداى احد و بدر هر دو نازل شده است.ابن مسعود از
پیامبر اكرم ص نقل می كند كه خداوند به
ارواح شهیدان احد
خطاب كرد و از آنها پرسید: چه آرزویى دارید؟ آنها گفتند: پروردگارا! ما بالاتر از این چه آرزویى می توانیم داشته باشیم، كه غرق
نعمتهاى جاویدان توایم و در سایه
عرش تو مسكن داریم، تنها تقاضاى ما این است كه بار دیگر به
جهان برگردیم و مجددا در راه تو
شهید شویم، خداوند فرمود: فرمان تخلف ناپذیر من این است كه كسى دو باره به دنیا بازنگردد، عرض كردند: حالا كه چنین است تقاضاى ما این است كه
سلام ما را به پیامبر ص برسانى و به بازماندگانمان، حال ما را بگویى و از وضع ما به آنها
بشارت دهى كه هیچگونه نگران نباشند در این هنگام آیات فوق نازل شد.
•«والذین هاجروا فی سبیل الله ثم قتلوا او ماتوا لیرزقنهم الله رزقا حسنا وان الله لهو خیر الرزقین:و كسانى كه در راه خدا
هجرت كردند، سپس كشته شدند یا به
مرگ طبیعى از دنیا رفتند، خداوند به آنها روزى نیكویى مى دهد؛ كه او بهترین روزى دهندگان است!»
بعضى از مفسران گفته اند:" رزق حسن"، اشاره به نعمتهایى است كه وقتى
چشم انسان به آن مى افتد، چنان مجذوب مى شود كه نمى تواند دیده از آن بر گیرد و به غیر آن نگاه كند، و تنها خدا
قدرت دارد كه چنین روزى را به كسى دهد.بعضى از دانشمندان شان نزولى براى این آیه ذكر كرده اند كه خلاصه‌اش چنین است:" هنگامى كه
مهاجران به
مدینه آمدند بعضى از آنها به مرگ طبیعى از دنیا رفتند، در حالى كه بعضى شربت شهادت نوشیدند، در این هنگام گروهى تمام فضیلت را براى شهیدان قائل شدند، آیه فوق نازل شد و هر دو را مشمول بهترین
نعمتهاى الهى معرفى كرد، لذا بعضى از مفسران از این تعبیر چنین نتیجه گرفته اند كه مهم جان دادن در راه خدا است چه از طریق
شهادت باشد و چه از طریق مرگ طبیعى، هر كس براى خدا و در راه خدا بمیرد مشمول
ثواب شهیدان است.
برخورداری بهشتیان، از روزیهای الهی:
•«ونادی اصحـب النار اصحـب الجنة ان افیضوا علینا من المآء او مما رزقکم الله قالوا ان الله حرمهما علی الکـفرین:و دوزخیان، بهشتیان را صدا مى زنند كه: « (محبّت كنید) و مقدارى
آب، یا از آنچه خدا به شما روزى داده، به ما ببخشید!» آنها (در پاسخ) مى گویند: «خداوند اینها را بر
کافران حرام كرده است!»»
افاضه" از ماده" فیض" و به معناى لبریز شدن و ریختن آب است، و معناى آیه" تَرى أَعْینَهُمْ تَفِیضُ مِنَ الدَّمْعِ" این است كه: مى بینى دیدگانشان را كه لبریز از
اشک شده.در آیه مورد بحث سایر
نعمتهایى را كه خداوند به اهل بهشت روزى كرده عطف بر آب نموده، و از اینجا معلوم مى شود كه
اهل دوزخ از
اهل بهشت تنها انتظار آب ندارند، بلكه تقاضاى همه انواع
نعمتها را مى كنند، چیزى كه هست به طور عموم مجاز از همه آنها به افاضه تعبیر شده. ممكن هم هست كسى بگوید:" افاضه" تنها به معناى فرو ریختن آب نیست تا اطلاقش در غیر آب
مجاز باشد، بلكه به معناى دادن
نعمت فراوان است. بنا بر این، این اطلاق به طور حقیقت خواهد بود نه عموم مجاز.به هر حال، آیه شریفه اشعار دارد بر اینكه
مکان اهل جنت بلندتر از مكان دوزخیان است. و اگر ابتدا از میان همه
نعمتها آب را ذكر كرد و آن گاه بقیه
نعمتها را بر آن عطف نمود، از این جهت است كه براى دوزخیان و مبتلایان به حرارت
دوزخ آب از هر چیز دیگرى ضرورى تر است.
