رَشا (مفردات‌نهج‌البلاغه)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
رَشْو (به فتح راء و سکون شین) از
واژگان نهج البلاغه به معنای رشوه دادن است.
امام علی (علیه‌السّلام) پس از
رحلت رسول خدا و درباره
قاضی از این ماده استفاده کرده است.
از مشتقات این واژه در
نهج البلاغه آمده است، به صورت:
اِرْتِشاء (به همزه مکسور و سکون راء و کسر تاء) به معنای رشوه گرفتن؛
اِسْتَرْشاء (به همزه مکسور و سکون سین و فتح تاء و سکون راء) که به معنای رشوه خواستن است.
از این ماده دو مورد در نهج البلاغه آمده است.
رَشْو به معنای رشوه دادن است.
«
رشاه رشوا: اعطاه الرشوة»
اِرْتِشاء به معنای رشوه گرفتن است.
اِسْتَرْشاء به معنای رشوه خواستن است.
برخی از مواردی که در «نهج‌البلاغه» به کار رفته است، به شرح ذیل می‌باشد:
از این ماده دو مورد در «نهج‌البلاغه» آمده یکی به معنی رشوه گرفتن، دیگری به معنی ریسمان‌ها؛
چنانکه فرموده:
«وَ قَدْ عَلِمْتُمْ أَنَّهُ لا يَنْبَغی أَنْ يَكونَ عَلَى الْفُروجِ وَ الدِّماءِ... وَ لا الْمُرْتَشی فی الْحُكْمِ فَيَذْهَبَ بِالْحُقوقِ وَ يَقِفَ بِها دونَ المَقاطِعِ.» «می‌دانید که نباید والی مردم، در
قضاوت رشوه‌گیر باشد و حقوق را از بین ببرد و آن‌ها را در حدود غیر خدائی آورد.»
پس از رحلت رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) و پس از تمام شدن
بیعت برای
ابی‌بکر در نهی از ایجاد آشوب فرمود: اگر سخن گویم گویند بر
حکومت حریص است و اگر ساکت باشم گویند: از
مرگ می‌ترسد... به خدا
قسم پسر ابی‌طالب با مرگ مانوس‌تر است از طفل با پستان مادرش:
«بَلِ انْدَمَجْتُ عَلَى مَكْنُونِ عِلْم لَوْ بُحْتُ بِهِ لاَضْطَرَبْتُمُ اضْطِرابَ الاَْرْشيَةِ فی الطَّوِيِّ البَعيدَةِ!.» یعنی: «بلکه پیچیده شده‌ام با علمی که اگر آن را بیان کنم
مضطرب می‌شوید مانند اضطراب و لرزیدن ریسمان‌ها در چاه‌های عمیق.»
«ارشیّه» جمع رشاء- به کسر اوّل- به معنی ریسمان و «
طویّ» جمع طوّیه به معنی چاه است.
از این ماده دو مورد در «نهج‌البلاغه» آمده است.
•
قرشی بنایی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «رشا»، ج۱، ص۴۴۹-۴۵۰.
