ربوبیت در تکفیر (قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
خردمندان، پس از دریافت هدف آفرینش، به این نکته نیز متوجه می‌شوند که این راه پر فراز و نشیب را بدون رهبران الهی، هرگز نمی‌توانند بپیمایند. به همین دلیل همواره مترصد شنیدن صدای منادیان
ایمان و راستین هستند و تا نخستین ندای آنها را بشنوند، به سرعت به سوی آنها می‌شتابند و پس از بررسی لازم دعوت آنها را پاسخ می‌گویند، و با تمام وجود خود، ایمان می‌آورند. هم‌چنین از خدا تقاضاى
عفو از لغزش‌هاى بزرگ مى‌کنند و به دنبال آن تقاضاى از بین رفتن آثار
گناهان صغیره دارند.
آمرزش و
تکفیر گناهان، اقتضای ربوبیت
خداوند متعال است:
«ربنا اننا سمعنا منادیـا ینادی للایمـن ان ءامنوا بربکم فـامنا ربنا فاغفر لنا ذنوبنا وکفر عنا سیـاتنا وتوفنا مع الابرار»؛
«پروردگارا! ما صداى منادى (تو) را شنيديم كه به ايمان
دعوت مى‌كرد كه: «به پروردگار خود، ايمان بياوريد!» و ما ايمان آورديم پروردگارا! گناهان ما را ببخش! و بدی‌هاى ما را بپوشان! و ما را با نيكان (و در مسير آنها) بميران!».
منظور از منادی در این
آیه شریفه
رسول الله (صلی‌الله‌علیه‌وآله) است که بشر را به سوی ایمان ندا کرد. (ان امنوا بربکم)، این جمله همان ندا را
تفسیر می‌کند، پس کلمه (ان)، ان تفسیری است، (فامنا) و چون با این کلمه اظهار ایمان کردند و در
باطن این کلمه همه معارف الهی نهفته است؛ چون رسولی که به وی ایمان آوردند، از ناحیه خدا به ایشان خبرهایی داده و از پاره‌ای امور از قبیل
گناهان و بدی‌ها و مردن در حال
کفر و گناه ترسانیده بود و به پاره‌ای امور از قبیل مغفرت و
رحمت خدا و جزئیات زندگی آن بهشتی که وعده‌اش را به بندگان
مؤمن خود داده، تشویق کرده بود، به همین جهت بعد از آنکه گفتند: (فامنا) دنبالش درخواست کردند که خدایا ما را بیامرز، (فاغفرلنا ذنوبنا) = و گناهان ما را از ما بریز (و کفر عنا سیئاتنا = و ما را با
ابرار و نیکان که وعده چنان بهشتی به ایشان داده‌ای بمیران).
«یـایها الذین ءامنوا توبوا الی الله توبة نصوحـا عسی ربکم ان یکفر عنکم سیـاتکم ویدخلکم جنـت تجری من تحتها الانهـر یوم لا یخزی الله النبی والذین ءامنوا معه نورهم یسعی بین ایدیهم وبایمـنهم یقولون ربنا اتمم لنا نورنـا واغفر لنا انک علی کل شیء قدیر»؛
«اى كسانى كه ايمان آورده‌ايد، به سوى خدا
توبه كنيد، توبه‌اى خالص
امید است (با اين كار) پروردگارتان گناهانتان را ببخشد و شما را در باغ‌هايى از
بهشت كه نهرها از زير درختانش جارى است، وارد كند، در آن روزى كه
خداوند پیامبر و كسانى را كه با او ايمان آوردند، خوار نمى‌كند. اين در حالى است كه نورشان پيشاپيش آنان و از سوى راستشان در حركت است، و مى‌گويند: «پروردگارا!
نور ما را كامل كن و ما را ببخش كه تو بر هر چيز توانايى!».
کلمه (نصوح) از ماده نصح است که به معنای جست‌وجو از بهترین
عمل و بهترین گفتاری است که صاحبش را بهتر و بیشتر سود ببخشد، و این کلمه معنایی دیگر نیز دارد، و آن عبارت است از
اخلاص، وقتی می‌گویی: (نصحت له الود) معنایش این است که من
دوستی را با او به حد خلوص رساندم، و این معنایی است که
راغب برای این کلمه کرده.
و بنا بر گفته وی،
توبه نصوح می‌تواند عبارت باشد از توبه‌ای که صاحبش را از برگشتن به طرف
گناه باز بدارد، و یا توبه‌ای که بنده را برای رجوع از گناه خالص سازد، و در نتیجه، دیگر به آن عملی که از آن توبه کرده برنگردد.
بعد از آنکه
مؤمنین را امر فرمود که خود و
اهل بیت خود را از
آتش حفظ کنند، در این آیه برای نوبت دوم - البته به طور عمومی - به همه مؤمنین می‌فرماید:
توبه کنند، و سپس با تعبیر عسی این
امید را که خدا گناهانشان را بپوشاند، و آنان را داخل بهشت‌هایی کند که نهرها از زیر آن روان است، متفرع بر آن فرمان کرده است.
فرهنگ قرآن، مرکز فرهنگ و معارف قرآن، برگرفته از مقاله «ربوبیت در تکفیر».