بهره مندی مؤمنان، از رزق و روزی در بهشت:
•«وبشر الذین ءامنوا وعملوا الصـلحـت ان لهم جنت تجری من تحتها الانهـر کلما رزقوا منها من ثمرة رزقا قالوا هـذا الذی رزقنا من قبل...:به كسانى كه ایمان آورده، و كارهاى شایسته انجام داده اند، بشارت ده كه باغهایى از بهشت براى آنهاست كه نهرها از زیر درختانش جاریست. هر
زمان كه میوه اى از آن، به آنان داده شود، مى گویند: «این همان است كه قبلا به ما روزى داده شده بود. (ولى اینها چقدر از آنها بهتر و عالیتر است.)» و میوه هایى كه براى آنها آورده مى شود، همه (از نظر خوبى و زیبایى) یكسانند. و براى آنان همسرانى پاك و پاكیزه است، و جاودانه در آن خواهند بود»
بر طبق آیه به آنها كه ایمان آوردند و عمل صالح انجام داده اند بشارت ده كه براى آنها باغهایى از بهشت است كه نهرها از زیر درختانش جریان دارد" (وَ بَشِّرِ الَّذِینَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ أَنَّ لَهُمْ جَنَّاتٍ تَجْرِی مِنْ تَحْتِهَا الْأَنْهارُ).مى دانیم باغ هایى كه آب دائم ندارند و باید گاهگاه از خارج، آب براى آنها بیاورند، طراوت زیادى نخواهند داشت، طراوت از آن باغى است كه همیشه آب در اختیار دارد، آبهایى كه متعلق به خود آنست و هرگز قطع نمى شود، خشكسالى و كمبود آب آن را
تهدید نمى كند و چنین است
باغهای بهشت. سپس ضمن اشاره به میوه هاى گوناگون این باغها مى گوید:" هر زمان از این باغها میوه اى به آنها داده مى شود مى گویند: این همان است كه از قبل به ما داده شده است" (كُلَّما رُزِقُوا مِنْها مِنْ ثَمَرَةٍ رِزْقاً قالُوا هذَا الَّذِی رُزِقْنا مِنْ قَبْلُ).
مفسران براى این جمله تفسیرهاى مختلفى ذكر كرده اند:بعضى گفته اند: منظور این است كه این
نعمتها به خاطر اعمالى است كه ما قبلا در دنیا انجام دادیم و زمینه آن از قبل فراهم شده است.بعضى دیگر گفته اند: هنگامى كه میوه هاى بهشتى را براى دومین بار براى آنها مى آورند مى گویند این همان میوه اى است كه قبلا خوردیم، ولى هنگامى كه آن را مى خورند مى بینند، طعم جدید و لذت تازه‌اى دارد! و به تعبیر دیگر فى المثل
سیب و انگورى را كه در این دنیا مى خوریم در هر مرتبه همان
طعم قبل را احساس مى‌كنیم، ولى میوه هاى بهشتى هر چند ظاهرا یك نوع بوده باشند هر بار طعم جدیدى دارند، و این از امتیازات آن
جهان است كه گویى تكرار در آن نیست!.بعضى دیگر گفته اند: منظور این است كه آنها هنگامى كه میوه‌هاى بهشتى را مى بینند آن را شبیه میوه هاى دنیا مى یابند، تا خاطره نامانوسى نداشته باشد، اما به هنگامى كه مى خورند طعم كاملا تازه و عالى در آن احساس مى كنند.هیچ مانعى ندارد كه جمله بالا اشاره به همه این
مفاهیم و تفاسیر باشد چرا كه الفاظ قرآن گاه داراى چندین معنى است. سپس اضافه مى كند" و میوه هایى براى آنها مى آورند كه با یكدیگر شبیه اند" (وَ أُتُوا بِهِ مُتَشابِهاً).یعنى همه از نظر خوبى و زیبایى همانندند، آن چنان در درجه اعلا قرار دارند كه نمى شود یكى را بر دیگرى ترجیح داد، به عكس میوه هاى این جهان كه بعضى ممكن است نارس باشند، بعضى بیش از حد رسیده، بعضى كم رنگ و بو بعضى خوشبو و معطر، ولى میوه هاى باغهاى بهشت یك از یك خوشبوتر، یك از یك شیرین تر و یك از یك جالب تر و زیباتر! و بالاخره آخرین
نعمت بهشتى كه در این آیه به آن اشاره شده همسران پاك و پاكیزه است مى فرماید:" براى آنها در بهشت همسران مطهر و پاكى است" (وَ لَهُمْ فِیها أَزْواجٌ مُطَهَّرَةٌ).پاك از همه آلودگی هایى كه در این جهان ممكن است داشته باشند، پاك از نظر
روح و
قلب، و پاك از نظر
جسم و
تن.یكى از اشكالات
نعمتهاى دنیا این است كه
انسان در همان حال كه داراى
نعمت است فكر زوال آن را مى كند و خاطرش پریشان مى شود، و به همین دلیل هرگز این
نعمتها نمى تواند آرامش آفرین گردد، اما
نعمتهاى بهشتى چون جاودانى است و فنا و زوالى براى آن نیست از هر جهت كامل و آرام بخش است، لذا در پایان آیه مى فرماید:" مؤمنان جاودانه در آن باغهاى بهشت خواهند بود" (وَ هُمْ فِیها خالِدُونَ).
