ذَوْب (مفردات‌نهج‌البلاغه)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
ذَوْب (به فتح ذال و سکون واو) از
واژگان نهج البلاغه به معنای آب شدن است؛ مثل گداختن و آب شدن
آهن، يا آب شدن
روغن به علّت
حرارت.
از این ماده پنج مورد در
نهج البلاغه آمده است.
ذَوْب به معنای آب شدن است. مثل گداختن و آب شدن آهن، يا آب شدن روغن به علّت حرارت.
برخی از مواردی که در «نهج‌البلاغه» به کار رفته است، به شرح ذیل می‌باشد:
امام (صلوات‌الله‌علیه) در رابطه با عاقبت
شوم بنی امیّه فرموده:
«وَ ايْمُ اللهِ لَيَذوبَنَّ ما فی أَيْديهمْ بَعْدَ الْعُلُوِّ وَ التَّـمْكِينِ كَما تَذوبُ الاَْلْيَةُ عَلَى النّارِ.» «به
خدا قسم بعد از برترى و
قدرت آنچه در دستشان است ذوب مى‌شود چنانكه دمبه بر روى
آتش ذوب مى‌گردد.»
آنگاه كه
ابو موسی اشعری منافق مردم
کوفه را از رفتن به يارى امام منع مى‌كرد به وى نوشت:
«فإِنْ حَقَّقْتَ فانْفُذْ وَ إِنْ تَفَشَّلْتَ فابْعُدْ! وَ ايْمُ اللهِ لَتؤْتَيَنَّ حَيْثُ أَنْتَ وَ لا تُتْرَکُ حَتَّى يُخْلَطَ زُبْدُکَ بِخاثِرِکَ وَ ذائِبُکَ بِجامِدِکَ.» «اگر
حق را
اجابت مى‌كنى فرمان مرا
اطاعت كن و اگر مى‌ترسى كنار برو، به خدا قسم چنان باز خواست مى‌شوى كه كره رقيقت به غليظش مخلوط شود و ذوب شده‌ات به جامدت آميخته گردد.»
عبارت
«يخلط زبدک بخاثرک» مثلى است براى
تحیر و سرگردانى. گويند: «
لا يدرى ايخثر او يذيب» نمى‌داند آيا غليظ نگه دارد يا ذوب كند.
در اقرب الموارد گويد: «
اختلط زُبْدُهُ بخاثرهِ اي: تحير»
از ماده ذوب پنج بار در «نهج البلاغه» آمده است.
•
قرشی بنایی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «ذوب»، ج۱، ص۴۱۹.
