• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

دوس (مفردات‌نهج‌البلاغه)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف


منبع: دوس (مفردات نهج البلاغه (جلد ۱))
مقالات مرتبط: ذلّ (مفردات‌قرآن)، ذَلُول (لغات‌قرآن)، ذلت.


دَوْس (به فتح دال و سکون واو) از واژگان نهج البلاغه به معنای ماليدن در زير پا، كوبيدن خرمن و ذليل كردن است. از این لفظ دو مورد در نهج‌ البلاغه آمده است.


دَوْس:
[۱] قرشی بنایی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، ج۱، ص۴۰۳.    
[۲] طریحی نجفی، فخرالدین، مجمع البحرین، ت-الحسینی، ج۴، ص۷۲.    
به معنای ماليدن در زير پا، كوبيدن خرمن و ذليل كردن است.

حضرت علی (علیه‌السلام) درباره دوران جاهليّت فرموده: «أَطَاعُوا الشَّيْطَانَ... في فِتَن دَاسَتْهُمْ بِأَخْفَافِهَا وَ وَطِئَتْهُمْ بأَظْلاَفِهَا»
[۳] سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۳۹، خطبه ۲.    
[۴] عبده، محمد، نهج البلاغه - ط مطبعه الاستقامه، ص۲۳، خطبه ۲.    
[۵] صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص۴۷، خطبه ۲.    
«اطاعت از شیطان نمودند در فتنه‌هائی كه كوبيد آن‌ها را با چكمه‌هايش و زير پايشان گذاشت با ناخن‌هايش.»
[۶] مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۳۵، خطبه ۲.    
[۷] بحرانی، ابن میثم، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ص۴۷۳.    
(شرح‌های خطبه:
[۸] بحرانی، ابن میثم، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ص۴۸۵.    
[۹] مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیر المومنین(ع)، ص۲۸۶.    
[۱۰] هاشمی خویی، حبیب‌الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج۲، ص۲۹۸.    
[۱۱] ابن ابی‌الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغه، ص۱۳۶.    
)
و درباره فتنه‌هاى بعد از خود فرموده: «رَايَةُ ضَلاَلة قَدْ قَامَتْ... تَعْرُكُكُمْ عَرْكَ الاَْدِيمِ وَ تَدُوسُكُمْ دَوْسَ الْحَصَيدِ»
[۱۲] سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۲۴۱، خطبه ۱۰۷.    
[۱۳] عبده، محمد، نهج البلاغه - ط مطبعه الاستقامه، ص۲۰۷، خطبه ۱۰۶.    
[۱۴] صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص۱۵۶، خطبه ۱۰۸.    
«رأيت ضلالتى كه به پا خاسته شود مى‌سايد شما مانند ساييدن چرم و مى‌كوبد شما را مانند كوبيدن خرمن.»
[۱۵] مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۲۳۱، خطبه ۱۰۸.    
[۱۶] بحرانی، ابن میثم، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۷۳.    
(شرح‌های خطبه:
[۱۷] بحرانی، ابن میثم، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۸۰.    
[۱۸] مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیر المومنین(ع)، ج۴، ص۵۳۴.    
[۱۹] هاشمی خویی، حبیب‌الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج۷، ص۲۹۹.    
[۲۰] ابن ابی‌الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغه، ج۷، ص۱۸۸.    
)

این کلمه دو بار در نهج‌ البلاغه آمده است.
[۲۱] سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۳۹، خطبه ۲.    
[۲۲] سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۲۴۱، خطبه ۱۰۷.    


۱. ↑ قرشی بنایی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، ج۱، ص۴۰۳.    
۲. ↑ طریحی نجفی، فخرالدین، مجمع البحرین، ت-الحسینی، ج۴، ص۷۲.    
۳. ↑ سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۳۹، خطبه ۲.    
۴. ↑ عبده، محمد، نهج البلاغه - ط مطبعه الاستقامه، ص۲۳، خطبه ۲.    
۵. ↑ صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص۴۷، خطبه ۲.    
۶. ↑ مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۳۵، خطبه ۲.    
۷. ↑ بحرانی، ابن میثم، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ص۴۷۳.    
۸. ↑ بحرانی، ابن میثم، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ص۴۸۵.    
۹. ↑ مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیر المومنین(ع)، ص۲۸۶.    
۱۰. ↑ هاشمی خویی، حبیب‌الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج۲، ص۲۹۸.    
۱۱. ↑ ابن ابی‌الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغه، ص۱۳۶.    
۱۲. ↑ سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۲۴۱، خطبه ۱۰۷.    
۱۳. ↑ عبده، محمد، نهج البلاغه - ط مطبعه الاستقامه، ص۲۰۷، خطبه ۱۰۶.    
۱۴. ↑ صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص۱۵۶، خطبه ۱۰۸.    
۱۵. ↑ مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۲۳۱، خطبه ۱۰۸.    
۱۶. ↑ بحرانی، ابن میثم، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۷۳.    
۱۷. ↑ بحرانی، ابن میثم، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۸۰.    
۱۸. ↑ مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیر المومنین(ع)، ج۴، ص۵۳۴.    
۱۹. ↑ هاشمی خویی، حبیب‌الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج۷، ص۲۹۹.    
۲۰. ↑ ابن ابی‌الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغه، ج۷، ص۱۸۸.    
۲۱. ↑ سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۳۹، خطبه ۲.    
۲۲. ↑ سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۲۴۱، خطبه ۱۰۷.    


• قرشی بنایی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «دوس»، ج۱، ص۴۰۳.    


رده‌های این صفحه : مفردات نهج البلاغه | واژه شناسی واژگان خطبه 107 نهج البلاغه | واژه شناسی واژگان خطبه 2 نهج البلاغه
جعبه ابزار