•«اولـئک هم المؤمنون حقا لهم درجـت عند ربهم ومغفرة ورزق کریم:(آرى،) مؤمنان حقیقى آنها هستند؛ براى آنان درجاتى (مهم) نزد پروردگارشان است؛ و براى آنها،
آمرزش و روزى بى نقص و
عیب است.»
زق كریم"
نعمتهاى بهشتى است كه نیكان از آن ارتزاق مى كنند، و این تعبیر در چند جاى قرآن واقع شده، مانند آیه" فَالَّذِینَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ لَهُمْ مَغْفِرَةٌ وَ رِزْقٌ كَرِیمٌ، وَ الَّذِینَ سَعَوْا فِی آیاتِنا مُعاجِزِینَ أُولئِكَ أَصْحابُ الْجَحِیمِ"
مقصود از «رزق کریم»
نعمتهای بهشت است.
•«والذین ءامنوا وهاجروا وجـهدوا... لهم مغفرة ورزق کریم:و آنها كه
ایمان آوردند و
هجرت نمودند و در راه خدا
جهاد كردند، و آنها كه پناه دادند و یارى نمودند، آنان مؤمنان حقیقى اند؛ براى آنها، آمرزش (و
رحمت خدا) و روزى شایسته اى است».
•«... ولهم رزقهم فیها بکرة وعشیا:در آن جا هرگز گفتار
لغو و بیهوده اى نمى شنوند؛ و جز
سلام در آن جا سخنى نیست؛ و هر
صبح و
شام، روزى آنان در بهشت مقرّر است»
•«فالذین ءامنوا وعملوا الصـلحـت لهم مغفرة ورزق کریم:آنها كه ایمان آوردند و اعمال صالح انجام دادند، آمرزش و روزى پر ارزشى براى آنهاست!»
" رِزْقٌ كَرِیمٌ" با توجه به اینكه" كریم" به معنى هر موجود شریف و پر ارزش است
مفهوم وسیعى دارد كه تمام
نعمت هاى گرانبهاى معنوى و
مادى را شامل مى شود.آرى خداى كریم در آن سراى كریم، انواع
نعمتهاى كریم را به بنده هاى مؤمن و صالحش ارزانى مى دارد."
راغب" در كتاب"
مفردات" مى گوید:" كرم" معمولا به امور نیك و پر ارزشى گفته مى شود كه بسیار قابل توجه است، بنا بر این به نیكی هاى كوچك كرم گفته نمى شود.و اگر بعضى" رِزْقٌ كَرِیمٌ" را به معنى روزى مستمر و بى عیب و نقص، و بعضى به معنى روزى شایسته، تفسیر كرده اند همه در آن معنى جامع و كلى كه اشیاء پر ارزش و قابل توجه است جمع مى شود.
•«ومن یقنت منکن لله ورسوله وتعمل صــلحا نؤتها اجرها مرتین واعتدنا لها رزقا کریما:و هر كس از شما براى خدا و پیامبرش
خضوع كند و عمل صالح انجام دهد، پاداش او را دو چندان خواهیم ساخت، و روزى پرارزشى براى او آماده كرده ایم.»
