• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

رابطه

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف


رابطه، از اصطلاحات علم منطق بوده و عامل پیوند موضوع و محمول، و مقدم و تالی می‌باشد.


رابطه، از اصطلاحات علم منطق بوده و عامل پیوند موضوع و محمول، و مقدم و تالی می‌باشد.

۱.۱ - رابطه در قضایای حملی

رابطه در قضایای حملی بیانگر نفی یا اثبات نسبت حکمیه است و محمول را به موضوع پیوند می‌دهد یا از آن جدا می‌سازد؛ مانند: «است» و «نیست» در مثال «زید عالم است» یا «حسن ایستاده نیست».

۱.۲ - رابطه در قضایای شرطیه متصله

رابطه در قضایای شرطیه متصله، عبارت از لفظی است که دلالت بر اتصال تالی به مقدم یا عدم اتصال می‌کند؛ مانند: «اذا کان» و «لیس اذا کان» در مثال «اذا کانت الشمس طالعة فالنهار موجود و لیس البتة اذا کانت الشمس طالعة فالعالم مظلم».

۱.۳ - رابطه در قضایای شرطیه منفصله

رابطه در قضایای شرطیه منفصله، افاده انفصال و جدایی می‌کند؛ مانند: «امّا» و «اَو» (در زبان عربی)، و مانند: «یا» در مثال «عدد یا زوج است یا فرد».
رابطه به لحاظ‌های مختلف به حملیه و شرطیه، رابطه زمانی و غیر زمانی و رابطه مصرح و مضمر تقسیم می‌شود.
[۱] خواجه نصیرالدین طوسی، محمد بن محمد، اساس الاقتباس، ص۶۵-۶۶.    
[۲] خواجه نصیرالدین طوسی، محمد بن محمد، اساس الاقتباس، ص۷۰.    
[۳] فرصت شیرازی، محمد نصیر، اشکال المیزان، ص۴۳-۴۴.
[۴] ابن‌سینا، حسین بن عبدالله، الاشارات و التنبیهات، ص۲۴۰-۲۴۲.
[۵] همنیاربن مرزبان، التحصیل، ص۴۶-۴۷.
[۶] حلی، حسن بن یوسف، الجوهر النضید، ص۳۸-۳۹.    
[۷] تفتازانی، عبدالله بن شهابالدین، الحاشیه، ص ۵۶.
[۸] ابن سینا، حسین بن عبدالله، الشفا (المنطق)، ج ۱، جزء ۳، ص۳۹-۴۱.
[۹] جرجانی، میرسید شریف، الكبرى فى المنطق، ص ۱۷۹.
[۱۰] ابو‌البركات ابن ملكا، هبة الله بن علی، الكتاب المعتبر فى الحكمة، جزء ۱ ، ص۷۲.
[۱۱] مظفر، محمد رضا، المنطق، ص۱۵۶.    
[۱۲] ابن‌سینا، حسین بن عبدالله، النجاة، ص۲۶.    
[۱۳] ابن‌سینا، حسین بن عبدالله، النجاة، ص۱۱.    
[۱۴] قطب‌الدین رازی، محمد بن محمد، تحریر القواعد المنطقیه فی شرح رسالة الشمسیه، ص۸۶-۸۷.
[۱۵] شیرازی، قطب‌الدین، درة التاج (منطق)، جزء۲، ص۵۵.
[۱۶] مجتهدخراسانی(شهابی)، محمود، رهبر خرد، ص۱۵۳-۱۵۴.
[۱۷] مجتهدخراسانی(شهابی)، محمود، رهبر خرد، ص۳۰.
[۱۸] شهاب‌الدین سهروردی، یحیی بن حبش، منطق التلویحات، ص۲۵.
[۱۹] ابن‌سینا، حسین بن عبدالله، منطق المشرقیین، ص۶۵-۶۶.    
[۲۰] خوانساری، محمد، منطق صورى، ص۲۱-۲۷.
[۲۱] مشکوة الدینی، عبدالمحسن، منطق نوین مشتمل بر اللمعات المشرقیه فی الفنون المنطقیه تالیف صدرالدین شیرازی، ص۲۵۱-۲۵۳.    


۱. ↑ خواجه نصیرالدین طوسی، محمد بن محمد، اساس الاقتباس، ص۶۵-۶۶.    
۲. ↑ خواجه نصیرالدین طوسی، محمد بن محمد، اساس الاقتباس، ص۷۰.    
۳. ↑ فرصت شیرازی، محمد نصیر، اشکال المیزان، ص۴۳-۴۴.
۴. ↑ ابن‌سینا، حسین بن عبدالله، الاشارات و التنبیهات، ص۲۴۰-۲۴۲.
۵. ↑ همنیاربن مرزبان، التحصیل، ص۴۶-۴۷.
۶. ↑ حلی، حسن بن یوسف، الجوهر النضید، ص۳۸-۳۹.    
۷. ↑ تفتازانی، عبدالله بن شهابالدین، الحاشیه، ص ۵۶.
۸. ↑ ابن سینا، حسین بن عبدالله، الشفا (المنطق)، ج ۱، جزء ۳، ص۳۹-۴۱.
۹. ↑ جرجانی، میرسید شریف، الكبرى فى المنطق، ص ۱۷۹.
۱۰. ↑ ابو‌البركات ابن ملكا، هبة الله بن علی، الكتاب المعتبر فى الحكمة، جزء ۱ ، ص۷۲.
۱۱. ↑ مظفر، محمد رضا، المنطق، ص۱۵۶.    
۱۲. ↑ ابن‌سینا، حسین بن عبدالله، النجاة، ص۲۶.    
۱۳. ↑ ابن‌سینا، حسین بن عبدالله، النجاة، ص۱۱.    
۱۴. ↑ قطب‌الدین رازی، محمد بن محمد، تحریر القواعد المنطقیه فی شرح رسالة الشمسیه، ص۸۶-۸۷.
۱۵. ↑ شیرازی، قطب‌الدین، درة التاج (منطق)، جزء۲، ص۵۵.
۱۶. ↑ مجتهدخراسانی(شهابی)، محمود، رهبر خرد، ص۱۵۳-۱۵۴.
۱۷. ↑ مجتهدخراسانی(شهابی)، محمود، رهبر خرد، ص۳۰.
۱۸. ↑ شهاب‌الدین سهروردی، یحیی بن حبش، منطق التلویحات، ص۲۵.
۱۹. ↑ ابن‌سینا، حسین بن عبدالله، منطق المشرقیین، ص۶۵-۶۶.    
۲۰. ↑ خوانساری، محمد، منطق صورى، ص۲۱-۲۷.
۲۱. ↑ مشکوة الدینی، عبدالمحسن، منطق نوین مشتمل بر اللمعات المشرقیه فی الفنون المنطقیه تالیف صدرالدین شیرازی، ص۲۵۱-۲۵۳.    


پایگاه مدیریت اطلاعات علوم اسلامی، برگرفته از مقاله «رابطه»، تاریخ بازیابی ۱۳۹۵/۱۰/۲۹.    


رده‌های این صفحه : اصطلاحات منطقی
جعبه ابزار