• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

دیمَة (مفردات‌نهج‌البلاغه)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف





ديمَة (به کسر دال و فتح میم) از واژگان نهج البلاغه به معنای باران مداوم و آرام، بدون رعد و برق است.
• جمع آن دِيَم و ديوم است.
از این لفظ دو مورد در «نهج‌ البلاغه» آمده است.




ديمَة: به معنای باران مداوم و آرام، بدون رعد و برق است.
جمع آن دِيَم و ديوم است.



به برخی از مواردی که در نهج البلاغه به‌کار رفته است، اشاره می‌شود:


۲.۱ - ديمَةً - خطبه ۱۰۴ (در وصف رسول خدا)

حضرت علی (علیه‌السلام) در وصف رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلم) فرموده:
«حَتَّى بَعَثَ اللهُ مُحَمَّداً (صلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم)... خَيْرَ الْبَريَّةِ طِفْلاً وَ أَنْجَبَها كَهْلاً أَطْهَرَ الْمُطَهَّرِنَ شيمَةً وَ أَجْوَدَ الْمُسْتَمْطَرينَ ديمَةً»
«تا خدا محمد (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلم) را بر انگيخت در حالی كه بهترين مردم در طفوليت و نجيب‌ترين آن‌ها در بزرگى و پاكترين آن‌ها در رفتار و اخلاق و سخیترين باران خواسته شده‌ها در باران دادن.»
مستمطر به صيغه مفعول است.


۲.۲ - ديَمَها - خطبه ۱۸۵ (صحبت حضرت درباره بارش باران )

حضرت در جایی دیگر می‌فرماید: «وَ أَنْشَأَ السَّحابَ الثِّقالَ فَأَهْطَلَ ديَمَها وَ عَدَّدَ قِسَمَها»
«خداوند ابر پر باران را به وجود آورد، باران آن را پى در پى كرد، و قسمت‌هاى آن را (كه كدام به كدام محل بايد ببارد) شمارش فرمود.»
منظور از باران خیر كثير و فيوضات آن حضرت مى‌باشد.
«ديم» به صورت جمع آمده است.



از این کلمه دو بار در «نهج‌ البلاغه» آمده است.



۱. قرشی بنایی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، ج ۱، ص ۴۰۵.    
۲. طریحی نجفی، فخرالدین، مجمع البحرین، ت-الحسینی، ج ۶، ص ۶۵.    
۳. سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص ۲۳۲، خطبه ۱۰۴.    
۴. عبده، محمد، نهج البلاغه - ط مطبعه الاستقامه، ص ۲۰۰، خطبه ۱۰۳.    
۵. صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص ۱۵۱، خطبه ۱۰۵.    
۶. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص ۲۲۱، خطبه ۱۰۵.    
۷. بحرانی، ابن میثم، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج ۳، ص ۴۱.    
۸. بحرانی، ابن میثم، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج ۳، ص ۴۴.    
۹. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیر المومنین(ع)، ج ۴، ص ۴۴۶.    
۱۰. هاشمی خویی، حبیب‌الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج ۷، ص ۲۱۷.    
۱۱. ابن ابی‌الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغه، ج ۷، ص ۱۱۷.    
۱۲. سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص ۴۲۳، خطبه ۱۸۵.    
۱۳. عبده، محمد، نهج البلاغه - ط مطبعه الاستقامه، ج ۲، ص ۱۴۲، خطبه ۱۸۰.    
۱۴. صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص ۲۷۲، خطبه ۱۸۵.    
۱۵. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص ۴۲۳، خطبه ۱۸۵.    
۱۶. بحرانی، ابن میثم، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج ۴، ص ۲۳۸.    
۱۷. بحرانی، ابن میثم، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج ۴، ص ۲۶۰.    
۱۸. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیر المومنین(ع)، ج ۷، ص ۱۸۶.    
۱۹. هاشمی خویی، حبیب‌الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج ۱۱، ص ۳۲.    
۲۰. ابن ابی‌الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغه، ج ۱۳، ص ۶۶.    
۲۱. سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص ۲۳۲، خطبه ۱۰۴.    
۲۲. سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص ۴۲۳، خطبه ۱۸۵.    



قرشی بنایی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «دیمة»، ج۱، ص۴۰۵.    






جعبه ابزار