•«لیجزی الذین ءامنوا وعملوا الصـلحـت اولـئک لهم مغفرة ورزق کریم:تا كسانى را كه
ایمان آورده و كارهاى شایسته انجام داده اند
پاداش دهد؛ براى آنان
مغفرت و روزى پرارزشى است»
•«.. ومن عمل صــلحا من ذکر او انثی وهو مؤمن فاولـئک یدخلون الجنة یرزقون فیها بغیر حساب:هر كس بدى كند، جز بمانند آن
کیفر داده نمى شود؛ ولى هر كس كار شایسته اى انجام دهد- خواه
مرد یا
زن - در حالى كه مؤمن باشد آنها وارد بهشت مى شوند و در آن روزى بى حسابى به آنها داده خواهد شد.»
•«.. ومن یؤمن بالله ویعمل صــلحا یدخله جنت تجری من تحتها الانهـر خــلدین فیها ابدا قد احسن الله له رزقا:رسولى به سوى شما فرستاده كه آیات روشن خدا را بر شما
تلاوت مى كند تا كسانى را كه
ایمان آورده و كارهاى شایسته انجام داده اند، از تاریكی ها بسوى نور خارج سازد! و هر كس به خدا ایمان آورده و اعمال صالح انجام دهد، او را در باغهایى از بهشت وارد سازد كه از زیر (درختانش) نهرها جارى است، جاودانه در آن مى مانند، و خداوند روزى نیكویى براى او قرار داده است»
در این جمله
احسان خدا را در آنچه به ایشان روزى كرده مى ستاید، و مراد از" رزق" ایمانى است كه به ایشان روزى كرده، و همچنین عمل صالحى كه توفیقش را به ایشان داده، و بهشتى كه در
آخرت به ایشان مى دهد. ولى بعضى از مفسرین گفته اند: مراد از رزق تنها بهشت است.
برخورداری انسانهای طیب و پاک، از روزی نیک در بهشت:
•«... والطیبـت للطیبین والطیبون للطیبـت اولـئک مبرءون مما یقولون لهم مغفرة ورزق کریم:زنان ناپاك از آن مردان ناپاكند، و مردان ناپاك نیز به زنان ناپاك تعلّق دارند؛ و زنان پاك از آن مردان پاك، و مردان پاك از آن زنان پاكند! اینان از نسبتهاى ناروایى كه (ناپاكان) به آنان مى دهند مبرّا هستند؛ و براى آنان آمرزش (الهى) و روزى پرارزشى است!»
برخورداری بندگان مخلص، از رزق و روزی در بهشت:
•«الا عباد الله المخلصین اولـئک لهم رزق معلوم فی جنت
النعیم:جز بندگان مخلص خدا (كه از این كیفرها بركنارند)!براى آنان
مخلص روزى معین و ویژه اى است،در باغهاى پر
نعمت بهشت؛».
نمى توان استثناى مذكور را متصل گرفت، و
احتمال اینكه
استثنا متصل باشد، ضعیف بوده و خالى از
تکلف و
زحمت نیست.
قرآن کریم این وعده را بندگان مخلص خدا نامیده، و عبودیت خداى را براى آنان
اثبات كرده و معلوم است كه: عبد، نه مالك اراده خودش است، و نه مالك كارى از كارهاى خودش، پس این طایفه اراده نمى كنند، مگر آنچه را كه خدا اراده كرده باشد، و هیچ عملى نمى كنند مگر براى خدا.آن گاه این معنا را براى آنان اثبات كرده كه مخلص- به فتحه لام- هستند، و معنایش این است كه: خدا آنان را خالص براى خود كرده، غیر از خدا كسى در آنان سهیم نیست، و ایشان جز به خداى تعالى به هیچ چیز دیگرى علقه و بستگى ندارند، نه به
زینت زندگى دنیا و نه
نعیم آخرت، و در
دل ایشان غیر از خدا چیز دیگرى وجود ندارد.و معلوم است كسى كه این
صفت را دارد، التذاذش به چیز دیگرى است غیر از آن چیزهایى كه سایرین از آن لذت مى برند و ارتزاق اش نیز به غیر آن چیزهایى است كه سایرین بدان ارتزاق مى كنند، هر چند كه در ضروریات زندگى از خوردنى ها، نوشیدنی ها و پوشیدنی ها با سایرین شركت دارد.با این بیان این
نظریه تایید مى شود كه: جمله" أُولئِكَ لَهُمْ رِزْقٌ مَعْلُومٌ"اشاره دارد به اینكه در بهشت رزق ایشان كه بندگان مخلص خدایند غیر از رزق دیگران است و هیچ شباهتى بر رزق دیگران ندارد، اگر چه نام رزق ایشان و رزق دیگران یكى است، و لیكن رزق ایشان هیچ خلطى با رزق دیگران ندارد.پس معناى جمله" أُولئِكَ لَهُمْ رِزْقٌ مَعْلُومٌ" این است كه: ایشان رزقى خاص و معین و ممتاز از رزق دیگران دارند. پس معلوم بودن رزق ایشان،
کنایه است از ممتاز بودن آن، هم چنان كه در آیه" وَ ما مِنَّا إِلَّا لَهُ مَقامٌ مَعْلُومٌ"نیز اشاره به این امتیاز شده. و اگر در آیه مورد بحث با كلمه" اولئك" كه مخصوص اشاره به دور است، به ایشان اشاره كرده، براى این است كه دلالت كند بر علو مقام ایشان.
