• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

دَحْو (مفردات‌نهج‌البلاغه)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف





دَحْو (به فتح دال و سکون حاء) از واژگان نهج البلاغه به معنای گستردن است و غلطانيدن نيز گفته‌اند.
از مشتقات آن در «نهج البلاغه»، دَحَی (به فتح دال و حاء) به همان معنای گستردن است.
از اين‌مادّه چهار مورد در «نهج البلاغه» به کار رفته است.



دَحْو و دحى به معنى گستردن است و غلطانيدن نيز گفته‌اند. قاموس و اقرب الموارد گستردن و بزرگ شدن شكم و استرسال آن به پایين و غلطاندن گفته‌اند.


به برخی از مواردی که در نهج البلاغه به‌کار رفته است، اشاره می‌شود:

۲.۱ - داحَي، مَدْحُوّات - خطبه ۷۱ (در توصیف خدواند متعال)

حضرت علی علیه السلام فرموده: «اللَّهُمَّ داحَيَ الْمَدْحُوّاتِ وَ داعِمَ الْمَسْمُوكاتِ... اجْعَلْ شَرائِفَ صَلَواتِكَ وَ نَوامِيَ بَرَكاتِكَ عَلَى مُحَمَّد عَبْدِكَ وَ رَسُولِكَ...»
«خدايا، اى گسترنده گسترده‌ها و نگاهدارنده نگاه داشته‌ها، صلوات افضل و بركات زياد شونده خودت را بر محمد بنده و رسولت قرار بده.»
منظور از «مَدْحُوّات» قطعه‌هاى گسترده زمين و از «مَسْمُوكات» آسمان‌هاى برافراشته و نگاه داشته شده است.

۲.۲ - مَدْحُوَّ - خطبه ۹۱ (درباره زمین)

در خطبه ۹۱ درباره زمين فرموده: «مَدْحُوَّةً في لُجَّةِ تَيّارِهِ»
«گسترده شده بر روى درياى موّاج.»
در اینجا منظور مواد مذاب زمين است و سطح زمين بر روى آن گسترده است.


از اين‌مادّه چهار مورد در «نهج البلاغه» به کار رفته است.


۱. قرشی بنایی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، ج ۱، ص ۳۷۷.    
۲. طریحی نجفی، فخرالدین، مجمع البحرین، ت الحسینی، ج ۱، ص ۱۳۴-۱۳۵.    
۳. فیروزآبادی، مجدالدین، قاموس المحیط، ج ۴، ص ۳۲۷.    
۴. شرتونی، سعید، اقرب الموارد فی فصح العربیه و الشوارد، ج ۲، ص ۱۸۲.    
۵. سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص ۱۳۱-۱۳۲، خطبه ۷۱.    
۶. عبده، محمد، نهج البلاغه، ط مطبعة الإستقامة، ج ۱، ص ۱۱۶-۱۱۷، خطبه ۷۰.    
۷. صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص ۱۰۰-۱۰۱، خطبه ۷۲.    
۸. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص ۱۳۵-۱۳۷، خطبه ۷۲.    
۹. بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج ۲، ص ۴۲۴.    
۱۰. بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج ۲، ص ۴۲۵-۴۲۸.    
۱۱. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمومنین، ج ۳، ص ۱۷۷-۱۸۲.    
۱۲. هاشمی خویی، حبیب‌الله، منهاج البراعه فی شرح نهج البلاغه، ج ۵، ص ۱۹۳-۱۹۴.    
۱۳. ابن ابی‌الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغه، ج ۶، ص ۱۳۸.    
۱۴. سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص ۱۹۷، خطبه ۹۰.    
۱۵. عبده، محمد، نهج البلاغه، ط مطبعة الإستقامة، ج۱، ص ۱۷۳، خطبه ۸۹.    
۱۶. صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص ۱۳۲، خطبه ۹۱.    
۱۷. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص ۱۸۹، خطبه ۹۱.    
۱۸. بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج ۲، ص ۷۷۱.    
۱۹. بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج ۲، ص ۷۷۹.    
۲۰. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمومنین، ج ۴، ص ۱۴۲-۱۴۳.    
۲۱. هاشمی خویی، حبیب‌الله، منهاج البراعه فی شرح نهج البلاغه، ج ۷، ص ۱۱-۱۲.    
۲۲. ابن ابی‌الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغه، ج ۶، ص ۴۳۷.    
۲۳. سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص ۱۳۱، خطبه ۷۱.    
۲۴. سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص ۱۹۷، خطبه ۹۰.    
۲۵. سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص ۳۷۲، خطبه ۱۶۶.    
۲۶. سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص ۵۰۵، خطبه ۱۹۹.    



قرشی بنایی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «دحو»، ج ۱، ص ۳۷۷-۳۷۸.    






جعبه ابزار