رعی (مفردات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
رَعْی (به فتح راء و سکون عین) از
واژگان قرآن کریم به معنای مراعات و محافظت است. مشتقات رعی در آیات قرآن عبارتند از:
مَرْعى به معنى چراگاه،
رِعَاء جمع راعى به معناى چوپان و
راعنا به معنای حال ما را مراعات كن و مهلت بده.
رَعْى به معنای مراعات و محافظت است.
(فَما رَعَوْها حَقَ رِعايَتِها) راغب می‌گويد: اصل رعى حفظ
حیوان است به واسطه
غذا و يا دفع
دشمن از آن.
طبرسی فرموده: مراعات، محافظت، و مراقبت نظير هم‌اند و هر كه بر قومى ولايت داشته باشد راعى آن قوم است و راعى سائس و تدبير كننده است.
على هذا چرانيدن و به چرا فرستادن
چهارپایان يک نوع محافظت از آنهاست.
(كُلُوا وَ ارْعَوْا أَنْعامَكُمْ) «بخوريد و چهارپايانتان را بچرانيد.»
مَرْعى به معنى چراگاه است. محلی كه چهارپايان با چريدن محافظت می‌شوند.
(وَ الَّذِي أَخْرَجَ الْمَرْعى • فَجَعَلَهُ غُثاءً أَحْوى) رِعَاء و رُعَاة جمع راعى به معنى چوپان است.
(قالَتا لا نَسْقِي حَتَّى يُصْدِرَ الرِّعاءُ وَ أَبُونا شَيْخٌ كَبِيرٌ) «گفتند
گوسفندان خود را
آب نمی‌دهيم تا چوپان‌ها گوسفندان خويش را برگردانند.»
(يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لا تَقُولُوا راعِنا وَ قُولُوا انْظُرْنا وَ اسْمَعُوا وَ لِلْكافِرِينَ عَذابٌ أَلِيمٌ) براى روشن شدن اين آيه لازم است آيه ديگرى را نقل كنيم.
(وَ يَقُولُونَ سَمِعْنا وَ عَصَيْنا وَ اسْمَعْ غَيْرَ مُسْمَعٍ وَ راعِنا لَيًّا بِأَلْسِنَتِهِمْ وَ طَعْناً فِي الدِّينِ وَ لَوْ أَنَّهُمْ قالُوا سَمِعْنا وَ أَطَعْنا وَ اسْمَعْ وَ انْظُرْنا لَكانَ خَيْراً لَهُمْ ...) آيه اول دستور می‌دهد كه به جاى «راعنا» بگويند «انظرنا» و اگر عمل نكنند آن به حكم
کفر است. در آيه دوم سخن
یهود را نقل كرده كه می‌گفتند: «شنيديم و
عصیان كرديم و بشنو اى كاش
ناشنوا باشى و گويند «راعنا» ما را مراعات كن و گفتارشان زبان بازى و
طعنه و
تمسخر به دين است ....»
نقل شده كه
مسلمانان موقع سخن گفتن به آن حضرت می‌گفتند يا رسول الله راعنا يعنى حال ما را مراعات كن و مهلت بده تا بفهميم و اين لفظ در ميان يهود و لغت آنها معناى
فحش می‌داد (و شايد به معنى بشنو ايكاش ناشنوا باشى بود) يهود از فرصت استفاده كرده و همان كلمه را درباره حضرت بكار می‌بردند و از آن ناسزا قصد می‌كردند لذا مسلمانان از به كار بردن آن كلمه نهى شدند (تا يهود نيز به زبان نياورند) و دستور آمد كه به جاى «راعنا» بگوئيد «انظرنا» يعنى منتظر ما باش و ما را مهلت بده تا سخن شما را درک كنيم.
•
قرشی بنایی، علی‌اکبر، قاموس قرآن، برگرفته از مقاله «رعی»، ج۳، ص۱۰۶.
