• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

رُعْب (مفردات‌قرآن)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف





رُعْب (به ضم راء و سکون عین) از واژگان قرآن کریم به معنای ترس است.



رُعْب به معنای ترس و دستپاچگى است.
جوهری آن را خوف و طبرسی خوف و فزع گفته است.
در اقرب آمده كه آن مصدر است به معنى ترسيدن و ترساندن (لازم و متعدی) و نيز اسم به معنى فزع است.
ولى راغب گويد: آن انقطاع (و لا علاجى) است از امتلاء خوف و به تصور امتلاء گفته‌اند: «رَعَبْتُ‌ الْحَوْضَ» حوض را پر كردم «سَيْلٌ‌ رَاعِبٌ‌» سيلی كه درّه را پر می‌كند.


به مواردی از رعب که در قرآن به‌ کار رفته است، اشاره می‌شود:

۲.۱ - رُعْبَ‌ (آیه ۱۵۱ سوره آل عمران)

(سَنُلْقِي فِي قُلُوبِ الَّذِينَ كَفَرُوا الرُّعْبَ‌ بِما أَشْرَكُوا بِاللَّهِ)
(به زودى در دل‌هاى کافران، به سبب اين‌كه، چيزهايى را براى خدا همتا قرار دادند كه خداوند هيچ گونه دليلى درباره آن نازل نكرده بود، رعب و وحشت مى‌افكنيم.)

۲.۲ - رُعْبَ‌ (آیه ۲۶ سوره احزاب)

(وَ قَذَفَ فِي قُلُوبِهِمُ‌ الرُّعْبَ‌)
(و در دل‌هايشان وحشت افكند.)
به نظر می‌آيد كه مراد همان لاعلاجى از كثرت خوف باشد مانند خود گم كردن و دستپاچه شدن. چون وجود ترادف در لغات ثابت نيست بايد رعب با خوف فرق داشته باشد.

۲.۳ - رَعْبَ ( آیه ۱۲ سوره انفال)

(سَأُلْقِي فِي قُلُوبِ الَّذِينَ كَفَرُواْ الرَّعْبَ)
(به زودى در دل‌هاى كافران ترس و وحشت مى‌افكنم.)

۲.۴ - رُعْبًا (آیه ۱۸ سوره کهف)

(وَلَمُلِئْتَ مِنْهُمْ رُعْبًا)
( و تمام وجودت را وحشت فرا مى‌گرفت!)

۲.۵ - رُعْبَ ( آیه ۲ سوره حشر)

(وَ قَذَفَ فِي قُلُوبِهِمُ الرُّعْبَ)
( و در دل‌هايشان ترس و وحشت افكند.)

۲.۶ - رُعْبَ ( آیه ۲۶ سوره احزاب)

(وَ أَنزَلَ الَّذِينَ ظَاهَرُوهُم مِّنْ أَهْلِ الْكِتَابِ مِن صَيَاصِيهِمْ وَ قَذَفَ فِي قُلُوبِهِمُ الرُّعْبَ فَرِيقًا تَقْتُلُونَ وَ تَأْسِرُونَ فَرِيقًا)
خداوند گروهى از اهل کتاب(یهود) را كه از آنان (مشرکان عرب‌) حمايت كردند از قلعه‌هاى محكمشان پايين كشيد و در دل‌هايشان وحشت افكند؛ و كارشان به جايى رسيد كه گروهى را به قتل مى‌رسانديد و گروهى را اسير مى‌كرديد.)


اين كلمه پنج بار در قرآن آمده است.


۱. قرشی بنابی، علی‌اکبر، قاموس قرآن، ج۳، ص۱۰۵.    
۲. راغب اصفهانی، حسین، المفردات، ط دارالقلم، ص۳۵۶.    
۳. طریحی نجفی، فخرالدین، مجمع البحرین، ج ۲، ص۷۰.    
۴. جوهری، ابونصر، الصحاح، ج۱، ص۱۳۶.    
۵. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۲، ص۸۵۷.    
۶. شرتونی، سعید، أقرب الموارد فی فصح العربیة و الشوارد، ج۲، ص۳۹۳.    
۷. راغب اصفهانی، حسین، المفردات، ط دارالقلم، ص۳۵۶.    
۸. آل‌عمران/سوره۳، آیه۱۵۱.    
۹. مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن‌، ص۶۹.    
۱۰. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۴، ص۶۵.    
۱۱. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۴، ص۴۳.    
۱۲. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی،ج۴، ص۲۹۳.    
۱۳. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۲، ص۴۱۴.    
۱۴. احزاب/سوره۳۳، آیه۲۶.    
۱۵. مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن‌، ص۴۲۱.    
۱۶. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۱۶، ص۴۳۶.    
۱۷. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۱۶، ص۲۹۱.    
۱۸. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی،ج۲۰، ص۸۲.    
۱۹. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۸، ص۱۴۷.    
۲۰. الأنفال/سوره۸، آیه۱۲.    
۲۱. مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن‌، ص۱۷۸.    
۲۲. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۴، ص۶۵.    
۲۳. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۴، ص۴۳.    
۲۴. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، محمد)، ج۱۰، ص۱۷۵.    
۲۵. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۴، ص۴۳۹.    
۲۶. الکهف/سوره۱۸، آیه۱۸.    
۲۷. مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن‌، ص۲۹۵.    
۲۸. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۱۳، ص۳۵۵.    
۲۹. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۱۳، ص۲۵۶.    
۳۰. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی،ج۱۵، ص۲۷.    
۳۱. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۶، ص۳۲۱.    
۳۲. الحشر/سوره۵۹، آیه۲.    
۳۳. مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن‌، ص۵۴۵.    
۳۴. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۱۹، ص۳۵۰.    
۳۵. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۱۹، ص۲۰۲.    
۳۶. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۲۴، ص۳۱۳.    
۳۷. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۹، ص۴۲۷.    
۳۸. أحزاب/سوره۳۳، آیه۲۶.    
۳۹. مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن‌، ص۴۲۱.    
۴۰. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۱۶، ص۴۳۶.    
۴۱. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۱۶، ص۲۹۱.    
۴۲. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۲۰، ص۸۲.    
۴۳. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۸، ص۵۵۱.    
۴۴. آل‌عمران/سوره۳، آیه۱۵۱.    
۴۵. انفال/سوره۸، آیه۱۲.    
۴۶. کهف/سوره۱۸، آیه۱۸.    
۴۷. احزاب/سوره۳۳، آیه۲۶.    
۴۸. حشر/سوره۵۹، آیه۲.    



قرشی بنابی، علی‌اکبر، قاموس قرآن، برگرفته از مقاله «رعب»، ج۳، ص۱۰۵.    






جعبه ابزار