رسالة فی الخراج (شیبانی)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
رسالة فی الخراج تالیف شیخ
ماجد بن فلاح الفاضل الشیبانی از معاصرین
مقدس اردبیلی است.
پس از این که شیخ
ابراهیم قطیفی و
محقق اردبیلی در رد بر رسالۀ خراجیۀ
محقق کرکی کتاب‌هایی را تالیف نمودند، فاضل شیبانی این کتاب را تالیف نموده و در آن نظریات
محقق کرکی در
حلیت گرفتن
خراج را تقویت و اقوال شیخ ابراهیم و محقق اردبیلی را تضعیف نموده است.
وی برخلاف شیخ ابراهیم قطیفی با احترام بسیار از محقق کرکی یاد نموده و به عنوان نمونه در قسمتی از کتابش دربارۀ وی می‌نویسد: المحقق المدقق فرید عصره و زمانه الشیخ علی بن عبد العالی.
سید حسن صدر در قسمت دوم از کتابش
مکملة امل الآمل دربارۀ
فاضل شیبانی می‌نویسد: عالم فاضل فقیه کامل، له رسالة فی حل الخراج، رد فیها علی المقدس الاردبیلی و الشیخ ابراهیم قطیفی و انتصر للمحقق الکرکی.
این کتاب به اصطلاح شرح بالقول (قوله... اقول) می‌باشد و در آن به سبک فقه استدلالی نظریات محقق اردبیلی نقد و بررسی شده است، وی در این کتاب در اشکالات
محقق اردبیلی به
محقق کرکی خدشه وارد کرده و آنها را برای
تحریم خراج ناکافی دانسته است.
وی در جواب محقق اردبیلی مبنی بر این که دلیلی بر این وجود ندارد که زمین‌های
عراق مفتوحة العنوة هستند این گونه می‌نویسد: فان کون ارض العراق خراجیة اشهر من الشمس و ابین من امس لمن تصفح مساطیر العلماء.
در این کتاب به طور گسترده نظریات
شیخ طوسی ،
محقق اول ،
علامه حلی ،
شهید اول و
فاضل مقداد در کتاب هایشان بررسی شده و ثابت شده که آنان با حلیت خراج موافق بوده‌اند.
وی در مورد حلیت خراج در ص۲۰ می‌نویسد: اقول لا یخفی ان المفهوم من الروایات و من کلام الفقهاء، ان وجه الحل کون الخراج حقا من حقوق المسلمین و ائمتنا اذنو لنا فی تناوله.
با توجه به عبارت رحمه الله که بعد از نام محقق کرکی و
شهید ثانی (صفحات ۲۷ و ۱۲) و عبارت دام ظله و نظایر آن پس از نام
مقدس اردبیلی در کتاب ذکر شده است این کتاب در حدود سال‌های ۹۷۰ تا ۹۹۰ ق نوشته شده است.
کتاب موجود در سال ۱۴۱۳ ق چاپ شده است.
نرم افزار جامع فقه اهل بیت، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی (نور).
/span