بهره مندی
مؤمنان از رزق و روزی کریمانه در بهشت:
•«اولـئک هم المؤمنون حقا لهم درجـت عند ربهم ومغفرة ورزق کریم:(آرى،) مؤمنان حقیقى آنها هستند؛ براى آنان درجاتى (مهم) نزد پروردگارشان است؛ و براى آنها، آمرزش و روزى بى نقص و عیب است»
•«والذین ءامنوا وهاجروا وجـهدوا فی سبیل الله والذین ءاووا ونصروا اولـئک هم المؤمنون حقا لهم مغفرة ورزق کریم:و آنها كه ایمان آوردند و
هجرت نمودند و در راه خدا جهاد كردند، و آنها كه پناه دادند و یارى نمودند، آنان مؤمنان حقیقى اند؛ براى آنها، آمرزش (و رحمت خدا) و روزى شایسته اى است.»
•«فالذین ءامنوا وعملوا الصـلحـت لهم مغفرة ورزق کریم:آنها كه ایمان آوردند و اعمال صالح انجام دادند،
آمرزش و روزى پر ارزشى براى آنهاست!»
•«لیجزی الذین ءامنوا وعملوا الصـلحـت اولـئک لهم مغفرة ورزق کریم:تا كسانى را كه ایمان آورده و كارهاى شایسته انجام داده اند
پاداش دهد؛ براى آنان
مغفرت و روزى پرارزشى است!»
بهره مندی مهاجران از رزق کریمانه در بهشت:
•«والذین ءامنوا وهاجروا وجـهدوا فی سبیل الله والذین ءاووا ونصروا اولـئک هم المؤمنون حقا لهم مغفرة ورزق کریم:و آنها كه
ایمان آوردند و هجرت نمودند و در راه خدا جهاد كردند، و آنها كه پناه دادند و یارى نمودند، آنان مؤمنان حقیقى اند؛ براى آنها، آمرزش (و رحمت خدا) و روزى شایسته اى است.»
بهره مندی
مجاهدان از رزق کریمانه در بهشت:
•«والذین ءامنوا وهاجروا وجـهدوا فی سبیل الله والذین ءاووا ونصروا اولـئک هم المؤمنون حقا لهم مغفرة ورزق کریم:و آنها كه ایمان آوردند و
هجرت نمودند و در راه خدا
جهاد كردند، و آنها كه پناه دادند و یارى نمودند، آنان مؤمنان حقیقى اند؛ براى آنها، آمرزش (و رحمت خدا) و روزى شایسته اى است.»
تواضع همسران پیامبر در مقابل خدا و
رسول صلی الله علیه وآلهو انجام دادن عمل صالح، موجب بهره مندی از رزق و روزی الهی در بهشت:
•«ومن یقنت منکن لله ورسوله وتعمل صــلحا نؤتها اجرها مرتین واعتدنا لها رزقا کریما:و هر كس از شما براى خدا و پیامبرش خضوع كند و عمل صالح انجام دهد، پاداش او را دو چندان خواهیم ساخت، و روزى پرارزشى براى او آماده كرده ایم.»
و
رزق کریم مصداق بارزش
بهشت است.
رزق كریم" معنى گسترده اى دارد كه تمام مواهب معنوى و
مادى را در بر مى گیرد، و
تفسیر آن به بهشت به خاطر آن است كه بهشت كانون همه این مواهب است.
مرکز فرهنگ و معارف قرآن، فرهنگ قرآن، ج۶، ص۵۳۰، برگرفته از مقاله «روزیهای بهشت».
