رمق
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
باقى مانده
جان در
بدن را
رَمَق گویند. از آن در بابهاى
طهارت،
صوم،
حج،
ظهار،
ایلاء،
اطعمه و اشربه،
حدود و
تعزیرات سخن گفته‌اند.
رمق عبارت است از باقى مانده نیروى
حیات در تن جاندار. برخى
لغویان، آن را به آخرین نیروى زندگى، باقى مانده در
تن کسى تعریف کرده‌اند.
سد رمق عبارت است از حفظ این
نیرو در بدن.
شهید- باشرایطى- بدون
غسل و
کفن، پس از نماز گزاردن بر
جنازه او با لباسهایش
دفن مى‌گردد. یکى از
شرایط، کشته شدن در
میدان نبرد قبل از پایان
جنگ است. بنابر این،
رزمنده مجروحی که همرزمان وى پس از پایان جنگ به او دسترسى یافته‌اند در حالى که هنوز
رمق داشته، چنانچه پس از این به
شهادت برسد،
احکام یاد شده بر او جارى نمى‌شود؛ بلکه برخى گفته‌اند: حتى در صورتى که قبل از پایان جنگ،
مسلمانان وى را بیابند در حالى که
رمق داشته باشد،
احکام شهید بر وى مترتب نمى‌گردد.
اگر
تشنگی- به غیرسبب
بیماری- بر
روزه دار غلبه کند؛ به حدّى که
بیم هلاکت وى رود یا بترسد آسیبى جدّى به او برسد و یا برایش
حرجی و غیر قابل تحمّل باشد،
نوشیدن آب در حدّ
ضرورت و
سد رمق بر او
جایز، بلکه
واجب است؛ لیکن روزه‌اش
باطل مى‌شود و در
ماه رمضان،
امساک در بقیّه روز بر او واجب است.
خوردن گوشت شکار بر
مُحرم حرام است؛ لیکن در حال
اضطرار تا حدّ
سد رمق مى‌تواند از آن بخورد و خوردن تا حدّ
سیری بر او جایز نیست.
اگر زنى که شوهرش او را
ظهار یا
ایلاء کرده، به
حاکم رجوع کند، حاکم در ظهار سه ماه
و در ایلاء چهار ماه
به
شوهر مهلت مى‌دهد که یا با دادن
کفّاره به همسرش رجوع کند و یا او را
طلاق دهد. در صورت عدم رجوع، حاکم او را به طلاق یا رجوع وادار مى‌کند و در صورت
استنکاف زندانى مى‌شود و در خوردن و
آشامیدن با ندادن بیش از مقدار
سد رمق، بر او
سخت گرفته مى‌شود تا یکى از دو کار را بپذیرد.
خوردن و نوشیدن چیزهاى حرام در حال اضطرار،
حلال، بلکه در صورت توقّف
حیات آدمی بر آن، واجب است؛
لیکن در اندازه خوردن و آشامیدن- به مقدار
سدّ رمق یا تا حدّ سیرى-
اختلاف است. خوردن و آشامیدنِ افزون بر
سدّ رمق، نزد بیشتر
فقها جایز نیست.
کسى که در بیرون
حرم مرتکب جنایتى موجب
حدّ شده و به حرم
پناه برده است، در حرم حدّ بر او جارى نمى‌گردد؛ لیکن در خوردن و آشامیدن بر او سخت مى‌گیرند؛ بدین گونه که به اندازه
سد رمق به او
غذا و
آب مى‌دهند تا مجبور به خروج از حرم گردد.
زن مرتد اگر
توبه نکند، او را به زندان مى‌افکنند و در آن جا بر او سخت مى‌گیرند و تنها به مقدار حفظ
رمق به او آب و غذا مى‌دهند تا توبه کند.
فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت، ج۴، ص۱۴۵-۱۴۶.
